خبرگزاری مهر، گروه استانها: در روزهایی که ایران‌زمین بیش از هر زمان دیگر به همدلی، امید و بازگشت به ریشه‌های فرهنگی خود نیاز دارد، اولین جشنواره سراسری موسیقی دستگاهی ایرانی «شهریار، مکتب تبریز» در تبریز، رویدادی فراتر از جشنواره هنری را شکل داد؛ تبلور عشق به فرهنگ ایران‌زمین و احترام به مکتب تبریز به عنوان میراث موسیقایی این دیار، صدها جوان هنرمند از نقاط دور و نزدیک کشور را گردهم آورد تا پنج روز با نواهای ماندگار و اصیل را سپری نمایند و از اشعار شهریار شیرین سخن بخوانند و به عظمت مکتب تبریز، ادای احترام نمایند.
مکتب تبریز؛ صدای کهن، نغمه امروز
تبریز از دیرباز، یکی از سرچشمه‌های جوشان و زاینده فرهنگ، شعر و موسیقی ایران بوده است. مکتب تبریز در موسیقی دستگاهی، جایگاهی ممتاز در تاریخ هنر این سرزمین دارد؛ مکاتبی که با نام‌هایی همچون اقبال آذر و غلامحسین بیگجه‌خانی پیوند خورده و روح موسیقی ایرانی را در قرن اخیر غنا و ملاحت بخشیده است.
جشنواره سراسری موسیقی دستگاهی ایرانی شهریار، مکتب تبریز تلاشی برای شعله‌ور کردن شوق و شناخت این میراث بود.
در این جشنواره، هنرمندانی از سراسر کشور با اجرای آثار در دو بخش «تکنوازی و تک‌خوانی» و «گروه‌نوازی» به رقابت پرداختند.
امیر نصیر بیگی، معاون شهردار و رئیس ستاد برگزاری اولین جشنواره سراسری موسیقی دستگاهی ایرانی «شهریار، مکتب تبریز» در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: هدف رویداد برگزاری یک رقابت نبود؛ می‌خواستیم روح مکتب تبریز را به نسل جدید منتقل کنیم. موسیقی اصیل ایرانی ریشه در فرهنگ گفت‌وگو، ادب و تفکر دارد و باید آن را با عشق به جوانان سپرد.
از شعر شهریار تا نغمه سازها
نام این جشنواره به احترام جایگاه ارجمند استاد محمدحسین شهریار انتخاب شد؛ شاعری که کلامش در شعر، همان نقشی را دارد که نغمه در موسیقی ایرانی.
قادر رودکیان دبیر جشنواره در این رابطه گفت اشعار شهریار، با موسیقی پیوندی درونی دارند. این جشنواره می‌خواهد یادآور شود که موسیقی دستگاهی ایران از دل شعر و ادبیات می‌جوشد؛ از ریشه‌های مشترک احساس ایرانی.
به همین مناسبت، ابیات زیبایی از اشعار استاد شهریار در اجراهای جشنواره خوانده شوند تا یاد شهریار شعر و ادب در کنار نغمه‌های اصیل ایرانی جلوه گری نماید.
فرهنگ در متن مدیریت شهری
برگزاری چنین رویدادی در تبریز با پیگیری و حمایت مدیریت شهری ممکن شد. سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز، به عنوان طراح و مجری جشنواره در کنار انجمن صنفی موسیقی استان و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نقشی کلیدی داشتند.
نصیربیگی گفت: جشنواره موسیقی دستگاهی ایرانی «شهریار، مکتب تبریز» نه تنها یک رویداد هنری، بلکه حرکتی فرهنگی و اجتماعی برای بازگرداندن هویت تبریز به جایگاه تاریخی خود در موسیقی ایرانی است. شهرداری تبریز باور دارد که توسعه فرهنگی زیربنای توسعه شهری است.
وی افزود: جشنواره موسیقی شهریار رویدادی با محتوای فرهنگی مبتنی بر شناخت و توسعه فرهنگی است، زیرا شهرها تنها با آسفالت و ساختمان ساخته نمی‌شوند، بلکه با نغمه و فرهنگ جان می‌گیرند.
به گفته‌ی نصیربیگی، یکی از اهداف اصلی، تثبیت تبریز به عنوان قطب هنری با تمرکز بر مکتب هنری تبریز و فراهم‌کردن بستر آموزش، اجرا و پژوهش در این زمینه است.
جوانان، سواران نسل امید
قادر رودکیان، دبیر جشنواره نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: اولین دوره جشنواره موسیقی شهریار میزبان ۳۵۲ اثر در بخش تکنوازی از هنرمندان و ۹۵ اثر گروه نوازی با حضور ۶۲ گروه ملی و ۳۳ گروه استانی از سراسر کشور بود.
وی افزود: در مرحله اول آثار مورد بازبینی قرار گرفتند و حدود نیمی از آن‌ها به مرحله نهایی راه یافتند. حضور چشمگیر هنرمندان جوان و نوجوان، یکی از جلوه‌های ویژه این رویداد بود.
