به گزارش ایسنا، در ماه‌های اخیر، صنعت مرغداری کشور با بحرانی عمیق در تامین نهاده‌های دامی مواجه شده است؛ بحرانی که ریشه آن را باید در کمبود واردات ذرت و کنجاله سویا، تأخیر در تخصیص ارز و ناکارآمدی در نظام توزیع جست‌وجو کرد. بسیاری از مرغداران گزارش داده‌اند که با وجود پرداخت هزینه در سامانه بازارگاه، خوراک مورد نیاز به آن‌ها تحویل داده نشده و در نتیجه، مرغ‌ها دچار ضعف، سوءتغذیه و تلفات بالا شده‌اند. در برخی واحدها، کمبود خوراک به حدی است که مرغداران ناچار به کاهش ظرفیت یا معدوم‌سازی جوجه‌ها شده‌اند؛ اقدامی ناگزیر که در ماه‌های آینده خود را در قالب کاهش عرضه و افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ نشان خواهد داد.
در حالی‌که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از تأمین ذخایر کافی و تخصیص فوری ارز برای واردات نهاده‌ها خبر می‌دهند، واقعیت در سطح تولید چیز دیگری است. بسیاری از محموله‌های ذرت و سویا در بنادر کشور معطل مانده و به علت پیچیدگی‌های اداری و تأخیر در ترخیص، وارد چرخه توزیع نمی‌شوند. این ناهماهنگی میان آمار رسمی و تجربه میدانی، نشانگر شکافی عمیق در ساختار مدیریتی زنجیره تأمین است. حتی در مواردی گزارش شده که بخشی از نهاده‌ها به صورت «خالی‌فروشی» معامله شده یا با تأخیر طولانی به دست تولیدکنندگان رسیده است؛ پدیده‌ای که نه تنها هزینه تولید را بالا برده، بلکه اعتماد فعالان صنعت را نیز به‌شدت تضعیف کرده است.
در چنین شرایطی، مرغداران زیر فشار سنگین اقتصادی قرار گرفته‌اند. افزایش قیمت نهاده‌ها، انرژی، جوجه و سایر هزینه‌های تولید باعث شده که قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم مرغ به مراتب بالاتر از نرخ مصوب دولتی باشد.
در حالی‌که دولت برای کنترل بازار، قیمت مشخصی برای مرغ و تخم‌مرغ تعیین کرده، تولیدکنندگان معتقدند ادامه کار با این نرخ‌ها به معنای زیان قطعی است. بسیاری از آنان هشدار داده‌اند که اگر سیاست‌های حمایتی اصلاح نشود و خوراک به موقع تأمین نگردد، ادامه فعالیت برای واحدهای کوچک و متوسط عملاً ممکن نخواهد بود. این هشدارها در بخش تخم‌مرغ نیز تکرار می‌شود؛ جایی که تولیدکنندگان از تعطیلی قریب‌الوقوع برخی واحدها و افزایش قیمت در بازار خبر می‌دهند.
کاهش جوجه‌ریزی در واحدهای تولیدی به دلیل نبود خوراک، نشانه‌ای روشن از افت ظرفیت تولید در آینده نزدیک است. در همین حال، مصرف‌کنندگان با کاهش قدرت خرید مواجه‌اند و هرگونه افزایش قیمت در کالاهای اساسی مانند مرغ و تخم‌مرغ می‌تواند به فشار مضاعف بر خانوارها منجر شود.
در شرایط کنونی، افرادی نیز هستند که برای جذب بازدید در فضای مجازی، وضعیت این صنعت را بدتر از واقعیت نشان می‌دهند. در روزهای اخیر ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن ادعا می‌شد مرغ‌ها در حال خوردن یونولیت هستند. در واکنش به این موضوع، یکی از مسئولان مربوطه به ایسنا توضیح داد که یونولیت قابل هضم نبوده و خوردن آن توسط مرغ‌ها امکان‌پذیر نیست. احتمال دارد مرغ‌ها به دلیل کمبود نهاده به خودخوری روی آورده باشند، اما مصرف یونولیت واقعیت ندارد.
