خبرگزاری مهر، گروه استانها- مرضیه جوانمردی فر: استان فارس که همواره به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور شناخته می‌شد، این روزها با بحران کم‌بارشی و افت سطح منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کند.
آسمان این استان در ماه‌های اخیر خساست باران را بیش از همیشه نشان داده و چشمه‌ها و رودخانه‌هایی که زمانی پرآب و جاری بودند، اکنون خاطره‌ای از روزهای پرباران گذشته‌اند.
کارشناسان می‌گویند کاهش بارش‌ها نشانه‌ای از تشدید تغییرات اقلیمی و تداوم روند خشک‌تر شدن فصول است. با کم شدن بارندگی، زمین نیز توان خود را برای بازسازی از دست داده و پوشش گیاهی در بسیاری از مناطق ضعیف‌تر شده است.
فرسایش خاک و دشواری تأمین آب برای مزارع و حتی مصرف شهری، از جمله آثار ملموس این کم‌بارشی هاست.
در چنین شرایطی، راه برون‌رفت از بحران به مشارکت و تغییر نگرش عمومی وابسته است. اصلاح الگوی مصرف آب، نوسازی شیوه‌های آبیاری در بخش کشاورزی و احیای منابع طبیعی می‌تواند در کاهش آسیب‌ها نقش مؤثری داشته باشد.
از سوی دیگر، برنامه‌ریزی دقیق در سطح استانی و ملی با تکیه بر داده‌های اقلیمی و شناخت ظرفیت‌های محلی می‌تواند به تصمیم‌سازی‌های هوشمندانه و پایدار کمک کند.
شاید آسمان را نتوان به بارش واداشت اما می‌توان زمین را برای فردایی بهتر آماده نگه داشت. حفظ قطره‌قطره آب و احیای خاک‌های تشنه تنها گزینه‌ای است که می‌تواند امید را در دل مردمان فارس زنده نگه دارد.
کاهش ۳۶ درصدی بارش‌ها در فارس نسبت به میانگین بلندمدت
قاسم حسینی، مدیرکل هواشناسی استان فارس در گفتگو با خبرنگار مهر از کاهش قابل‌توجه میزان بارش‌ها در سال زراعی جاری خبر داد و گفت: میانگین بارش کلی استان در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ حدود ۱۸۰ میلی‌متر بوده است.
وی افزود: این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال زراعی گذشته که ۲۶۹ میلی‌متر ثبت شده بود، ۳۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین بارش‌های امسال نسبت به میانگین بلندمدت ۲۸۱ میلی‌متر نیز کاهش ۳۶ درصدی را تجربه کرده است.
مدیرکل هواشناسی فارس با اشاره به تداوم روند خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها در بیشتر شهرهای استان اظهار کرد: کاهش بارش‌ها ضمن تأثیر بر منابع آبی و ذخایر سدها، وضعیت کشاورزی و تأمین آب شرب را نیز در معرض چالش‌های جدی قرار داده است. در بسیاری از مناطق، بارش‌ها نه‌تنها از نظر حجم، بلکه از نظر گستره زمانی نیز کمتر از حد انتظار بوده و همین امر موجب کاهش رطوبت خاک و فرسایش بیشتر زمین‌های کشاورزی شده است.
وی تأکید کرد: برای مقابله با اثرات کاهش بارش‌ها، ضروری است که مدیریت مصرف آب به‌صورت جدی‌تری در دستور کار قرار گیرد. اصلاح الگوی کشت بر اساس شرایط اقلیمی جدید و تمرکز بر کشت‌های کم‌مصرف و مقاوم به خشکی باید به اولویت اصلی بخش کشاورزی تبدیل شود.
مدیرکل هواشناسی فارس همچنین کشت فرا سرزمینی را یکی از راهکارهای مؤثر برای تعادل‌بخشی به منابع آبی کشور دانست و تأکید کرد: همه دستگاه‌های اجرایی و مردم باید موضوع کم‌آبی را جدی بگیرند و هر تصمیمی را با در نظر گرفتن آینده منابع آبی استان اتخاذ کنند. تغییر رفتار در مصرف، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی برای ادامه حیات است.
فقط ۱۴ درصد از حجم سدهای استان آب مفید دارند
سیاوش بدری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد وضعیت بارش‌ها و منابع آبی این استان اظهار کرد: سال آبی از ابتدای مهر هر سال تا پایان شهریور سال بعد محاسبه می‌شود و در سال آبی گذشته یعنی از اول مهر ۱۴۰۳ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۴، میزان بارش‌های ثبت‌شده در فارس به ۱۷۰/۶ میلی‌متر رسیده است. این در حالی است که متوسط بارندگی ۵۶ سال گذشته استان ۳۰۲ میلی‌متر بوده است؛ بنابراین فارس در سال آبی گذشته با کاهش ۴۴ درصدی بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت مواجه بوده است.
وی افزود: از ابتدای مهرماه امسال تاکنون، در آغاز سال آبی جدید بارشی در استان فارس ثبت نشده است، اما امیدواریم از اواسط آبان‌ماه به بعد شاهد نزول رحمت الهی باشیم تا بخشی از کمبود منابع آبی جبران شود.
بدری با اشاره به وضعیت سدهای استان گفت: هم‌اکنون ۱۰ سد در حال بهره‌برداری در استان فارس وجود دارد که سد درودزن به‌دلیل تأمین بخشی از آب شرب کلان‌شهر شیراز، شهر مرودشت و تعدادی از روستاها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین سد سلمان فارسی نیز وظیفه تأمین آب شرب شهر لامرد و چند شهر دیگر را برعهده دارد.
