خبرگزاری مهر؛ گروه استانها: تغییر در شیوه برگزاری برخی مراسم ترحیم و ختم، واکنش مردم متدین دیار علویان را برانگیخته است، صدای نی، ویولن یا موسیقی غمگین در مساجد و آرامستان‌ها، صحنه‌ای است که برای بسیاری از مؤمنان شمالی نه‌تنها غریب، بلکه آزاردهنده است.
برخی کارشناسان مذهبی و صاحب نظران اجتماعی معتقدند رواج تدریجی این رفتار، نشانه نوعی «سهل‌انگاری فرهنگی» است که می‌تواند مرز میان هنر و حرمت را کمرنگ کند. آنچه برای برخی نوعی ادای احترام تلقی می‌شود، برای عده‌ای دیگر، خدشه به قداست مکان‌های مذهبی است.
این تضاد در نگاه، حالا به یکی از مباحث جدی اجتماعی و فرهنگی استان تبدیل شده و ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان و شورای فرهنگ عمومی استفاده از سازها و ادوات موسیقی را در اماکن مذهبی ممنوع کرده است.
گلایه‌های مردم مردم مازندران از هنجارشکنی‌ها
در هفته‌های اخیر، موضوع اجرای موسیقی در برخی مجالس ترحیم و ختم در مساجد و آرامستان‌های استان مازندران، به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز بین مردم تبدیل شده است. بسیاری از شهروندان این اقدام را مغایر با حرمت فضاهای مذهبی می‌دانند و از مسئولان خواسته‌اند که نظارت جدی‌تری بر نحوه برگزاری این مراسم‌ها داشته باشند.
چندی پیش در یکی از محلات قدیمی ساری، مراسم ختمی برگزار شد که در بخشی از آن صدای نی از بلندگوهای مسجد پخش می‌شد، احمد قاسمی، یکی از اهالی محل‌می‌گوید: وقتی وارد مسجد شدم صدای نی از بلندگو پخش می‌شد و در ابتدا تصور کردم مداح در حال تمرین صوت است اما بعد فهمیدم قطعه‌ای موسیقایی است.
مسجد جای نماز و ذکر خداست نه اجرای ساز موسیقی و مردم مازندران همیشه حرمت مسجد را نگه داشته‌اند و اگر چنین کارهایی عادی شود، قداست این مکان‌ها از بین می‌رود.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: مسجد جای نماز و ذکر خداست نه اجرای ساز و موسیقی و مردم مازندران همیشه حرمت مسجد را نگه داشته‌اند و اگر چنین کارهایی عادی شود، قداست این مکان‌ها از بین می‌رود.
این روزها در برخی آرامستان‌های بابل، آمل و قائم‌شهر و مناطق مختلف غرب مازندران نیز گاه دیده می‌شود که در آئین خاک‌سپاری یا ختم، از نوازندگان برای اجرای قطعه‌های سنتی استفاده می‌شود.
کریم‌پور، یک شهروند چالوسی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: در سال‌های اخیر بعضی از خانواده‌ها نوازنده می‌آورند تا در زمان تشییع یا کنار مزار بنوازد.
آرامستان جای سکوت و دعاست نه ساز موسیقی
وی ادامه داد: خانواده‌ها نیت بدی ندارند، و می‌گویند می‌خواهند مراسم آرامش‌بخش‌تر شود اما وقتی مردم در حال قرائت قرآن یا دعا هستند، شنیدن صدای ساز باعث ناراحتی می‌شود، همچنین آرامستان جای سکوت و دعاست نه اجرای موسیقی.
در سوی دیگر، برخی از خانواده‌ها می‌گویند که انگیزه‌شان صرفاً احترامی شخصی به متوفی بوده است. حسینی که به‌تازگی پدرش را از دست داده می‌گوید: پدرم عاشق موسیقی سنتی بود و خواستیم قطعه‌ای از نی بنوازند تا یادش زنده بماند.