برای تأمین نهاده‌های دامی زودتر تصمیم بگیرید
حسین مهدیزاد - رئیس کارگروه طیور اتاق ایران - در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه وضعیت بازار مرغ خوب نیست، اظهار کرد: بیش از ۱۰ روز است که مرغداران به‌دلیل نبود نهاده، جوجه‌ریزی را متوقف کرده‌اند. قبلاً از کمبود نهاده صحبت می‌کردیم، اما امروز با عدم نهاده مواجهیم؛ یعنی حتی اگر تولیدکننده همه دارایی خود را بفروشد، نهاده‌ای برای خرید وجود ندارد.
او افزود: در نیمه نخست سال، هر چند قیمت مرغ و تخم‌مرغ پایین بود، اما نهاده‌ها به‌وفور یافت می‌شد و تولیدکننده با وجود ضرر، به فعالیت ادامه می‌داد. اکنون اما نبود نهاده موجب افزایش مستقیم قیمت برای مصرف‌کننده شده است.
مهدیزاد درباره وضعیت بازارگاه و قیمت‌های غیرواقعی نهاده‌ها گفت: ذرت مصوب در سامانه بازارگاه ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان است، اما در عمل مرغدار آن را کیلویی ۳۰ تا ۳۱ هزار تومان خریداری می‌کند. سویا نیز با نرخ مصوب ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان، نهایتاً کیلویی ۴۰ هزار تومان به دست مرغدار می‌رسد. این اختلاف فاحش قیمت، بهای تمام‌شده مرغ، تخم‌مرغ، شیر و گوشت را چند برابر کرده است.
او ادامه داد: اگر چه قیمت مرغ و تخم‌مرغ نسبت به گذشته کمی افزایش یافته و به نرخ مصوب نزدیک شده است، اما با توجه به رشد سه‌برابری قیمت نهاده‌ها، تولیدکننده همچنان در زیان است. امروز حتی اگر مرغ با قیمت ۲۰۰ هزار تومان هم فروخته شود، باز هم برای مرغدار سودی ندارد.
رئیس کارگروه طیور اتاق ایران درباره اثر کمبود نهاده بر روند تولید گفت: در حال حاضر مرغ‌ها به دلیل نبود خوراک کافی، به اصطلاح به خودخوری افتاده‌اند و بسیاری از مرغداران مرغ‌های خود را زودتر از موعد به کشتارگاه می‌فرستند. در بخش تخم‌گذار نیز مرغداران به‌دلیل پایان دوره پرورش و نبود نهاده، دیگر جوجه‌ریزی نمی‌کنند.
او یادآور شد: از دی‌ماه سال گذشته تاکنون بارها به وزارت جهاد کشاورزی، معاون اول رئیس‌جمهور و سایر مسئولان هشدار داده‌ایم که انبارهای استراتژیک نهاده‌ها در حال خالی شدن است، اما هیچ اقدام مؤثری صورت نگرفته است. اکنون حتی واردکنندگان نیز به‌دلیل عدم تخصیص ارز قادر به تأمین نهاده نیستند.
مهدیزاد افزود: سال گذشته در همین زمان، ذرت با نرخ حدود ۹ هزار تومان به دست تولیدکننده می‌رسید، اما امسال به دلیل نبود واردات و کاهش ذخایر، قیمت‌ها جهش چشمگیری یافته است.
وی در پایان تأکید کرد: اگر ظرف ۱۰ روز آینده برای تأمین نهاده‌های دامی تصمیم عاجل گرفته نشود، کل صنعت دام و طیور کشور با بحران جدی مواجه می‌شود. در این شرایط، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم تخم‌مرغ به ۱۵۰ هزار تومان و گوشت مرغ به ۲۳۰ تا ۲۵۰ هزار تومان خواهد رسید.
