به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله جعفر سبحانی پیش از ظهر پنجشنبه در مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی که در مدرسه علمیه امام کاظم (ع) در قم برگزار شد، با بیان اینکه هدف از برگزاری این جلسه تکریم عالمی بزرگ و مرجع عالیقدر است که خدمات ارزنده‌ای به تشیع و جامعه اسلامی ارائه کرده، افزود: مرحوم نائینی ثمره حوزه علمیه نجف بود و حوزه نجف در سال ۴۴۷ قمری تأسیس شد و اکنون بیش از هزار سال از شکل‌گیری آن می‌گذرد.
وی با طرح پرسشی درباره وضعیت نجف قبل از مهاجرت شیخ طوسی، گفت: نجف قبل از شیخ طوسی یک شهرک جامع‌الجهات بود و شواهد تاریخی متعدد این امر را اثبات می‌کند و از جمله، ابن‌حجاج بغدادی در حرم حضرت علی (ع) اشعاری سروده و عبدالکریم ابن طاووس گزارش کرده که عضدالدوله در سال ۱۳۷۱ قمری به نجف رفت و به فقها و مجاوران کمک مالی کرد، که نشان از وجود نظام اجتماعی و علمی مستحکم در آن زمان دارد.
این مرجع تقلید ادامه داد: کتابخانه شیخ طوسی در نجف اهمیت بالایی داشت و مرحوم نائینی از این ظرفیت بهره برد تا آثار علمی بزرگی تولید کند و از جمله نگارش کتاب «تنبیه الامه» که توسط مرحوم خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی تقریر شد و در میان فقها به‌عنوان کاری از صفوه علما و مجتهدین شناخته شد.
آیت الله سبحانی با اشاره به مراحل زندگی مرحوم نائینی بیان کرد: وی در نائین، سامراء و نجف تحصیل و فعالیت داشت و در فقه و اصول نوآوری‌های چشمگیری داشت و در عرصه سیاسی نیز فعال بود و اهل کناره‌گیری نبود و نائینی تحصیلات مقدماتی را تا سال ۱۲۹۳ قمری در نائین گذراند و سپس به اصفهان رفت و از استادانی همچون شیخ محمدباقر و ابوالمعالی کلباسی بهره برد.
وی افزود: بعد از ده سال تحصیل در اصفهان، مرحوم نائینی عازم عراق و سامراء شد و تحت تربیت و کاتب مرحوم میرزای شیرازی قرار گرفت و پس از وفات وی تا سال ۱۳۱۴ قمری در این شهر ماند و سپس به نجف مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا اقامت داشت.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به دیدگاه امام خمینی (ره) درباره نائینی اظهار کرد: حضرت امام (ره) فرمودند مطالعه کتاب نائینی ارزشمند است، اما شاگرد ایشان آنچه استاد بیان کرده بود، بهتر تقریر کرده است و مرحوم نائینی رساله‌ای در ترتب و تزاحم نوشت که پیش از او کسی به این شکل آن را ارائه نکرده بود.
وی در توضیح ویژگی‌های اخلاقی و علمی مرحوم نائینی گفت: مرحوم تهرانی وی را فردی صالح، نقی و با تقوا معرفی کرده و گفته شده عصمت، محصول علم است و هرچه دانش شخص بیشتر باشد، فاصله او از خطا و گناه نیز بیشتر است و نائینی با حساسیت نسبت به اوضاع کشور، هرچند از برخی سیاست‌ورزان فاصله گرفت، اما نسبت به مسائل اجتماعی و دینی بی‌تفاوت نبود و در سال ۱۳۴۰ قمری نسبت به تحریم انتخابات مجلس شورای اسلامی فتوا داد.
این مرجع تقلید درباره ابداعات علمی نائینی بیان کرد: وی کلیدهایی برای حل مسائل علمی و فقهی ایجاد کرد و معتقد بود احکام شرعی، قضایای حقیقی هستند و مرحوم نائینی حافظه‌ای بسیار قوی داشت و می‌توان او را از حفاظ قرآن دانست.
وی با بهره‌گیری از تدریس مرحوم میرزای شیرازی و مرحوم فشارکی و همچنین مطالعات فلسفی نزد مرحوم جهانگیرخان، افکار نو و گسترده‌ای داشت و نسبت به شاگردان خود احترام زیادی قائل بود.
آیت الله سبحانی در پایان تأکید کرد: قرآن کریم ابراهیم را یک امت معرفی کرده است، اگرچه مرحوم نائینی فردی واحد بود، اما آثار و تالیفات متعدد او نشان می‌دهد وی به واقع نماینده یک امت در عرصه علم و عمل بود و میراث علمی و سیاسی او همچنان محور پیوند حوزه‌ها و جامعه اسلامی است.
