به گزارش همشهری آنلاین، تاریخچه گردشگری پزشکی به دوران یونان و روم باستان برمی‌گردد. هزاران سال قبل، زمانی که زائران از نقاط گوناگون با گذر از دریای مدیترانه خود را به منطقه‌ای در خلیج «سرونیک» به نام «اپیدوریا» در یونان می‌رساندند؛ باورها بر این بود که خدای شفابخش یونانی‌ها «اسقلپیوس» در آنجا قرار دارد و بیماران با روزه گرفتن و نیایش به دنبال شفای بیماری‌های خود بودند.
طبق اعلام سازمان جهانی گردشگری (WTO) گردشگری سلامت استفاده از خدماتی است که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا و…) در مکانی خارج از محل سکونت گردشگر یا مسافر منجر می‌شود.
۳ تا ۴ درصد جمعیت جهان با هدف گردشگری، مسافرت بین‌المللی انجام می‌دهند که از این بین، ۱۱ میلیون نفر با هدف درمان مسافرت می‌کنند. گردش مالی گردشگری سلامت در جهان سالانه بیشتر از ۴۰۰ میلیارد دلار و البته رشد سالانه آن حدود ۲۵ درصد است.
به طور متوسط درآمد حاصل از توریسم درمانی سه تا چهار برابر توریسم معمولی است و به عنوان صنعت کم‌هزینه اما پر درآمد شناخته می‌شود تا جایی که برخی آینده روشنی را در انتظار این صنعت می‌بینند. صنعت توریسم دومین صنعت جهان به لحاظ درآمدزایی است و سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت طبق اعلام بانک جهانی سومین عرصه سرمایه‌گذاری در جهان محسوب می‌شود. هدف از گردشگری سلامت، کاهش هزینه‌های درمان، بهره‌مندی از تجهیزات پیشرفته، درمان به موقع و... است.
انواع درمان‌ها در گردشگری پزشکی
گردشگری پزشکی عمدتا برای درمان بیماری یا عمل جراحی یا حتی چک‌آپ سلامت گردشگر در بیمارستان‌های کشوری با هزینه‌های مناسب انجام می‌شود. وجود پزشکان مجرب، زیرساخت‌های درمانی و نظارتی، وجود بیمارستان‌های استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به‌روز در کنار خدمات اقامتی و گردشگری یک کشور موجب می‌شود تا آن کشور پذیرای حداکثری گردشگران حوزه سلامت باشد.
گردشگری پزشکی در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که گردشگران تصمیم می‌گیرند از مرزهای بین‌المللی خود به قصد دریافت نوعی درمان پزشکی سفر کنند. این درمان دربرگیرنده طیف کاملی از خدمات پزشکی است و اطلاعات ناشی از منابع بازاریابی (چاپی و مبتنی بر وب) نشان می‌دهد که طیف درمان‌های موجود در خارج از کشور برای گردشگران پزشکی بالقوه گسترده است.
از جمله درمان‌های موجود می‌توان به جراحی زیبایی (سینه، صورت، لیپوساکشن)، دندانپزشکی (زیبایی و بازسازی)، جراحی قلب و عروق (بای پس، تعویض دریچه)، جراحی ارتوپدی (تعویض مفصل ران، بازسازی سطح، تعویض زانو، جراحی مفصل)، جراحی چاقی (بای پس معده، باندینگ معده)، سیستم باروری/باروری IVF، پیوند عضو، سلول و بافت (پیوند عضو، سلول بنیادی)، جراحی چشم، تشخیص و معاینات و... اشاره کرد.
گردشگری پزشکی در ایران
گردشگری سلامت در ایران در سال ۱۳۸۲ از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت و تلاش شد تا با مشارکت دولت و نهادهای ذی‌ربط برنامه‌های مدونی برای فراهم کردن بخشی از نیازهای درمانی و بهداشتی کشور از طریق صدور کالا و خدمات پزشکی و توریسم درمانی تدوین و اجرایی شود.
با توجه به وجود و ارائه خدمات با کیفیت درمانی و قیمت ارزان نسبت به سایر کشورها، اما بنابر دلایلی چون نبود تبلیغات مناسب و عدم معرفی کامل توانمندی‌ها و ظرفیت‌های ایران در حوزه پزشکی، هنوز نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند، به نوعی که تا جایگاه ایده‌آل خود فاصله دارد. البته در چند سال اخیر خدمات پزشکی در کشور و مراجعه بالای گردشگران با رشد و بلوغ روبه‌رو شده است. ایران بنابر فعالیت نخبگان این حوزه و تربیت متخصصان توانمند و فعال در حوزه پزشکی می‌تواند نسب به رقبای خود در حوزه خلیج‌فارس از جمله دبی و اردن رتبه نخست را کرده و درآمد ارزی بالایی از طریق توریسم درمانی داشته باشد و یا حتی از طریق آن امرار معاش کند.
مشهد، تهران، شیراز، قم، ارومیه، اهواز و... شهرهایی هستند که گردشگران پزشکی با هدف درمان بیشتر از بقیه شهرها به این مقاصد سفر می‌کنند. خدمات مقرون به صرفه، جراحان خوشنام و مجرب، موقعیت جغرافیایی ایران، ظهور شرکت‌های تسهیل‌گر، ارائه خدمات باکیفیت و تاریخ غنی و فرهنگ برجسته گردشگران پزشکی زیادی را روانه ایران می‌کند. آمارها نشان می‌دهد بیشترین تقاضا و ورود بیماران خارجی به ایران از کشورهای افغانستان، عراق، جمهوری آذربایجان، پاکستان، عمان، استرالیا، روسیه، سوئد و کانادا هستند.
سالانه حدود یک میلیون گردشگر با هدف درمان وارد کشور می‌شود. سال ۱۴۰۳ بیش از ۷ میلیون گردشگر خارجی به ایران سفر کردند که طبق اعلام وزارت بهداشت، حدود یک تا ۱.۲ میلیون نفر آنها گردشگران سلامت بودند. البته براساس برنامه هفتم توسعه، ایران سالانه باید حدود ۲ میلیون گردشگر سلامت را جذب کند.
گردشگری غیرپزشکی
رئیس شورای راهبری گردشگری سلامت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیش از این در گفت‌وگو با همشهری توضیح داده بود که گردشگری سلامت غیر از پزشکی شامل بخش تندرستی هم می‌شود.
دیاکو عباسی با بیان اینکه گردشگران تندرستی با هدف خدمات آب‌درمانی، طبیعت‌درمانی و... به کشور سفر می‌کنند، گفته بود: «ایران در هر دو مورد ظرفیت بالایی دارد. گیلان و مازندران به عنوان استان‌های سرسبز و خوش آب و هوا و اردبیل به عنوان استانی که مراکز متعدد آب درمانی دارد، استان‌های هدف گردشگری تندرستی به حساب می‌آیند. حدود ۴۰۰ منطقه در کشور دارای مراکز آب درمانی هستند و ایران در این زمینه جزو ۱۵ کشور برتر دنیا محسوب می‌شود.»
بیشتر بخوانید:
