خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - آذر مهدوان: سودان، کشوری با تاریخ غنی و فرهنگی متنوع در شاخ آفریقا، از زمان سقوط عمر البشیر، رئیس‌جمهور پیشین این کشور در سال ۲۰۱۹، به کانون درگیری‌ها و رقابت‌های داخلی و همچنین حضور فعال بازیگران خارجی تبدیل شده است. سرنگونی حکومت عمر البشیر که پس از سال‌ها اعتراضات مردمی و فشارهای داخلی اتفاق افتاد، آغازگر دوره‌ای جدید از بی‌ثباتی در سودان بود. هرچند «نیروهای مسلح سودان» یا ارتش و «نیروهای واکنش سریع» به‌عنوان متحدان در سرنگونی دولت عمل کردند، اما از آوریل ۲۰۲۳، جنگ میان این دو گروه کشور را به مرز فروپاشی کشانده است. این درگیری‌ها جان هزاران نفر را گرفته و میلیون‌ها نفر را آواره کرده و وضعیت انسانی را به شدت بحرانی کرده است.
در این میان، حضور بازیگران خارجی، به ویژه امارات، و حمایت این کشور از نیروهای واکنش سریع که عامل کشتار در سودان هستند، این سؤال را ایجاد می‌کند که چرا شاخ آفریقا برای بازیگران خارجی چنین اهمیتی یافته است.
خبرنگار مهر در گفتگو با «ناصر ابراهیم» کارشناس اهل سودان تلاش کرده تحولات اخیر سودان بررسی کند؛ مشروح این گفتگو در ادامه می‌آید:
سقوط شهر فاشر، نمادی از نقض گسترده حقوق بشر است. تنها در سه روز بیش از ۱۵۰۰ غیرنظامی کشته شدند که اغلب از قوم ماسالیت بودند و هدف پاکسازی قومی قرار گرفتند. گفته می شود این تحولات صرفاً مربوط به مسائل داخلی نیست و بازیگران خارجی نقش مهمی در اتفاقات اخیر داشته اند. لطفاً ریشه های داخلی بحران و نقش بازگیران خارجی در روند تحولات اخیر را تشریح کنید؟
بگذارید خلاصه کنم: بله، فاشر به دست نیروهای واکنش سریع افتاده است. بسیاری از مردم جان خود را از دست داده‌اند؛ متأسفانه، پاکسازی قومی در حال وقوع است. مردم آنجا به دلیل دین، زبان و رنگ پوستشان کشته می‌شوند. سازمان تروریستیِ نیروهای واکنش سریع توسط امارات حمایت می‌شود و این گروه عملاً در حال قتل عام است. رژیم صهیونیستی نیز در این امر دخیل است. بازیگر دیگر گروه حفتر در لیبی است. علاوه بر این، رژیم چاد در کشور آفریقای مرکزی نیز از این گروه حمایت می‌کند. بنابراین، آنچه در سودان اتفاق می‌افتد محدود به فاشر نیست؛ حوادث مشابهی در شهرهای دیگر سودان نیز در حال وقوع است.
بازیگران خارجی و داخلی رفتار مشابهی در روند تحولات سودان نشان می‌دهند. بنابراین، وضعیت بسیار بد و وخیم است. پیشتر نیز در گفتگویی با شما عنوان کرده بودم در سودان توافقی به نام توافق چارچوب وجود دارد که نیروهای واکنش سریع سعی کردند آن را به ارتش تحمیل کنند، اما ارتش این توافق را نپذیرفت. به همین دلیل، امارات متحده عربی سعی کرد نیروهای واکنش سریع را به کشور تحمیل کند و کودتایی طراحی و اجرا کرد تا این نیروها را در قدرت قرار دهد. ارتش این کودتا را نپذیرفت و مقاومت کرد که این موضوع موجب آغاز جنگ داخلی در کشور شد.
متأسفانه، از سال ۲۰۲۳، سودان درگیر جنگ است و این یک تراژدی انسانی است. نیروهای واکنش سریع دیدگاهی عربی دارند و سودانی‌های غیرعرب را به عنوان اقلیت می‌شناسند و حقوق سیاسی یا اقتصادی برای آنها قائل نیستند. به عبارت دیگر، به دلیل ایدئولوژی «عربی کردن سودان» شاهد چنین شرایطی هستیم. ارتش در برابر این سیاست مقاومت می کند.
دلایل اهمیت یافتن سودان برای کشورهای مداخله گر خارجی چیست؟
حضور امارات در تحولات سودان بر همگان واضح و اثبات شده است. تعداد قابل توجهی پهپاد به دست تروریست‌ها افتاده است. به همین دلیل نیروهای واکنش سریع دست بالا در درگیری های اخیر را دارند.
یکی از دلایلی که امارات چنین سیاست تهاجمی را دنبال می‌کند، مبارزه با مسلمانان است. این کشور، ماموریتی را که غرب به آن محول کرده، بر عهده گرفته و برای انجام آن تلاش می‌کند. دلیل دوم کنترل معدن طلای استخراج شده در سودان است. علاوه بر این، می‌توان آن را ادامه پروژه عربی‌سازی در سودان دانست.
امارات، به اصطلاح، به بازیگری حامی حقوق اعراب تبدیل شده است؛ با این حال، این وضعیت منجر به پاکسازی قومی و جمعیتی می‌شود. هدف امارات کنترل تمام منابع سودان و تثبیت قدرت خود در سودان است. این وضعیت تنها به امارات محدود نمی‌شود؛ لازم به ذکر است که قدرت‌های غربی و به ویژه رژیم صهیونیستی، در پشت این وقایع قرار دارند.
این وقایع نباید محدود به سودان باشد؛ دیدن آنچه در لیبی، تونس، لبنان، عراق و یمن اتفاق افتاده است برای درک راهبرد در حال اجرا در سودان بسیار مهم است. آنها در تلاشند تا دولت‌های مرکزی را از طریق راهبرد تکه‌تکه کردن و ایجاد تفرقه داخلی تضعیف کنند.
واکنش های بین المللی نسبت به تحولات اخیر سودان را چگونه ارزیابی می کنید؟
اخیراً شعاری در سودان رواج یافته است: «سودان دوستی جز سودان ندارد.» حقیقت نهفته در پشت این جمله این است که هیچ دولتی از سودان حمایت نمی‌کند. واکنش جامعه بین‌المللی به این رویدادها عموماً محدود به رسانه‌ها بوده است.
با این حال، شناسایی رئیس نیروهای واکنش سریع به عنوان رهبر یک سازمان تروریستی می‌تواند موازنه‌های دیپلماتیک را تغییر دهد و در این مورد، منجر به تحولات مثبتی مانند منزوی کردن او شود. بنابراین، قتل عام در فاشر، همانند تحولات غزه است. به نظر می رسد واکنش به عاملان این قتل عام در سودان همانند واکنش بین المللی به کشتار غزه باشد.
سازمان‌های جامعه مدنی (NGOs)، به ویژه در غرب با امارات مخالفت می‌کنند و ما می‌توانیم آغاز تلاش‌های تحریم را در عرصه بین‌المللی ببینیم. بنابراین، می‌دانیم که امارات در این زمینه آینده‌ای ندارد و یک بازیگر بازنده خواهد بود. متأسفانه همانطور که ایران را هدف قرار می‌دهند، سودان را نیز به همین ترتیب هدف قرار می‌دهند. بنابراین، ما سرنوشت مشابهی داریم.
با توجه به شرایط موجود و نیروهای درگیر در سودان، راه‌حل‌های برون‌رفت، چشم‌اندازها، و سناریوهای محتمل برای آینده این کشور کدامند؟
بازیگران خارجی می‌خواهند دولت مرکزی را تضعیف کنند، کشور را تجزیه کنند و دو دولت در سودان ایجاد کنند. با این راهبرد آنها قصد دارند سودان را تضعیف کنند و آن را به کشوری ضعیف و منزوی از وقایع منطقه تبدیل کنند. سودان زمانی حامی اصلی حماس بود و به همین دلیل توسط صهیونیست‌ها مجازات می‌شود.
علاوه بر این، امارات نمی‌خواهد در سودان دموکراسی باشد و یا انتخابات برگزار شود. خانواده «محمد حمدان دقلو» رهبر نیروهای واکنش سریع، در حال توطئه برای تثبیت جایگاه خود به عنوان حاکم سودان است. بنابراین، نقشه آنها تکه تکه کردن سودان، تقسیم آن به دو دولت و فرو بردن آن در هرج و مرج است تا سودان را ضعیف و گرفتار جنگ داخلی کنند.
در مورد راه‌حل، می‌خواهم تأکید کنم که راه‌حل‌های دیپلماتیک همیشه مهم هستند؛ با این حال، ما انتظار آنها را نداریم، زیرا این اقدامات ابعاد جهانی دارند. آنچه در سودان اتفاق می‌افتد، ادامه سیاست‌های غرب و آمریکا در قبال این منطقه است. بنابراین، هدف، تجزیه کشور، تضعیف اجتماعی آن و تجزیه اقتصادی آن است. این روند با هدف تبدیل سودان به یک کشور شکست‌خورده انجام می‌شود.
