به گزارش مشرق، ولادیمیر پوتین و «احمد الشرع» ملقب به ابومحمد جولانی، سرکرده تحریرالشام که خود را «رئیس دولت موقت سوریه» معرفی می‌کند، در کاخ کرملین دیدار و گفت‌وگو کردند. دو طرف در این دیدار «در مورد وضعیت فعلی و چشم‌انداز توسعه روابط روسیه و سوریه در حوزه‌های سیاسی، تجاری، اقتصادی و بشردوستانه و همچنین اوضاع خاورمیانه» به تبادل نظر پرداختند.
پوتین در این گفت‌وگو بر سابقه دوستی ده‌ها ساله و حفظ منافع مردم سوریه تأکید و اشاره کرد که انتخابات پارلمانی اخیر «یک موفقیت بزرگ» بوده است. از سوی دیگر، جولانی نیز گفت سوریه تلاش می‌کند روابط خود را «از نو تنظیم» کند و به همه توافقات روسیه و سوریه «احترام می‌گذارد.»
حضور چندین مقام بلندپایه روس (از جمله سرگئی لاوروف، وزیر خارجه، الکساندر نواک معاون نخست‌وزیر و آندری بلوسوف وزیر دفاع) و دو وزیر کلیدی دولت موقت سوریه نشان داد که این دیدار اهمیت راهبردی داشته است. همچنین رسانه‌های روسی اعلام کرده‌اند که طرفین در این ملاقات درباره دو پایگاه نظامی روسیه در سوریه نیز گفت‌وگو کرده‌اند، موضوعی که وجه نظامی - امنیتی دیدار را برجسته می‌کند.
اهداف احتمالی روسیه از تعامل با تحریرالشام
سخنان مقامات روس حاکی است هدف اصلی مسکو از این گفت‌وگوها توسعه روابط اقتصادی و بازسازی زیرساخت‌های سوریه بوده است. معاون نخست‌وزیر روسیه تأکید کرد دو کشور به زودی «جلسه کمیسیون بین‌دولتی توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی» برگزار خواهند کرد و در مورد پروژه‌های انرژی، حمل و نقل، گردشگری و بهداشت بحث شده است. مسکو همچنین اعلام کرد آماده است میادین نفتی سوریه را توسعه دهد و در بازسازی تأسیسات انرژی و حمل‌ونقل این کشور مشارکت کند.
از منظر استراتژیک، چنین اقدامات اقتصادی و بازسازی می‌تواند حضور روسیه در سوریه را پایدار کند و منافع راهبردی آن (به‌ویژه پایگاه‌های دریایی طرطوس و هوایی حمیمیم) را تضمین کند.
در منابع خبری اشاره‌ای صریح به اهداف سیاسی روسیه از ملاقات نیست، اما از تحلیل روند مذاکرات چنین برمی‌آید که روسیه به دنبال حفظ نفوذ و تأثیر خود در سوریه پس از سقوط رژیم اسد است. موضوع پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه یکی از دستورکارهای کلیدی بود. بنابراین می‌توان گفت که پوتین با تعامل با جبهه جدید حاکم بر ادلب و شمال سوریه، سعی دارد اطمینان حاصل کند حضور روسیه در سوریه تضعیف نمی‌شود و می‌تواند تا حد امکان بر سرنوشت سیاسی این کشور تأثیر بگذارد.
چرایی نزدیکی جولانی به روسیه
جولانی بارها تأکید کرده است که ثبات در سوریه اهمیت دارد و می‌خواهد روابط کشورش را «از نو تنظیم» کند و «به تمام توافقات بین سوریه و روسیه احترام» بگذارد.
وی گفته است سوریه جدید روابط استراتژیک خود را با همه کشورها، به‌ویژه روسیه از سر خواهد گرفت و تمرکز اصلی در این سفر، ارتقای سطح همکاری اقتصادی بین دو طرف است
از سوی دیگر، خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) و شبکه العربیه گزارش داده‌اند که جولانی در این دیدار احتمالا درخواست تحویل بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، به دولت جدید را خواهد داد.
این درخواست نشانه‌ای از موضع جدی جولانی در کنار گذاشتن اسد و تثبیت موقعیت خود در قدرت است. منابع روس نیز موضع اعلامی این درخواست را غیرجدی دانسته و تأکید کرده‌اند برای روسیه «مسائل اقتصادی و روابط دوجانبه دمشق - مسکو» در اولویت است. به‌طور کلی، از لحن گزارش‌های رسمی برمی‌آید که جولانی با انگیزه تثبیت اوضاع داخلی و جلب حمایت‌های اقتصادی به مسکو رفته و به روابط دیرینه با روسیه بها می‌دهد.
بازیگری جدید ایران در معادلات چگونه باید رقم بخورد؟
در چشم‌انداز جدید سوریه پس از سقوط رژیم اسد، جمهوری اسلامی ایران باید سیاست‌های خود را با ملاحظه واقعیات میدانی تنظیم کند. با توجه به اینکه روسیه با چرخش به سمت دولت «موقت» جولانی در پی حفظ پایگاه‌های استراتژیک و توسعه منافع اقتصادی است، ایران لازم است بر مواضع سنتی خود در حمایت از حاکمیت ملی و مبارزه با تروریسم تأکید کند.
از یک سو، تهران می‌تواند با توسعه روابط مستحکم با دولت جدید دمشق و ائتلاف‌های منطقه‌ای، زمینه مشارکت در بازسازی و ثبات سوریه را فراهم کند؛ این امر کمک می‌کند ایران نقش خود را به‌عنوان ضامن امنیت منطقه و جلودار مقاومت حفظ کند.
از سوی دیگر، ایران باید هوشیار باشد که حضور نظامی و اقتصادی‌اش در سوریه با برنامه‌های روسیه در تعارض قرار نگیرد. تقویت همکاری‌های امنیتی با متحدان منطقه‌ای (نظیر ارتش سوریه و گروه‌های مقاومت محور مقاومت) و نیز پیگیری دیپلماسی فعال برای جلوگیری از کاهش جایگاه خود در توافقات جدید سوری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به‌طور مشخص، تهران ضمن همکاری با کشورهای منطقه (مثلا با ترکیه و روسیه) در چارچوب راه‌حل‌های سیاسی توافق‌شده، بر حفظ یکپارچگی سوریه و محدود کردن نقش دولت‌های خارجی در تعیین سرنوشت این کشور پافشاری کند؛ این موضع با منافع امنیتی و ژئوپلیتیکی ایران در ایجاد «اتصال راهبردی» تا مدیترانه و مهار نفوذ رقیبان غربی و صهیونیستی همخوانی دارد.
منبع: صبح نو
