همشهری آنلاین: تا همین چند سال پیش وقتی مقامات و دیپلمات‌های ایرانی در حال مذاکره بر سر تثبیت حق ایران برای داشتن چرخه سوخت هسته‌ای بومی بودند، طرف‌های غربی معمولا به یک پاسخ تکراری بسنده می‌کردند: «سوخت هسته‌ای برای ایران به صرفه نیست و بسیاری آن را کنار گذاشته‌اند.» حتی در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران، برخی دیپلمات‌های غربی به تصمیم آلمانی‌ها برای کنار گذاشتن انرژی هسته‌ای اشاره می‌کردند و از ایران می‌خواستند با الگوگیری از آلمانی‌ها فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کنند و به طور کامل کنار گذارند. با این حال، اما طی چند سال گذشته بسیاری از کشورهای اروپایی برخلاف ادعاهای گذشته خود، اقدامات خود برای فعالیت‌های هسته‌ای را تشدید کرده و حتی گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی کشورهای اروپایی در حال لغو و یا تغییر قوانین گذشته خود با هدف گسترش فعالیت‌های هسته‌ای هستند:
بلژیک: لغو قانون ضد هسته‌ای
بلژیکیها یکی از کشورهای اروپایی هستند که قوانین مربوط به ممنوعیت استفاده از انرژی هسته‌ای را کنار گذاشته‌اند:
لغو قانون در بلژیک: به تازگی پارلمان فدرال بلژیک با اکثریت آرا به لغو قانون سال ۲۰۰۳ درباره انرژی هسته‌ای رای داده است. این قانون خواستار کنار گذاشتن تدریجی انرژی هسته‌ای و ممنوعیت ساخت تاسیسات جدید تولید انرژی هسته‌ای بود، اما با لغو آن، بلژیکیها نشان دادند که باردیگر به سمت استفاده از انرژی هسته‌ای حرکت می‌کنند.
عدم تعطیلی راکتورهای هسته‌ای: بر مبنای قانون مصوب سال ۲۰۰۳ قرار بود دو راکتور هسته‌ای دوئل ۴ و تیهانج ۳ در نوامبر ۲۰۲۵ تعطیل شوند، اما پس از شروع درگیری روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، دولت بلژیک مذاکره در مورد امکان‌سنجی ادامه کار این راکتورها را برای ۱۰ سال دیگر آغاز کرد و سرانجام فعالیت این راکتورها تا ۱۰ سال دیگر تمدید شد و فعالیت هسته‌ای بلژیک متوقف نشد.
بازگشت به انرژی هسته‌ای: دولت بلژیک اعلام کرده است که لغو قانون ممنوعیت فعالیت‌های هسته‌ای، نوید بازگشت دوباره انرژی هسته‌ای به بلژیک است.
استقبال دانشمندان بلژیکی: لغو قانون ممنوعیت فعالیت هسته‌ای در بلژیک، مورد استقبال دانشمندان و انجمن هسته‌ای بلژیک قرار گرفته است و این انجمن اعلام کرد که قانون حذف انرژی هسته‌ای یک انحراف بود و پیامدهای منفی برای سیاست انرژی بلژیک داشت که ما تا به امروز احساس می‌کنیم، اما این انحراف اکنون با لغو قانون سال ۲۰۰۳ در حال اصلاح است، چون قانون خروج هسته‌ای به کتاب‌های تاریخ سپرده شده است.
دانمارک: در پی استفاده بومی از انرژی هسته‌ای
کشور اروپایی دانمارک نیز از جمله کشورهای غربی است که در حال تجدیدنظر در سیاست‌های مربوط به انرژی هسته‌ای است.
قانون ۴۰ سال پیش: چهل سال پیش، در سال ۱۹۸۵، پارلمان دانمارک مصوبه‌ای را تبدیل به قانون کرد که بر اساس آن، نیروگاه‌های هسته‌ای در این کشور ساخته نخواهند شد.
درخواست استفاده از انرژی هسته‌ای: حدود ۵ ماه پیش، در پارلمان دانماکر رای گیری برای استفاده از انرژی هسته‌ای انجام شد و دو سوم نمایندگان مجلس دانمارک از آغاز تحقیقات در مورد استفاده دوباره از انرژی هسته‌ای برای افزایش امنیت انرژی خود حمایت کردند.
ایتالیا: بدنبال ساخت نیروگاه هسته‌ای
ایتالیا احتمالا تنها عضو بدون هیچ نیروگاه هسته‌ای در میان کشورهای گروه هفت است، اما این کشور نیز تحت تاثیر حمله روسیه به اوکراین، به دنبال کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است و دولت این کشور بدنبال بازنگری در رویکرد خود در قبال انرژی هسته‌ای است.
روند معکوس در ایتالیا: اقدامات دولت ایتالیا در راستای کنار گذاشتن نتایج همه‌پرسی در سال ۱۹۸۷ است که براساس آن اکثریت ایتالیایی‌ها خواستار حذف تدریجی انرژی هسته‌ای در ایتالیا بودند. در سال ۲۰۱۱ نیز ممنوعیت مشابهی برای استفاده از انرژی هسته‌ای در ایتالیا در چارچوب یک قانون دنبال شد، اما اکنون دولت ایتالیا در تلاش برای کنار گذاشتن این ممنوعیتهاست.
