بازار گوشت قرمز در حال رویارویی با تحولات جدیدی است. طبق بیانیه رئیس شورای تأمین دام کشور، دولت قصد دارد گوشت منجمد گوساله را با نرخ ۳۸۵ هزار تومان وارد بازار کند تا از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها پیشگیری به عمل آید. این اقدام در شرایطی انجام می‌شود که نرخ گوشت داخلی در برخی نقاط تهران به بیش از ۸۰۰ هزار تومان رسیده و فشار زیادی بر خانواده‌ها وارد کرده است. حال این سوال مطرح است، آیا واردات گوشت می‌تواند قیمت‌ها را کنترل کند؟ و چرا اختلاف قیمت داخلی و جهانی تا ۳۰ درصد رشد داشته است؟
در این گزارش، جزئیات مربوط به قیمت گوشت جدید، وضعیت واردات از کشورهای مختلف نظیر برزیل ، هند و پاکستان و آینده بازار داخلی را بررسی خواهیم کرد.
رئیس شورای تأمین دام کشور، منصور پوریان ، اظهار داشته که دولت تصمیم گرفته است تا برای مقابله با تورم، و عرضه گوشت منجمد گوساله به قیمت ۳۸۵ هزار تومان را آغاز کند. ایشان همچنین اعلام کرده‌اند که واردات عمده این نوع گوشت از کشور برزیل صورت می‌گیرد و در شبکه توزیع تنظیم بازار در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.
پوریان تأکید کرد: «هرچند قیمت نهایی به خاطر هزینه‌های جانبی حمل‌ونقل و توزیع ممکن است کمی بیشتر از نرخ تعیین‌شده باشد، اما باز هم اختلاف این قیمت با نرخ‌های موجود در بازار چشم‌گیر خواهد بود.»
در شرایطی که نرخ رسمی گوشت وارداتی تنظیم بازاری به میزان ۳۸۵ هزار تومان اعلام شده، قیمت‌ها در بازار آزاد شهر تهران چنین است:
| گوشت گوسفندی تازه | ۷۵۰,۰۰۰ تا ۸۰۰,۰۰۰ |
| گوشت گوساله تازه | ۶۲۰,۰۰۰ تا ۶۸۰,۰۰۰ |
| گوشت منجمد برزیلی | ۵۵۰,۰۰۰ تا ۶۰۰,۰۰۰ |
| گوشت تنظیم بازاری (در حال عرضه) | ۳۸۵,۰۰۰ |
| دام زنده سبک | حدود ۳۲۰,۰۰۰ |
| دام زنده سنگین | حدود ۳۲۰,۰۰۰ |
بررسی‌ها نشان می‌دهد، برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای همچنان گوشت‌های منجمد برزیلی را با نرخ‌هایی بالاتر از ۵۵۰ هزار تومان ارائه می‌کنند و هنوز قیمت تنظیم بازاری مشاهده نشده است.
افزایش قیمت گوشت متاثر از عوامل مختلفی است که می‌توان به موارد کلیدی زیر اشاره کرد:
گران شدن نهاده‌های دامی چون سویا و ذرت در بازار آزاد
مشکل در تخصیص ارز دولتی برای واردات کالاها
کمبود موجودی‌های استراتژیک گوشت و دام در انبارها
افزایش نرخ حمل‌ونقل بین‌المللی و هزینه‌های بیمه
خشکسالی و کمبود تولید علوفه در مناطق دام‌پرور
طبق گفته منصور پوریان، این مشکلات تا حدی گذرا و قابل مدیریت هستند و می‌توان با واردات گوشت، بازار را به سمت تعادل هدایت کرد.
رئیس شورای تأمین دام کشور بیان کرد که ایران به‌طور سنتی از برزیل برای واردات گوشت منجمد بهره می‌برد. این در حالی است که از سال ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی برای واردات گوشت از کشورهای دیگر مثل هند و پاکستان صورت گرفته است تا وابستگی بازار به یک منبع کاهش یابد.
گوشت‌های وارداتی از هند و پاکستان به دو صورت صنعتی و مصرف خانگی وارد شده و برای افزایش تأثیر در تنظیم بازار توزیع می‌شوند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد عمده‌ای از گوشت‌های وارداتی ایران، از نوع برزیلی هستند. در سال‌های گذشته، ذخایر استراتژیک گوشت کشور نیز به همین منبع وابسته بوده‌اند؛ در حالی که به دلیل مسائل ارزی و تأخیر در سفارش‌ها، میزان واردات این گوشت از ابتدای سال کاهش قابل توجهی داشته است.
