همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: اگر تجارت روزگاری با اسکله و گمرک معنا پیدا می‌کرد، امروز در یک بستر ابری و یک کلیک خلاصه می‌شود. اقتصاد دیجیتال دیگر یک مفهوم لوکس یا آینده‌نگرانه نیست، بلکه قلب تپنده توسعه اقتصادی جهان است. جهانی که بر بستر داده و فناوری می‌چرخد، دیگر مرز میان تجارت و تکنولوژی را نمی‌شناسد.
قطب‌های فناوری ایران
رضا توداری، پژوهشگر و فعال حوزه انرژی و توسعه اقتصادی می‌گوید در ایران مناطق آزاد تجاری – صنعتی، به دلیل موقعیت جغرافیایی، مشوق‌های سرمایه‌گذاری و دسترسی به بازارهای بین‌المللی، ظرفیت بی‌نظیری برای تبدیل‌شدن به قطب‌های فناوری دارند. او معتقد است ترکیب این مناطق با فناوری‌های نو می‌تواند موتور محرک رشد پایدار در کشور شود.
جذب سرمایه با زیرساخت دیجیتال
پژوهشگر و فعال حوزه انرژی می‌گوید: اقتصاد دیجیتال فقط ابزار نیست، بلکه بستری است که ساختار اقتصاد ایران را از اساس متحول می‌کند.
نخستین اثر اقتصاد دیجیتال در مناطق آزاد، افزایش جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی است. او تأکید می‌کند: سرمایه‌گذاران فناور به دنبال محیطی شفاف، چابک و قانونمند هستند. مناطقی مانند کیش، قشم، انزلی، ارس، ماکو و چابهار، در صورت برخورداری از زیرساخت ارتباطی پایدار، می‌توانند به هاب‌های نوآوری منطقه‌ای تبدیل شوند. چنین تحولی نه‌تنها اشتغال تخصصی ایجاد می‌کند، بلکه مسیر صادرات همراه با خدمات فناورانه را هموار می‌سازد.
بیشتر بخوانید :
تجارت در عصر هوشمند
دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تجاری، از گمرک گرفته تا سیستم‌های بانکی، یکی از مهم‌ترین پیامدهای اقتصاد دیجیتال است. سامانه‌های هوشمند ترخیص کالا، پلتفرم‌های تجارت الکترونیک و خدمات بانکی آنلاین، به گفته رضا توداری، می‌توان هزینه مبادله‌ها را کاهش داد تا سرعت تجارت چندبرابر شود. این شفافیت، رقابت‌پذیری مناطق آزاد را افزایش می‌دهد. ضمن اینکه زمینه فساد اداری را از بین می‌برد.
زندگی دیجیتال در مناطق آزاد
پژوهشگر و فعال حوزه انرژی بر این باور است که دیجیتالی‌شدن خدمات شهری و اداری، کیفیت زندگی ساکنان و فعالان اقتصادی را ارتقا می‌دهد. از صدور مجوزهای آنلاین کسب‌وکار تا پنجره واحد هوشمند، از کیف پول‌های الکترونیکی تا سلامت دیجیتال، همه‌وهمه در جهت ساخت شهری هوشمند در مناطق آزاد است. به گفته او، زمانی که خدمات به‌صورت الکترونیکی ارائه شود، سرمایه‌گذار با اعتماد و سرعت بیشتری وارد عمل می‌شود.
از تجارت کالا تا صادرات فناوری
یکی از چشم‌اندازهای مهم، تبدیل مناطق آزاد به مرکز صادرات خدمات فناورانه است. نزدیکی جغرافیایی ایران به بازارهای آسیای میانه، قفقاز و خلیج‌فارس، فرصتی استثنایی برای عرضه خدمات فین‌تک، تولید محتوای دیجیتال، نرم‌افزار و گردشگری هوشمند فراهم می‌کند. توداری می‌گوید: اگر این مناطق به‌درستی برنامه‌ریزی شوند، می‌توانند به یکی از منابع پایدار ارزآوری و کاهش وابستگی نفتی کشور تبدیل شوند.
سه ضلع توسعه دیجیتال
تحقق اقتصاد دیجیتال در مناطق آزاد تنها با شعار ممکن نیست. زیرساخت ارتباطی پایدار، سیاست‌گذاری هوشمند و نیروی انسانی ماهر و متخصص سه رکن اصلی این مسیرند؛ بنابراین همکاری نزدیک میان دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد، شرکت‌های دانش‌بنیان، وزارت ارتباطات و دانشگاه‌ها شکل بگیرد تا اکوسیستم نوآوری ملی تقویت شود.
دروازه ورود ایران به آینده فناوری
اقتصاد دیجیتال فرصتی استراتژیک است تا مناطق آزاد ایران از نقش سنتی خود فراتر روند و به کانون تحول فناورانه کشور تبدیل شوند. با برنامه‌ریزی هدفمند، سرمایه‌گذاری پایدار و اعتماد به بخش خصوصی، می‌توان مسیر توسعه‌ای تازه را آغاز کرد؛ بنابراین اگر امروز در مناطق آزاد بذر فناوری کاشته شود، فردا ایران دروگر اقتصاد دیجیتال جهان خواهد بود.
