به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از الجزیره، حمله رژیم صهیونیستی به جنوب سوریه از زمان سقوط دولت بشار اسد در اواخر سال گذشته میلادی ادامه داشته و بر اساس گزارش سازمان‌های حقوق بشری، به حدود ۲۰۰ عملیات رسیده که تقریباً ۶۰۰ کیلومتر مربع را دربرمی‌گیرد.
ریشه‌های تلمودی گذرگاه داوود
بسیاری از کارشناسان تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک سوریه را مرتبط با طرح این رژیم در زمینه «گذرگاه داوود» می‌دانند که بخشی از نقشه موهوم «اسرائیل بزرگ» است. این گذرگاه بر اساس یک افسانه یهودی درباره دولت ادعایی که در زمان حضرت داوود (ع) وجود داشته، نامگذاری شده است. لذا این امر به گذرگاه داوود اهمیت تلمودی و نظامی می‌بخشد و بیانگر دیدگاه‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی در منطقه است.
بر اساس نظریه‌پردازان صهیونیسم تلمودی، این گذرگاه موهوم از شمال فلسطین و از بلندی‌های جولان آغاز می‌شود، از استان‌های درعا و سویدا و صحرای شرقی حمص و دیرالزور و شرق فرات در مرز سوریه با ترکیه و عراق می‌گذرد و در کردستان عراق به پایان می‌رسد.
طرح گذرگاه داوود از ریشه‌های ایدئولوژیک عمیق در تفکر اعتقادی صهیونیستی نشأت می‌گیرد و از شاخص‌های درگیری در سوریه تغذیه می‌کند.
مرکز الحوار سوریه در گزارشی به قلم دکتر محمد سالم، می‌نویسد که رژیم صهیونیستی امیدوار است یک شریان زمینی ایجاد کند که به آن امکان گسترش جغرافیایی به سمت شرق، دسترسی به مناطق نفتی و اقتصادی، و دستیابی به عمق راهبردی جدید را می‌دهد و فرصتی برای شکست انزوای جغرافیایی خود فراهم می‌کند.
وی می‌افزاید که ریشه‌های ایده این گذرگاه جدید نیست و مبتنی بر جاه‌طلبی‌های سنتی صهیونیستی است. این تصور در نوشته‌های تئودور هرتزل و دیگر بنیانگذاران جنبش صهیونیستی نیز آمده است. ایده این گذرگاه با «طرح محیط» که توسط بن گوریون اولین نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ارائه شد، مرتبط است. این طرح به دنبال اتحاد با اقلیت‌های قومی و مذهبی برای تجزیه عمق عربی و بازسازی نقشه منطقه است.
چالش‌های جغرافیایی طرح گذرگاه داوود
گذرگاه داوود از سرزمین‌های وسیعی در عمق خاک سوریه و عراق عبور می‌کند که چالش‌های جدی را برای ارتش‌های این کشورها ایجاد خواهد کرد.
محمد زعل السلوم، محقق جغرافیای جنوب سوریه، می‌گوید که جغرافیای جنوب و شرق سوریه ناهموار است و اگر رژیم صهیونیستی اقدام به تملک گذرگاه مذکور نماید، باید از استان‌های متعددی عبور کند که مجموع مساحت آنها در داخل گذرگاه، بیش از ۳۰ برابر مساحت غزه است. لذا بروز این اتفاق تقریباً غیر ممکن است.
با این وجود رژیم صهیونیستی از زمان سقوط دولت سابق سوریه، اقدام به اشغال مناطق استراتژیک مانند ارتفاعات جبل الشیخ کرده است که به آن امکان نظارت بر مناطقی به وسعت ۲۰۰ کیلومتر در داخل سوریه را می‌دهد.
چالش‌های مردم شناختی گذرگاه داوود
مناطق مسکونی حاضر در محدوده گذرگاه فرضی، جوامع متعدد و متنوعی از نظر قومی و مذهبی را در بر می‌گیرد. این در حالی است که جامعه سوریه به صورت عمومی سیاست‌های ضد اسرائیلی را دنبال می‌کند و نسبت به هرگونه اشغالگری صهیونیست‌ها، ریشه‌های عمیقی از مخالفت را در خود دارد.