رودکیان تأکید کرد: ما به نسل جوان باور داریم. اگر قرار است موسیقی اصیل تداوم پیدا کند، باید آن را در فضای آموزشی و جشنواره‌ای برای نوجوانان زنده نگه داریم. مکتب تبریز مکتب آموزش، تجربه و عشق است.
دبیر جشنواره ادامه داد: در کنار اجراها، فضای آموزشی و نشست پژوهشی نیز با حضور استادان نام‌آشنا برگزار شد تا شرکت‌کنندگان ضمن رقابت، از نظر فکری و هنری نیز غنی‌تر شوند.
پژوهش و گفتمان؛ از صحنه تا اندیشه
در بخش علمی جشنواره، نشستی درباره جایگاه مکتب تبریز در تاریخ موسیقی دستگاهی ایران برگزار شد. پژوهشگران و استادان حاضر در این جلسات، بر ضرورت مستندسازی ردیف‌ها و حفظ شیوه‌های اصیل آوازی و سازی این مکتب تأکید کردند.
همچنین نمایشگاهی از سازهای ایرانی و آذری در حاشیه جشنواره برپا شد که مورد استقبال شایسته مردم هنردوست و هنرمندان قرار گرفت.
نگاه کارشناسان و داوران
داوران جشنواره که از میان اساتید برجسته موسیقی ایرانی انتخاب شده بودند، بر کیفیت بالای آثار و حضور چشمگیر نسل تازه‌ی هنرمندان تأکید داشتند. یکی از داوران در گفت‌وگویی کوتاه اظهار داشت: تبریز همیشه یکی از خاستگاه‌های مهم موسیقی ایرانی بوده است. این جشنواره نشان داد که جوانان امروز با وجود فضای پرشتاب موسیقی تجاری، هنوز به اصالت و ریشه وفادارند. وظیفه ما این است که این مسیر را برایشان روشن و هموار نگه داریم.
غلامرضا میرزازاده، رئیس انجمن موسیقی آذربایجان شرقی نیز بر اهمیت تداوم این حرکت فرهنگی تأکید کرد و گفت: تبریز در حوزه موسیقی مکتب خاص خود را دارد و این مکتب شایسته شناخت و تداوم توسط هنرمندان است. رقابت مهم است، اما مهم‌تر از آن جریان‌سازی فرهنگی است. اگر شاهد استمرار جشنواره به صورت سالانه باشیم، شاهد تأثیر عمیق‌تری در فضای موسیقایی کشور و منطقه هستیم.
موسیقی؛ زبان همدلی ایرانیان
یکی از اهداف بزرگ جشنواره سراسری موسیقی دستگاهی ایرانی شهریار مکتب تبریز، گسترش همدلی ملی از مسیر هنر بود. حضور گروه‌ها و هنرمندانی از سراسر ایران، از فارس و اصفهان تا خراسان و کردستان و تهران و البرز، فضایی آکنده از وحدت فرهنگی در سایه نام استاد شهریار ایجاد نمود.
نغمه‌های تار، کمانچه، نی، سنتور و آوازهای دلنشین، تصویری شنیداری از ایران واحد را ترسیم کردند؛ ایرانی که با همه تنوع قومی و زبانی‌اش، در فرهنگ و موسیقی همچون تابلویی باشکوه جلوه می‌نماید.
مردم و رسانه‌ها؛ همراهان فرهنگ
استقبال گسترده مردم تبریز از اجرای گروه‌ها و پوشش رسانه‌ای چشمگیر جشنواره نشان داد که جامعه، همچنان از رویدادهای فرهنگی ریشه‌دار حمایت می‌کند. حضور خانواده‌ها در سالن‌ها و تشویق‌های گرم تماشاگران، فضای جشنواره را از رقابت خشک خارج و به یک جشن ملی تبدیل کرده بود.
به گفته یکی از برگزارکنندگان: مردم تبریز نشان دادند که دل در گرو هنر دارند. وقتی شهروندان در کنار شهرداری و هنرمندان قرار بگیرند، فرهنگ جان می‌گیرد.
جشنواره‌ای برای روح ایران
برگزاری نخستین جشنواره سراسری موسیقی دستگاهی ایرانی شهریار، مکتب تبریز را می‌توان آغاز فصلی نو در حیات فرهنگی منطقه دانست؛ فصلی که در آن موسیقی نه تنها وسیله‌ای برای شنیدن، بلکه ابزاری برای اندیشیدن و با هم‌زیستن است.
این جشنواره پیامی روشن دارد: موسیقی اصیل ایرانی زنده و جاری است و در آمیختگی با کلام ارزشمندی همچون اشعار استاد شهریار، چهره زیبای خود را می‌نمایاند.
اگر این حرکت با استمرار، حمایت و نگاه آینده‌نگر ادامه یابد، بار دیگر به همان جایگاهی خواهد رسید که در تاریخ هنر داشته، شهری که از شعر شهریار تا صدای تار و کمانچه، همه را در یک نغمه خلاصه کرده است: نوای تبریز، تپش دل ایران.
