حجت‌الاسلام ابوذر صانعی در گفتگو با خبرنگار مهر، با نگاهی روان‌شناختی به مسئله عفاف و حجاب، پدیده کشف حجاب در جامعه امروز را نتیجه درهم‌تنیدگی مجموعه‌ای از عوامل روانی، اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای دانست و گفت: برای فهم درست این پدیده باید از سطح ظاهر عبور کرد و به لایه‌های درونی‌تر شخصیت و هویت نسل جوان توجه نمود.
امام جمعه اشکذر در تحلیل ریشه‌های روانی این پدیده اظهار داشت: بخش قابل توجهی از رفتارهای مربوط به حجاب یا بی‌حجابی، به دوران شکل‌گیری هویت در نوجوانی بازمی‌گردد. نوجوان در این سن در جست‌وجوی «منِ واقعی» خود است و گاهی مخالفت با هنجارهای دینی یا اجتماعی، نه از روی دشمنی، بلکه تلاشی برای یافتن مرزهای هویتی خویش است.
به گفته وی، اگر خانواده و محیط تربیتی در این مرحله با درک و گفت‌وگو وارد شوند، این تضادهای ظاهری به فرصتی برای رشد و انتخاب آگاهانه تبدیل می‌شود.
حجت‌الاسلام صانعی با اشاره به نقش خانواده در مدیریت هیجانات و تربیت دینی نوجوانان گفت: والدین باید در مواجهه با رفتارهای متفاوت فرزندان، صبور و اهل گفت‌وگو باشند.
وی افزود: بخش دیگری از کشف حجاب‌ها ناشی از فشارهای روانی و اجتماعی است. فردی که درگیر اضطراب، ناامیدی یا احساس بی‌هویتی است، ممکن است با تغییر ظاهر خود دنبال نوعی ابراز وجود یا رهایی ذهنی باشد. در چنین شرایطی، بازگشت به آرامش روانی و احساس تعلق اجتماعی، مقدم بر هر گونه اصلاح ظاهری است.
امام جمعه اشکذر در ادامه تصریح کرد: رسانه‌های مدرن و شبکه‌های اجتماعی امروز نقش گسترده‌ای در شکل‌دهی به ذهن و احساس جوانان دارند. وقتی نوجوان ساعت‌ها در فضای مجازی با الگوهای تصویری خاص از «زیبایی»، «آزادی» یا «جذابیت» مواجه می‌شود، ذهن او به‌تدریج با تعریفی متفاوت از ارزش‌ها خو می‌گیرد. این همان جایی است که جنگ نرم دشمن از مسیر احساسات و تصویرسازی روانی وارد می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه مقابله با چنین تأثیراتی تنها با منع و فیلتر ممکن نیست، گفت: باید روایت جایگزین داشت؛ روایت زیبا و عقلانی از حجاب که نه به‌عنوان تکلیف، بلکه به‌عنوان نشانه آگاهی، کرامت و آرامش زن مسلمان معرفی شود. این امر نیازمند گفت‌وگو، هنر و رسانه‌ای جذاب است که بتواند به زبان نسل امروز سخن بگوید.
حجت‌الاسلام صانعی در بخش دیگری از تحلیل خود، به تأثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی بر وضعیت روانی جامعه اشاره کرد و گفت: فقر، فشار معیشتی و بحران‌های روحی ناشی از ناامیدی می‌تواند میل به تفاخر ظاهری یا خودنمایی را در برخی افراد تقویت کند. وقتی امید اجتماعی کاهش می‌یابد، انسان‌ها گاه به نشانه‌های بیرونی برای اثبات حضور خود پناه می‌برند. این موضوع نیز باید در تحلیل‌های فرهنگی و روانی مورد توجه قرار گیرد.
وی تأکید کرد: تغییر در سبک زندگی و فاصله گرفتن از سنت‌ها، در بسیاری از موارد با تغییر در نظام ارزشی همراه است. وقتی معیارهای جدیدی از موفقیت، زیبایی و آزادی در جامعه شکل می‌گیرد، بخش مهمی از هویت جمعی دچار جابه‌جایی می‌شود. در چنین فضایی، حجاب دیگر صرفاً یک پوشش نیست، بلکه به موضوعی هویتی و حتی سیاسی تبدیل می‌شود.
امام جمعه اشکذر گفت: هر نوع تغییر رفتاری، زمانی ماندگار است که از درون فرد بجوشد. بنابراین بهترین راه ترویج فرهنگ حجاب تبیین فلسفه حجاب و گفت‌وگو با نسل جوان و ایجاد احساس تعلق به ارزش‌هاست، ترویج فرهنگ حجاب از مسیر گفت‌وگو با نسل جوان محقق می‌شود.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر خوشبختانه رویکرد فرهنگی کشور به سمت گفتمان‌سازی رفته است. امروز بسیاری از گروه‌های مذهبی، طلاب و فعالان فرهنگی تلاش می‌کنند با زبان محبت و گفت‌وگو، پیام عفاف و حجاب را منتقل کنند. این مسیر اگر استمرار یابد، در آینده نزدیک می‌تواند ثمرات ارزشمندی در بازگشت آرامش فرهنگی و روانی جامعه داشته باشد.
حجت‌الاسلام صانعی در پایان خاطرنشان کرد: دشمنان انقلاب اسلامی سال‌هاست در قالب جنگ نرم و شبیخون فرهنگی، باورهای دینی مردم را هدف گرفته‌اند. راه مقابله با این هجمه، افزایش سواد رسانه‌ای، تقویت تربیت دینی، و ایجاد امید و نشاط اجتماعی است.
وی تأکید کرد: اگر جامعه ما بتواند از مسیر آموزش، رسانه و خانواده، رابطه‌ای احساسی و عقلانی با ارزش حجاب برقرار کند، آینده این ارزش الهی نه تنها محفوظ می‌ماند بلکه در دل نسل جدید، عمیق‌تر و آگاهانه‌تر ریشه می‌دواند.