برنامه‌های دولت ایتالیا برای گسترش فعالیت هسته‌ای: راه اندازی نسل جدیدی از رآکتورهای کوچک‌تر هسته‌ای، استفاده از انواع جدید نیروگاه‌های هسته‌ای تا سال ۲۰۵۰ ، تامین حداقل۱۱ درصد از تقاضای انرژی ایتالیا از انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۵۰
سوئد: تعیین بودجه برای انرژی هسته‌ای
دولت سوئد در لایحه بودجه سال ۲۰۲۶، چارچوب قانونی برای تأمین مالی پروژه‌های جدید انرژی هسته‌ای پیشنهاد داده است.
برنامه ساخت ۱۰ رآکتور بزرگ جدید: در اکتبر ۲۰۲۲، دولت ائتلافی راست میانه سوئد موضع مثبتی نسبت به انرژی هسته‌ای اتخاذ کرد و در نوامبر ۲۰۲۳، این دولت از نقشه راهی رونمایی کرد که ساخت تاسیسات جدید تولید انرژی هسته‌ای را تعیین می‌کرد. ساخت این نیروگاه‌ها معادل حداقل دو راکتور بزرگ تا سال ۲۰۳۵ و راه‌اندازی حداکثر ۱۰ راکتور بزرگ جدید تا سال ۲۰۴۵ بوده است.
۱۹.۹ میلیارد یورو بودجه: دولت سوئد در بودجه سال ۲۰۲۶ خود، یک چارچوب مالی تا سقف ۲۲۰ میلیارد کرون سوئد (۱۹.۹ میلیارد یورو، ۲۳.۴ میلیارد دلار) را طی ۱۲ سال برای حمایت از ساخت راکتورهای هسته‌ای جدید در نظر گرفته است.
فرانسه: سرعت بخشیدن با ساخت نیروگاه‌های جدید
فرانسه در حال تصویب قانونی برای سرعت بخشیدن به ساخت راکتورهای جدید هسته‌ای است.
وعده پیشین مکرون: برنامه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید در فرانسه در حالی است که مکرون در زمان تبلیغات انتخاباتی خود وعده داده بود که سهم انرژی هسته‌ای در تولید برق را به ۵۰ درصد کاهش دهد.
لایحه جدید دولت: لایحه‌ای که دولت مکرون به پارلمان ارائه کرده، زمینه ساخت تاسیسات جدید را برای بهره‌برداری بیشتر از انرژی هسته‌ای در این کشور فراهم می‌کند.
آلمان: نادیده گرفتن تعهدات قبلی
در آلمان پس از حادثه برای نیروگاه فوکوشیما ژاپن در سال ۲۰۲۲، در طول چند ماه تظاهرات گسترده ضد هسته‌ای برگزار شد و سرانجام دولت وقت مرکل اعلام کرد تمام نیروگاه‌های هسته‌ای کشور تا سال ۲۰۲۲ تعطیل خواهند شد.
۳ نیروگاه فعال هسته‌ای: در حال حاضر سه نیروگاه هسته‌ای فعال در آلمان وجود دارد و علی رغم وعده‌های قبلی، این نیروگاه‌ها از سوی دولت آلمان تعطیل نشده‌اند. تهدیدهای ناشی از ناامنی انرژی به دلیل جنگ در اوکراین عمر این نیروگاه‌ها را فراتر از مهلت تعیین شده،طولانی کرده است.
عدول از وعده: با ادامه جنگ اوکراین، «اولاف شولتس»، صدراعظم آلمان سال گذشته اعلام کرد که فعالیت نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان تا ادامه خواهد داشت تا از کمبود انرژی جلوگیری شود.
سهم هسته‌ای در تامین انرژی اروپا
با توجه به افزایش میل دولت‌های اروپایی به افزایش فعالیت‌های هسته‌ای، بد نیست نگاهی به سهم انرژی هسته‌ای در این اتحادیه داشته باشیم:
یک چهارم: حدود یک چهارم انرژی اتحادیه اروپا حاصل فعالیت راکتورهای هسته‌ای است.
یک سوم رآکتورهای هسته‌ای اتحادیه اروپا: تا پایان سال ۲۰۲۵ میلادی به پایان چرخه عمر خود می‌رسند و باید تعطیل شوند.
۵۰ درصد انرژی هسته‌ای اروپا: بیش از نیمی از انرژی هسته‌ای تولید شده در اروپا در فرانسه تولید می شود.
۱۳ کشور از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا: مشغول به فعالیت هسته‌ای
۱۰۳ راکتور: مجموع رآکتورهای هسته‌ای فعال در اروپا
۳۳ درصد: سهم سوخت‌های فسیلی و زیست‌توده در تولید برق اروپا
۲۴ درصد: سهم انرژی هسته‌ای در تولید برق اروپا
۲۸ درصد: سهم انرژی بادی و خورشیدی در تولید برق اروپا
۱۵ درصد: سهم انرژی برق‌آبی در تولید برق اروپا
بلژیک، پرتغال، دانمارک و اتریش: کشورهای دارای مخالفان قابل توجه استفاده از هسته‌ای
فرانسه، بلغارستان، کرواسی، فنلاند، جمهوری چک، مجارستان، هلند، لهستان، رومانی، اسلواکی و اسلوونی: کشورهای دارای وزن سنگین حامیان و موافقان انرژی هسته‌ای
