همشهری‌آنلاین - مجیدجباری: در حالی‌که قطر به یکی از بزرگ‌ترین مقاصد قاچاق پرندگان شکاری در منطقه تبدیل شده، شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در اروپا و آمریکا، زنگ خطر تازه‌ای برای کشورهای عربی به صدا درآورده است. ممنوعیت موقت ورود(قاچاق) پرندگان به قطر نشان داد که اگر اراده لازم وجود داشته باشد، می‌توان جلوی قاچاق حیات‌وحش را گرفت. اما این اراده چقدر پایدار است؟
یک دامپزشک و پژوهشگر پرندگان شکاری با اشاره به پیوند پیچیده میان تجارت، بیماری و حفاظت می‌گوید: «قطر در حال حاضر بزرگ‌ترین واردکننده پرندگان شکاری قاچاق در منطقه است و بسیاری از پرندگانی که به کشورهای عربی دیگر می‌روند، ابتدا از طریق این کشور عبور می‌کنند. شیوع ویروس HPAI در کشورهای غربی، قطر را وادار کرد به‌طور موقت ورود پرندگان شکاری و آبزی را ممنوع کند. ممنوعیتی که فقط ۱۰ روز طول کشید اما در همین مدت کوتاه، قاچاق از ایران به‌شدت کاهش یافت و قیمت پرندگان در بازار سیاه منطقه سقوط کرد.»
رضا کیامرزی درگفت‌وگو با همشهری‌آنلاین می‌افزاید: «این تجربه نشان داد، اراده سیاسی اگر واقعی باشد، می‌تواند جلوی قاچاق را بگیرد. در شرایط عادی، قاچاق پرندگان به قطر قاچاق محسوب نمی‌شود! اما تهدید بیماری آنلوآنزای فوق‌حاد پرندگان موجب شد قوانین سخت‌گیرانه‌ای از جمله جریمه و حتی حبس برای ورود غیرمجاز پرندگان شکاری به این کشور اعمال شود. این نکته حاکی از آن است که انگیزه‌های حفاظتی در کشورهای عربی بیشتر از منظر منافع شخصی و اقتصادی تعریف می‌شوند تا تعهدات محیط زیستی.»
او با بیان اینکه با برداشته شدن ممنوعیت، روند قاچاق دوباره آغاز شده است، به شرایط نامناسب نگهداری این پرندگان اشاره می‌کند و می‌گوید: «تنها پرندگان شیوخ عرب که دامپزشک خصوصی دارند، شاید در شرایط مطلوب زندگی کنند. بسیاری از پرندگانی که به مراکز درمانی می‌رسند، هفته‌ها و ماه‌ها بدون رسیدگی مانده‌اند و برخی حتی شانس ماندن را هم پیدا نمی‌کنند.»
در همین زمینه بخوانید:
بازی با پرندگان بومی ایران در شیخ نشین ها | پرندگان ایران در تور قاچاق و ویترین های حاشیه خلیج فارس
گردش مالی ۴۰ میلیون دلاری قاچاق هوبره | قوش‌بازان هوبره را چند می‌خرند؟
تفریح شیخ نشین‌ها با الماس کویر ایران !
کیامرزی همچنین به رهاسازی دیرهنگام پرندگان شکاری به اسارت گرفته شده در پایان فصل شکار اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «رهاسازی دیرهنگام پرندگان شکاری به اسارت گرفته شده، برای گونه‌های بومی و زاداور کشورهایی که از آنها قاچاق شده‌اند به‌خاطر تغییر زیستگاه، اثربخشی ندارد.»
این پژوهشگر پرندگان شکاری تاکید می‌کند: «حفاظت از پرندگان زاداور بومی مانند شاهین سرخ، بالابان ها و شاهین‌های مدیترانه‌ای، اهمیت حیاتی دارد. این گونه‌ها طی هزاران سال با زیست‌بوم منطقه سازگار شده‌اند و جایگزینی برای آنها وجود ندارد. در مقابل، پرندگان مهاجر که از عرض‌های شمالی وارد می‌شوند، معمولا در ایران زادآوری نمی‌کنند. برهمین اساس، حفاظت از جمعیت‌های بومی نیازمند قوانین سخت‌گیرانه‌تر، پروژه‌های علمی هدفمند و پایش مستمر است، زیرا از دست رفتن آنها تقریبا جبران‌ناپذیر است.»
او با اشاره به اینکه ویروس HPAI علاوه بر حیات‌وحش، فارم‌های پرورش پرندگان شکاری و طیور را نیز تهدید می‌کند، تصریح می‌کند: «کشورهای عربی حساسیت بالایی نسبت به ورود این ویروس دارند و در ایران نیز سازمان محیط زیست و دامپزشکان، مناطق حساس را به‌طور مستمر پایش می‌کنند. با این حال، کنترل کامل ویروس دشوار است؛ نمی‌توان جلوی پرندگان مهاجر تور کشید یا آنها را واکسینه کرد. جلوگیری از ورود ویروس به مراکز پرورش دستاورد بزرگی محسوب می‌شود.»
کیامرزی در پایان با بیان اینکه روایت بحران‌های زیست‌محیطی باید با دقت و مسئولیت‌پذیری انجام شود، هشدار می‌دهد که روایت‌های نادرست می‌تواند آسیب‌های جدی به تلاش‌های حفاظتی وارد کند.
