همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: سازمان حفاظت محیط زیست بخصوص روسای مناطق چهارگانه کشور از زیاد شدن محیطبان خوشحالند ولی معتقدند آزمون استخدامی بهترین روش برای پیدا کرن محیطبان نیست. قبولی در این آزمون ۷۰ درصد در استخدام موثر است و این یعنی احتمال قبولی نیروی بومی و محلی که سختی زیستن در زیستگاه‌های صعب العبور و دشوار مناطق سازمان را به جان بخرد بسیار کم است
استخدام از طریق آزمون به معنای ورود محیطبان غیر بومی در مناطق حفاظت شده است، موضوعی که شینا انصاری درمورد آنها می‌گوید: این محیط‌بانان اثر گذاری کمتری روی اهالی منطقه می‌گذارد. دنبال تغییر رویه استخدام در سازمان اداری و استخدامی هستیم به طوری که ضرایبی مانند بومی بودن در منطقه در آزمون افزایش پیدا کند و همچنین برعکس از ظرفیت محیط‌بانان محلی علاقه‌مند در منطقه برای استخدام استفاده کنیم. از ابتدای دولت چهاردهم مجوز استخدام ۷۰۰ نفر در یگان حفاظت و بخش کارشناسی گرفته شده است. با توجه به اینکه ۵۰ درصد پست‌های سازمانی در سازمان حفاظت محیطزیست بلاتصدی است، تصمیم داریم با اولویت محیط‌بانان این پست‌های سازمانی را پرکنیم. در طی ۲ سال آینده نیروهای قابل توجهی از سازمان بازنشسته خواهند شد و مجوز ۷۰۰ نفری تاحدودی جایگزین آنها خواهد شد ولی همه کمبودها را مرتفع نخواهد کرد.»
پرکردن پست‌های سازمانی در محیط زیست با سایر حوزه‌ها فرق می‌کند، به جز بدنه کارشناسی که به مانند بسیاری از سازمان‌ها می‌بایست از حداقل تخصص‌های این زمینه برخوردار باشند، ویژگی‌های روحی، شخصیتی، خانوادگی خاصی نیاز است که با آزمون‌های استخدامی قابل سنجش نیست.
مهدی لهردی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان سمنان معتقد است هر کسی نمی‌تواند در این شغل دوام بیاورد. ما زندگیمان را در این شغل می‌گذاریم. به جز ماجرای تغییر شیفت‌های محیط‌بانی که باعث شده تعداد زیادی از پاسگاه‌های محیط‌بانی و جان‌پناه‌های ما در استان تعطیل شود، موضوع کمبود دائمی و اساسی محیطبان است. در کل استان سمنان ۱۲۰ نیروی یگان در اختیار دارم که نیمی از آنها به کار محیط‌بانی می‌آیند. ۱۰ تا ۱۵ نفر که با رابطه آمده اند و در پشت میز می‌نشینند، ۱۵ تا ۲۰ نیروی در آستانه بازنشستگی هستند که توان جسمیشان اجازه کوهپیمایی‌های طولانی و نشستن روی موتور در جاده‌های سنگلاخ را نمی‌دهد. چند تا محیطبان جدید هم آمده‌اند که به هر طریقی دنبال استعلاجی و نرفتن در پست محیط‌بانی هستند.
او که بیش از ۱۷ سال در پارک ملی کویر خدمت محیط‌بانی کرده است می‌گوید: کسی که اینجا خدمت کند و این شرایط و سختی کار را تجربه‌کند بقیه پست‌ها برایش بسیار راحت و به اصطلاح کویت است. می‌فهمم که محیط‌بانی که بخواهد از کار در برود با محیط‌بانی که دلسوز باشد چه فرقی می‌کند.
اما این تیپ کارکنان از چه طریقی سر از کار محیط‌بانی با این سختی‌ها و ویژگی‌ها درمی‌آمورند؟ مهدی لهردی در این باره می‌گوید: انتخاب محیطبان از آزمون استخدامی بلای جان محیط زیست شدهاست. آزمون را بچه عشایر حاشیه کویر قبول می‌شود یا بچه‌ای که زیر کولر نشسته و هیچ تخصص و مهارتی برای بقا در طبیعت ندارد؟ متاسفانه کسی که تست‌ها و منابع آزمون را می‌داند قبول می‌شود. ما گرمساری‌ها به این بچه‌ها می‌گوییم «سایه‌رس» یعنی کسی که اصلا آفتاب و مهتاب به صورتش نخورده است. در حالی که آزمون را باید کسی قبول شود که این بیابان را مثل کف دستش می‌شناسد و اهل عشایر اطراف همین‌جاست علاقه‌مند به حفاظت از سرزمین پدری‌اش است و می‌تواند در شرایط سخت کویر و بیابان و جنگل و ... دوام آورد.
او می‌گوید: آزمون استخدامی تا حدود دو دهه پیش در اختیار ادارات کل استانها بوده و مدیران هر استان می‌توانستند نیروهای قرارداری و پیمانی بگیرند و وقتی خوب بود با فرایندی به سمت تبدیل وضعیت و رسمی شدن می‌رفت.
سالی نیست که مسئولان سازمان حفاظت میحط زیست خبر از دریافت مجوز استخدام ۲۰۰، ۳۰۰ و یا ۵۰۰ نفر به عنوان محیطبان ندهند و همه این مجوزها منوط به اجازه سازمان برنامه و بودجه نیز است. اسفند ۱۴۰۰ بود که فرمانده وقت یگان حفاظت میحط زیست سهمیه آن سال برای استخدام محیط بان گفت: کمبود نیروی انسانی یکی از موضوعاتی است که با آن مواجه هستیم. ما برنامه مجوز جذب سالانه ۲۵۰ نفر به مدت ۱۰ سال را داریم و استخدام این تعداد نیرو را دنبال می‌کنیم. تاکنون دو سال از این برنامه را اجرا کرده ایم. البته سهمیه سال جاری، به علت پیش بینی نشدن مسائل مالی آن از سوی سازمان برنامه و بودجه، جذب نشد.
از سوی دیگر از مجوز استخدام تا حضور محیطبان در منطقه فاصله زیادی وجود دارد. افراد تا زمانی که همه مراحل استخدامی را طی کنند، یعنی کارهای اداری انجام شود زمان زیادی لازم است. مهدی لهردی می‌گوید: «آنها که در آزمون استخدامی دو سال پیش قبول شدند، یک ماه است که سر کار آمده‌اند. ۱۲ نفر سهمیه استان سمنان بود که دو نفر از آنها انصراف دادند. امسال با رایزنی‌ها و حمایت ریاست سازمان و مدیرکل سمنان قرار شده است ۳۴ نفر به استان سمنان نیرو بدهند.»
