خبرگزاری مهر، گروه استانها: استان بوشهر، واقع در جنوب ایران، طی سال آبی گذشته با چالش‌های جدی ناشی از کمبود بارش‌ها مواجه بوده است. این وضعیت نه تنها بر منابع آبی سطحی بلکه بر منابع زیرزمینی نیز تأثیرات عمیقی گذاشته است.
با توجه به اقلیم گرم و خشک این منطقه، بارش‌ها نقش حیاتی در تأمین آب شرب و کشاورزی ایفا می‌کنند و کاهش آن‌ها می‌تواند پیامدهای جدی برای زندگی روزمره ساکنان و فعالیت‌های اقتصادی استان داشته باشد.
میانگین بارش سال آبی گذشته در استان بوشهر به طور قابل توجهی کمتر از حد نرمال بود. این کاهش بارش‌ها، که به ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان محسوس بود، موجب کاهش ذخایر آب در سدها و منابع سطحی آب شد.
سدهای استان که معمولاً در این فصل‌ها پر از آب بودند، اکنون با کاهش سطح آب مواجه هستند. این مسئله نه تنها تأمین آب شرب را با چالش روبرو کرده بلکه بر کشاورزی و صنایع وابسته به آب نیز تأثیر گذاشته است.
با کاهش بارش‌ها، منابع زیرزمینی نیز تحت فشار قرار گرفته‌اند. چاه‌های آب که در گذشته به راحتی می‌توانستند نیازهای آبی کشاورزان و ساکنان را تأمین کنند، اکنون با افت سطح آب مواجه شده‌اند. این افت سطح آب زیرزمینی، ناشی از برداشت‌های بی‌رویه و عدم مدیریت صحیح منابع آبی، باعث شده تا بسیاری از چاه‌ها به عمق بیشتری برای تأمین آب نیاز داشته باشند. این موضوع علاوه بر افزایش هزینه‌های استخراج آب، می‌تواند به فرونشست زمین و دیگر مشکلات زیست‌محیطی منجر شود.
کاهش بارش‌ها در استان
مدیرکل هواشناسی استان بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بررسی داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که میزان بارش‌های استان بوشهر در سال آبی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ با کاهش چشمگیر و دمای هوا با افزایش محسوس نسبت به میانگین بلندمدت همراه بوده است.
پیام مساعدی اضافه کرد: بررسی داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که میزان بارش‌های استان بوشهر در سال آبی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ با کاهش چشمگیر و دمای هوا با افزایش محسوس نسبت به میانگین بلندمدت همراه بوده است.
وی افزود: از اول مهرماه ۱۴۰۳ تا ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۴، مجموع بارش‌های ثبت‌شده در استان بوشهر ۱۶۳.۶ میلی‌متر بوده است. این میزان در مقایسه با ۲۵۰.۲ میلی‌متر در سال گذشته و ۲۵۵.۷ میلی‌متر در میانگین بلندمدت، کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.
پیش بینی پاییزی سخت در استان
مدیرکل هواشناسی استان بوشهر ادامه داد: مطابق آمار تحلیل‌شده، بارش‌های سال جاری نسبت به میانگین بلندمدت ۹۲.۱ میلی‌متر کمتر بوده که معادل ۳۶ درصد کاهش است. همچنین، میزان بارش سال جاری نسبت به سال گذشته ۳۴.۶ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که بارش‌های سال آبی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ تقریباً هم‌تراز با میانگین بلندمدت بوده و تنها ۲.۲ درصد کاهش را نشان می‌داد.
وی افزود: علاوه بر کاهش بارش، داده‌های دمایی نیز از گرم‌تر شدن قابل توجه تابستان امسال در سطح کشور حکایت دارد. طبق گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، میانگین دمای کشور در تابستان ۱۴۰۴ حدود ۱.۴ درجه سلسیوس بالاتر از میانگین بلندمدت ۴۰ ساله ثبت شده است.
الگوهای پیش‌بینی فصلی نشان می‌دهد که پاییز امسال در استان بوشهر احتمالاً کمتر از نرمال خواهد بود و همچنان باید برای شرایط بارشی محدود و تداوم گرمای نسبی آماده بود مساعدی ادامه داد: در استان بوشهر نیز، میانگین دما ۱.۱ درجه سلسیوس گرم‌تر از میانگین بلندمدت گزارش شده است که این افزایش دما بیانگر تداوم روند گرمایش و تأثیر آن بر تبخیر، منابع آب و پایداری محیطی منطقه است.