طلال مصطفی، پژوهشگر و استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه دمشق در گفتگویی می‌گوید که طرح گذرگاه داوود در سوریه با مشکلات جمعیتی متعدد و پیچیده‌ای روبرو خواهد شد، زیرا ترکیب جمعیتی این محیط، متنوع و متراکم است.
طلال مصطفی معتقد است که اکثریت مؤلفه‌های دینی و فرقه‌ای این منطقه، با وجود اختلافات جزئی، خود را بخشی از یک طرح خارجی و بویژه صهیونیستی نمی‌دانند و هر گونه همگرایی با ایده‌های این رژیم را رد می‌کنند.
با وجود اینکه مهاجرت‌ها، آوارگی‌ها و جنگ سوریه تا حدی ساختار جمعیتی سوریه را تغییر داده است، اما این تغییرات منجر به ایجاد یک خلأ جمعیتی نشده است که بتوان از آن در ایجاد گذرگاه استفاده کرد.
محمد السکری، پژوهشگر مسائل عربی در این خصوص به الجزیره گفت که جامعه مدنی جنوب سوریه به استثناء سویدا به دلیل عدم حمایت دولتی، به شکل جوامع محلی سازماندهی شده است. اما مناطق شمال غرب سوریه به دلیل وجود حمایت بین‌المللی، تا حدی سازماندهی جامعه مدنی را تجربه کرده‌اند.
به گفته السکری، اسرائیل تلاش می‌کند جامعه مدنی را برای اهداف سیاسی و نظامی در مناطقی مانند سویدا که در حال حاضر وضعیت نظامی-امنیتی بر وضعیت مدنی غلبه دارد، جذب کند.
چالش‌های سیاسی گذرگاه داوود
در همین رابطه یک مقام آمریکایی و دو مقام صهیونیست به وب‌سایت آکسیوس گفتند که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در تلاش است تا برای ایجاد یک «کریدور بشردوستانه» بین رژیم صهیونیستی و شهر سویدا در جنوب سوریه، میانجیگری کند. تحلیلگران معتقدند که این اقدام چیزی جز مقدمه سازی برای طرح گذرگاه داوود نیست. البته طبیعی است که رژیم جولانی به شدت مخالف این طرح است.
سمیر عبدالله، پژوهشگر مرکز مطالعات حرمون، می‌گوید که ایجاد گذرگاهی با این حجم و موقعیت، گامی با ماهیت تجزیه‌طلبانه است، زیرا دو منطقه خارج از کنترل مرکزی دولت سوریه را به هم متصل می‌کند که منجر به تجزیه نقشه و تعمیق شکاف‌های میدانی و سیاسی ایجاد شده در طول سال‌های درگیری خواهد شد.
عبدالله می‌افزاید که این گذرگاه منجر به قطع ارتباطات جغرافیایی و لجستیکی سوریه با عراق و اردن خواهد شد و در نتیجه آن، شریان‌های استراتژیک مهمی که سوریه را به عمق منطقه‌ای خود متصل می‌کند، بسته یا تضعیف می‌شود و این یک خطر امنیتی و ژئوپلیتیکی برای رژیم سوریه ایجاد خواهد کرد.
ناتوانی صهیونیست‌ها در ایجاد گذرگاه داوود
عبدالجبار العکیدی کارشناس مسائل نظامی به الجزیره می‌گوید که ارتش اسرائیل ـ با وجود برتری هوایی خود ـ نمی‌تواند این گذرگاه را ایجاد کند، زیرا توانایی‌های انسانی کافی برای پوشش آن منطقه را ندارد و صرفاً حملات هوایی نمی‌تواند منجر به اشغالگری زمینی شود.
وی معتقد است که با وجود اینکه ارتش کنونی سوریه توانایی‌های نظامی زیادی ندارد، اما رویارویی در این سناریو ممکن است از رویارویی نظامی به جنگ چریکی در یک منطقه وسیع و گسترده تبدیل شود.
العکیدی در پایان می‌گوید که گذرگاه داوود در حال حاضر از نظر نظامی غیرقابل ایجاد است و رژیم صهیونیستی تنها می‌تواند برای ایجاد آن به خیال پردازی‌هایش ادامه دهد.