این کاهش موجب شده تا قیمت گوشت برزیلی از ۴۵۰ هزار تومان به رقمی بالای ۶۰۰ هزار تومان رسیده باشد.
چرا قیمت گوشت در بازار داخلی ایران با قیمت جهانی متفاوت است؟ طبق گزارش‌های معتبر، هر کیلو گوشت منجمد در بازارهای خارجی قیمت پایین‌تری دارد. با این حال، هزینه‌های حمل و نقل، تبدیل ارز با نرخ نیمایی و پوشش بیمه‌ای باعث شده که این افزایش قیمت تا ۳۰ درصد بیشتر از قیمت جهانی باشد.
پوریان تأکید دارد: «هزینه‌های مرتبط با جابه‌جایی کالا و امور مرتبط ارزی موجب افزایش قیمت نهایی گوشت در کشور شده است.»
طبق نظر کارشناسان اقتصادی، واردات می‌تواند به عنوان راهی موقتی برای کاهش قیمت‌ها موثر باشد. با این حال، گام‌های مؤثر شامل افزایش توان تولید داخلی، ارتقای کیفیت دام‌ها و عرضه نهاده‌های دامی با قیمت مصوب خواهند بود.
رئیس شورای تأمین دام کشور ابراز امیدواری کرد که «با حمایت وزارت جهاد کشاورزی، خودکفایی در تولید گوشت قرمز کشور در آینده نزدیک محقق شود.»
در حال حاضر، دام زنده سبک و سنگین حدود ۳۲۰ هزار تومان قیمت گذاری شده‌اند. این افزایش نسبت به سال گذشته نشان‌دهنده تأثیر مستقیم هزینه‌های تولید بر قیمت نهایی گوشت است. دامداران برای تأمین خوراک، دارو و نگهداری‌های دام‌های خود هزینه‌های بیشتری می‌پردازند که در نتیجه بهای گوشت در بازار نیز صعود می‌کند.
طبق صحبت‌های پوریان، دولت با نظارت بر توزیع گوشت وارداتی و قیمت‌گذاری آن، سعی در تثبیت نرخ‌ها دارد. همچنین دولت برنامه دارد بخشی از گوشت وارداتی را با استفاده از ارز مبادله‌ای تامین کرده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کند.
پیش‌بینی شده که با آغاز توزیع گوشت ۳۸۵ هزار تومانی، نرخ گوشت گوساله در بازار آزاد تا نزدیکی ۵۰۰ هزار تومان افت کند. مسئولان معتقد هستند که با ادامه واردات، میزان کاهش قیمت نیز بیشتر خواهد شد و مصرف‌کنندگان تا روزهایی نزدیک شاهد تغییرات مثبت خواهند بود.
خشکسالی‌های اخیر باعث کاهش تولید منابع طبیعی مانند مراتع و علوفه شده و وابستگی دامداران به واردات نهاده‌ها را افزایش داده است. این موضوع باعث گران شدن هزینه تولید و افزایش قیمت غذا شده است. حفظ ذخایر داخلی و بهبود شرایط مراتع می‌تواند گام مهمی در تقویت تولید داخلی باشد.
انتظار می‌رود که تا پایان پاییز، وضعیت بازار گوشت به تعادل نسبی برسد. اگر برنامه‌های دولت برای واردات منظم ادامه داشته باشد، احتمال کاهش قیمت گوشت در بازار آزاد وجود دارد. هرچند باید توجه داشت، افت قیمت‌ها به شرط عدم بروز اختلال در واردات و جلوگیری از رشد قیمت ارز میسر است.
در بخش کیفیت، گوشت داخلی تازه‌تر و طعم بهتری دارد، در حالی که گوشت وارداتی به‌صورت منجمد صنعتی نگهداری شده و از نظر هزینه برای بسیاری گزینه مناسب‌تری است.
دامداران داخلی نگران رقابت ناعادلانه با گوشت‌های وارداتی ارزان‌قیمت هستند و خواستار حمایت بیشتری از تولید ملی هستند. کارشناسان معتقدند در کوتاه‌مدت واردات راه مناسبی برای جلوگیری از بحران قیمت خواهد بود.
ورود گوشت تنظیم بازاری با تعرفه ۳۸۵ هزار تومان نوید کاهش التهاب بازار را می‌دهد. با این حال، ایجاد پایداری اقتصادی در بازار گوشت نیازمند اقداماتی نظیر تقویت تولید داخلی، بهبود کیفیت دام‌ها و کاهش هزینه‌های نهاده‌ها است.