مدیرکل هواشناسی استان بوشهر خاطرنشان کرد: کاهش بارش‌ها و افزایش دما، نشانه‌ای از تشدید خشکسالی اقلیمی در منطقه بوده و لزوم مدیریت بهینه منابع آبی، تقویت زیرساخت‌های اقلیمی و آمادگی در برابر پدیده‌های حدی جوی را دوچندان می‌سازد.
وی تاکید کرد: با آغاز سال آبی جدید (۱۴۰۴–۱۴۰۵)، بررسی‌های اولیه و الگوهای پیش‌بینی فصلی نشان می‌دهد که پاییز امسال در استان بوشهر احتمالاً کمتر از نرمال خواهد بود و همچنان باید برای شرایط بارشی محدود و تداوم گرمای نسبی آماده بود.
تأثیر کاهش بارش‌ها در استان
کارشناس حوزه آب و کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: کشاورزی یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد استان بوشهر است که تحت تأثیر کمبود بارش‌ها قرار گرفته است. بسیاری از کشاورزان به دلیل عدم دسترسی به آب کافی، مجبور به کاهش سطح کشت خود شده‌اند.
غلامحسینی طوسی‌زاده بیان کرد: این کاهش در تولید محصولات کشاورزی نه تنها به معیشت کشاورزان آسیب می‌زند بلکه می‌تواند منجر به افزایش قیمت محصولات غذایی در بازار نیز شود. همچنین، با توجه به وابستگی استان به کشاورزی، این وضعیت می‌تواند به بیکاری و نارضایتی اجتماعی منجر شود.
وی با بیان اینکه کمبود آب می‌تواند بر کیفیت زندگی ساکنان استان تأثیر بگذارد ادامه داد: با کاهش منابع آبی، تأمین آب شرب سالم و بهداشتی برای مردم دشوارتر خواهد شد. این موضوع می‌تواند به مشکلات بهداشتی و افزایش بیماری‌ها منجر شود.
کارشناس حوزه آب و کشاورزی تصریح کرد: همچنین، در شرایط کمبود آب، احتمال بروز تنش‌های اجتماعی و اقتصادی نیز افزایش می‌یابد.
کاهش منابع آبی استان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به کاهش جدی بارش‌ها در استان بوشهر اظهار کرد: منابع آبی استان بوشهر و آب پشت سدهای استان با کاهش جدی روبرو بوده است.
در این شرایط سخت بی آبی نیاز است که کشاورزان و بهره‌برداران حوزه کشاورزی و دیگر مصارف، در مصرف آب صرفه‌جویی لازم را داشته باشند علی محمدی با اشاره به کاهش ذخیره سدهای استان افزود: سد رئیسعلی دلواری با گنجایش ۶۹۵ میلیون متر مکعب اکنون ۱۵۰ میلیون مترمکعب ظرفیت آن معادل ۲۲ درصد پر است و با کاهش ۵۲ درصدی نسبت به سال قبل روبرو است.
وی با اشاره به اینکه سد تنگ‌ارم فقط ۵۰ درصد از ۴.۲ میلیون مترمکعب ظرفیت آن پر است ادامه داد: دیگر سدهای استان نظیر خائیز، ارغون و باغان نیز با کمبود جدی روبرو هستند که بیانگر کاهش شدید منابع آبی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر ادامه داد: در این شرایط سخت بی آبی نیاز است که کشاورزان و بهره‌برداران حوزه کشاورزی و دیگر مصارف، در مصرف آب صرفه‌جویی لازم را داشته باشند.
وی با اشاره به اثر مستقیم کاهش بارش‌ها بر ذخیره سدها خاطرنشان کرد: تلاش داریم که با مدیریت صحیح منابع آبی زمینه افزایش بهره‌وری و کاهش تلفات در منابع استان را فراهم سازیم.
نیاز است که برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای مدیریت منابع آبی استان بوشهر انجام شود. استفاده از تکنولوژی‌های نوین در آبیاری کشاورزی، فرهنگ‌سازی برای صرفه‌جویی در مصرف آب و همچنین بررسی راهکارهای جایگزین برای تأمین آب شرب از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش اثرات کمبود بارش‌ها کمک کند.
بحران کمبود بارش در استان بوشهر نشان‌دهنده ضرورت توجه جدی به مدیریت منابع آبی و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای مقابله با تغییرات اقلیمی است. تنها با اتخاذ رویکردهای جامع و هماهنگ می‌توان به حفظ منابع آبی و تأمین نیازهای آینده استان امیدوار بود.
