همشهری آنلاین - سیدسروش طباطبایی‌پور:اگر از خطاهای معمول و رشد کاربر آن در حوزه‌هایی مناسب افراد راحت‌طلب مثل برخی دانش‌آموزان برای انجام تکلیف شبانه بگذریم، این بخش از فناوری توانسته در مسیر رشد آدمی، قدم‌هایی مؤثر بردارد؛ اما ابزار مفید، اگر در دست افراد سودجو قرار گیرد، می‌تواند به وسیله‌ای برای فریب و سوءاستفاده بدل شود. نمونه‌اش ماجرای کلاهبرداری در کشور برزیل است که چندی پیش یک باند خلافکار با استفاده از فناوری ای‌آی، دعاهای معجزه‌آسا تولید کرده و آن را به افراد ساده‌دل فروخته‌اند.
بیشتر بخوانید:
جناب چت مبادی آداب!
در منطقه نیلوپولیس واقع در باکسادا فلومیننزه، پلیس برزیل موفق شد پس از ۲سال تحقیق، ۳۵ نفر را در ارتباط با این پرونده بازداشت کند. این افراد با راه‌اندازی یک مرکز تماس با شهروندان کاتولیک تماس می‌گرفتند، اطلاعات شخصی آنان را جمع‌آوری می‌کردند و سپس دعاهایی شخصی‌سازی‌شده با کمک هوش مصنوعی تولید می‌کردند و به قیمت حدود ۵۰ رئال (۱۰ دلار) به فروش می‌رساندند. برخی قربانیان تحت‌تأثیر محتوای احساسی این دعاها، چندین بار اقدام به خرید کرده و حتی مبالغ بیشتری پرداخته‌اند، با این باور که کمکی ماورایی دریافت می‌کنند.
پلیس ریو دوژانیرو اعلام کرده که این گروه از طریق شبکه‌های اجتماعی قربانیان خود را جذب می‌کرده است. رهبر گروه که خود را «کشیش» معرفی کرده بود، با انتشار پیام‌های انگیزشی، افراد را به دریافت «معجزه» یا «مکاشفه الهی» دعوت می‌کرد. پس از جلب اعتماد اولیه، اپراتورهای مرکز تماس با تماس‌های تلفنی، روند فریب را ادامه می‌دادند و دعاهایی با ادعای درمان بیماری یا نجات جان افراد را به فروش می‌رساندند.
تحلیل پلیس از شیوه عملکرد این باند نشان می‌دهد که موفقیت طولانی‌مدت آنها تا حد زیادی به توانایی تطبیقی هوش مصنوعی وابسته بوده است. این فناوری می‌توانست متون احساسی و متناسب با شرایط هر فرد را تولید کند و همین امر موجب افزایش باورپذیری قربانیان می‌شد.
در حال حاضر، متهمان با اتهاماتی چون کلاهبرداری و تشکیل گروه مجرمانه روبه‌رو هستند. پلیس از شهروندان خواسته تا با مراجعه به کلانتری نیلوپولیس، شکایات خود را ثبت کنند تا پرونده قضایی مستحکم‌تری تشکیل شود.
این پرونده نمونه‌ای هشداردهنده از سوءاستفاده از فناوری‌های نوین در حوزه‌های معنوی و روانی است؛ درحالی‌که هوش مصنوعی می‌تواند در تولید محتوای مذهبی و معنوی نقش مثبت ایفا کند؛ نبود نظارت و آگاهی عمومی می‌تواند زمینه‌ساز فریب گسترده شود. تقویت سواد رسانه‌ای و دیجیتال، به‌ویژه در جوامع مذهبی، ضرورتی حیاتی برای مقابله با چنین تهدیدهایی است.
