محققان با بهره‌گیری از فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته، برای نخستین بار موفق به شناسایی تپش‌های نامحسوس در رگ‌های خونی بسیار ریز مغز انسان شدند. تحقیقات پیشین حاکی از آن است که این تپش‌ها می‌توانند نشانه‌ای ابتدایی برای زوال عقل یا کاهش توانایی شناختی باشند. در همین راستا، این مطالعه پیشرفته می‌تواند به صورت واضح مکانیسم‌های این ارتباط را بررسی کند.

دکتر «دنی وانگ»، عصب‌شناس و نویسنده اصلی این پژوهش از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC)، اظهار داشت:

«این متد جدید برای نخستین‌بار نشان‌دهنده این است که چگونه حجم این رگ‌های خونی ریز در طول زمان و شرایط عروقی مختلف تغییر می‌کند و همین امر افق‌های تازه‌ای را برای بررسی سلامتی مغز، زوال عقل، و بیماری‌های مربوط به رگ‌های کوچک فراهم می‌سازد.»

این تکنیک مشترکاً توسط دانشگاه کالیفرنیا جنوبی و شرکت Siemens Healthcare US توسعه داده شده است و با ترکیب دو فناوری تصویربرداری MRI شامل VASO و ASL امکان مشاهده تغییرات بسیار کوچک در حجم رگ‌های مغز را ممکن می‌سازد.

براساس اظهارات پژوهشگران، افزایش تپش در رگ‌های مغزی می‌تواند با اختلالات شناختی رابطه مستقیمی داشته و شاید یکی از علل بروز برخی از انواع زوال عقل همچون آلزایمر باشد. با این حال، تحقیقات پیشین بیشتر بر روی حیوانات صورت گرفته بود، زیرا بررسی مستقیم این فرایند در مغز انسان بسیار دشوار است.

رابطه بین افزایش تپش مغزی و زوال عقل

دانشمندان امیدوارند که این روش تصویربرداری نوین بتواند این چالش را برطرف کند. در این تحقیق، ضربان رگ‌های ریز مغزی در میان 11 فرد جوان (با دهه سنی 20 و 30) و 12 فرد مسن‌تر (با دهه سنی 50 و 60) بررسی شد.

بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده، مشخص شد سرعت تپش خون در ماده سفید مغز با افزایش سن بیشتر می‌شود. علاوه بر این، افرادی که دارای فشار خون بالا هستند، تغییرات بیشتری در مقایسه با دیگران از خود نشان دادند. این نتایج با مطالعات قبلی که بر روی حیوانات انجام شده بود همخوان است و نشان می‌دهد که با افزایش سن یا در هنگام بیماری، تپش رگ‌های مربوط به ماده سفید مغزی شدت می‌یابد.

پژوهشگران همچنان به دنبال پاسخ

علت دقیق این پدیده هنوز به روشنی مشخص نشده است، اما محققان فرضیاتی از جمله کاهش تراکم رگ‌های کوچک مغز همراه با افزایش سن را مطرح کرده‌اند. این کاهش تراکم ممکن است باعث شود که شریان‌ها توانایی پراکندگی فشار هر ضربان را از دست بدهند. درنتیجه، شدت تپش در رگ‌های بیرونی مغز افزایش می‌یابد.

این تغییرات می‌توانند با کند شدن جریان مایع مغزی-نخاعی که وظیفه حذف مواد زائد از مغز را دارد، مرتبط باشند؛ فرایندی که به اعتقاد دانشمندان با پیری و بیماری‌های عصبی به شدت در ارتباط است.

نتایج این مطالعه در مجله Nature Cardiovascular Research به چاپ رسیده است.