خبرگزاری مهر، گروه استانها - خدیجه جعفرپور: صنعت چلنگری (آهنگری سنتی) یکی از صنایع اصیل و کاربردی در گیلان چندی است که با ظهور صنعت نوین برچیده و یا به عبارتی بهتر به فراموشی سپرده شده است.
این صنعت در گذشته نه چندان دور از جایگاه و موقعیت ویژه ای برخوردار بود که با گذر زمان و با به روز رسانی امکانات وتجهیزات این صنعت رو به فراموشی رفته است گر چه بانیان و تلاشگران این عرصه حاضر هستند مجدداً این صنعت را احیا تا جایگاه واقعی خودش را پیدا کند اما از سویی به روز رسانی امکانات باعث شده این صنایع جایگاه خود را از دست بدهد.
ازسویی نسل جوان امروزی نیز رغبت و انگیزه‌ای برای گرایش به این صنعت را ندارد اما انتظار بر این است این صنعت همچنان به عنوان یک میراث گرانبها و ارزشمند در منطقه باقی بماند.
ساخت انواع محصولات مورد نیاز کشاورزی و دامداری نظیر داس، چکش، میخ طویله، و ده‌ها قلم از مصنوعات توسط صنعتگران این رشته که با عنوان چلنگر یا آهنگر معروف بودند، ساخته می‌شد.
چلنگری، یادگار و میراثی از گذشتگان است چه بسا هنوز هم در شهرهای کوچک یا روستایی دور بتوان سراغی از کارگاه چلنگری یافت و جویای کسانی شد که سختی‌ها را تاب آورده‌اند و دکان خود را نبسته‌اند که همان انگشت‌شمار چلنگران نیز اگر پشتیبانی نشوند هنر آنها به نسل امروز آموخته نمی‌شود.
هویت هر قوم و ملتی، ریشه در تاریخ و قدمت آن دارد که بایداز آن، چون میراثی گرانبها برای انتقال به نسل‌های بعد، نگهداری کرد.
اما در این میان بی توجهی به برخی رشته‌های صنایع دستی و از بین رفتن کاربری آن سبب می‌شود تا بسیاری از این هنرهای اصیل فراموش شده و دیگر جایی در بین مردم نداشته باشند.
محصولاتی که تاریخ مصرف ندارند
در بازار قدیمی کلاچای که قدم می‌زنی، صدای چکشی به گوش می‌رسد، صدایی که گوش خراش نیست و به سبب وجه هنری‌اش آرامش را به روح انسان منتقل می‌کند و بر دل نیز می‌نشیند.
بی‌اختیار به دنبال این صدا می‌روی تا بالاخره به اتاق کوچک می‌رسی که خبری از سرامیک و دکورهای لاکچری در آن نیست؛ در نگاه نخست جذب ابزار آلات سنتی آن می‌شوی که دور تا دور آن اتاق قرار دارد و با ذوق در می‌یابی که برخلاف تصورت حداقل اینجا هنوز چلنگری یا همان هنر آهنگری سنتی زنده و روشن است.
کارگاه کوچک او با نام چلنگری موپالمو هنوز می‌توان نمونه‌های از مصنوعات کاربردی صنعت چلنگری را دید محصولاتی که روزی نیاز ضروری کشاورزان و دامداران منطقه بود اما امروز بیشتر جنبه تزئینی ونمادین را پیدا کرده است.
«هادی یاسور عینی» یکی از هنرمندان چلنگری در شهر کلاچای در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این هنر را از پدرش آموخته است، اظهار کرد: چلنگری از ۷۰ سال پیش تاکنون میراث نیاکان ما است و دیدن هر یک از این دست ساخته‌ها، گویی مروری بر تاریخ کهن وفرهنگ اصیل این سرزمین است.
وی افزود: ضروری است تا در حفظ و نگهداشت این سرمایه غنی اهتمام بیشتری به کار گرفته شود.
زوال تدریجی یک صنعت اصیل
یاسور عینی ادامه داد: صنعت چلنگری روزگاری نه چندان دور رونق داشت، اما در سایه پیشرفت‌های نوین وابزار مکانیزه کشاورزی و نبود نیاز به استفاده از ابزار سنتی کشاورزی، این صنعت در حال رکود و افول بوده و نسل جدید نه نیازی به این محصولات را حس می‌کند ونه رغبتی برای یادگیری این حرفه را دارد وبا آن غریبه است.
وی گفت: امروزه از این هنر درآمدی حاصل نمی‌شود و فقط از روی عشق و علاقه این صنعت را ادامه می‌دهم.
«لیلا رئوف» رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رودسر در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این صنعت در واقع بخشی از تاریخ و فرهنگ ملموس منطقه است مهارت این حرفه موروثی و استاد و شاگردی بوده که نسل به نسل منتقل می‌شود.
رئوف افزود: این تولیدات ارتباط تنگا تنگی با اقتصاد محلی منطقه دارد تولید ابزار با کیفیت در واقع نقش حیاطی و سرنوشت سازی برای کشاورز داشت.
رئوف بیان کرد: با صنعتی شدن ابزار کشاورزی این صنعت در معرض فراموشی قرار گرفت ولی می‌توان در صنعت گردشگری و صنایع دستی جهت حمایت این استاد کاران با تولید ادوات کشاورزی کوچک و دکوری دست ساز جهت یادگاری و سوغات برای گردشگران تولید کرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری رودسر گفت: تلاش برای حفظ این صنعت به عنوان بخشی از هویت ملی از وظایف ذاتی می‌باشد که باید برای ثبت و حفظ آن بکوشیم.
حمایت بیمه‌ای انگیزه‌ای برای حفظ این هنر دیرینه
رئوف با اشاره به اینکه اکثر هنرمندان چلنگر در مناطق فومن، ماسوله و املش فعالیت می‌کنند، اضافه کرد: تعداد محدودی نیز در رودسر به این حرفه اشتغال دارند.
وی در ادامه افزود: با توجه به صنعتی شدن کشاورزی، تولیدات در این حوزه تا حدودی محدود و کاهش یافته است بر اساس ارتباطی که با این هنرمندان برقرار شده، تحت پوشش قرار دادن بیمه آنها می‌تواند انگیزه‌ای مهم در حفظ و پایدار ماندن این هنر دیرینه باشد.
رئوف اقدامات انجام شده در این زمینه را شامل شناسایی هنرمندان فعال در رشته چلنگری، دعوت از فعالان جهت دریافت کارت شناسایی، اعطای تسهیلات کم‌بهره، انجام معرفی‌نامه‌ها و مکاتبات لازم برای تحت پوشش قرار دادن هنرمندان، دعوت از تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های صنایع دستی و همچنین تشویق جوانان مشتاق به آموزش رایگان نزد استادکاران این رشته عنوان کرد.