این شهروند مازندرانی تصریح کرد: نیت ما بی‌احترامی نبود و قبول دارم شاید جای این کار مسجد یا آرامستان نبود.
حجت‌الاسلام رضا صادقی کارشناس مذهبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اسلام با اصل موسیقی مخالفتی ندارد اما مکان و زمان اجرای آن مهم است.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: مسجد خانه خداست و هر صدایی که دل انسان را از یاد خدا دور کند، در آن جایگاهی ندارد و مراسم ختم باید مجلس ذکر، دعا و آرامش روحی باشد.
وی یادآور شد: مردم مازندران مجالس ترحیم را با قرآن‌خوانی، مناجات، روضه و شعر آئینی برگزار می‌کنند و این سنت‌ها هم اثرگذار بوده و هم احترام مجلس را حفظ می‌کند.
بسیاری از مردم هم از پخش موسیقی در آرامستان‌ها انتقاد کرده‌اند و معتقد هستند: ذکر دعا و نیایش سبب آرامش روحی و روانی می‌شود و باید حرمت اماکن مذهبی نیایش سبب آرامش روحی و روانی می‌شود و باید حرمت اماکن مذهبی محفوظ بماند.
در پی طرح این گلایه‌ها، اداره‌کل تبلیغات اسلامی مازندران نیز موضع رسمی خود را اعلام کرده و بر ممنوعیت استفاده از آلات موسیقی در اماکن مذهبی تأکید کرده است.
حجت‌الاسلام محمدمهدی شریف‌تبار، مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به دغدغه‌های اخیر مردم درباره نحوه برگزاری مراسم‌های مذهبی در مساجد و آرامستان‌ها گفت: برگزاری آئین‌های دینی باید در شأن جامعه اسلامی و شیعی باشد و متناسب با فرهنگ، سنت و زیست‌بوم مذهبی استان مازندران برگزار شود.
تأکید بر حفظ حرمت مساجد و اماکن مذهبی در مازندران
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران، با اشاره به دغدغه‌های اخیر درباره نحوه برگزاری مراسم‌های مذهبی به‌ویژه در مساجد و آرامستان‌ها، اظهار داشت: برگزاری آئین‌های دینی باید هم در شأن جامعه اسلامی و شیعی باشد و هم متناسب با فرهنگ و زیست‌بوم استان مازندران.
وی با اشاره به گزارش‌ها و انتقادات مردمی در خصوص استفاده از آلات موسیقی در برخی مجالس ترحیم در مساجد، افزود: در جلسه اخیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر استان، مصوبه‌ای به تصویب رسید که بر اساس آن استفاده از آلات موسیقی در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و دیگر اماکن مذهبی به طور جدی ممنوع اعلام شد.
امیدواریم با همکاری مؤمنین، هیئت امنای مساجد و مسئولان مراسم‌های مذهبی، حرمت این اماکن مقدس حفظ شده و استان مازندران همچون همیشه پیشتاز در امور دینی و فرهنگی باقی بماند.
مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران گفت: این مصوبه به تمام متولیان آرامستان‌ها، مساجد و اماکن مذهبی ابلاغ شده و رعایت آن الزامی است. در صورت بی‌توجهی به این دستورالعمل، با همکاری دادستانی و نهادهای امنیتی، برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم با همکاری مؤمنین، هیئت امنای مساجد و مسئولان مراسم‌های مذهبی، حرمت این اماکن مقدس حفظ شده و استان مازندران همچون همیشه پیشتاز در امور دینی و فرهنگی باقی بماند.
دغدغه اصلی مردم مازندران، حفظ قداست فضاهای مذهبی و جلوگیری از آمیختن آنها با جلوه‌های موسیقایی است و مازندران همیشه سرزمین ایمان و ادب بوده است و باید حرمت مکان مقدس را نگه داریم تا حرمت دل‌ها هم باقی بماند.
