خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: اتخابات پارلمانی عراق که قرار است ۲۰ آبان برگزار شود، نه تنها یک رویداد داخلی برای تعیین ۳۲۹ کرسی شورای نمایندگان است، بلکه عرصه‌ای پیچیده برای تقابل منافع قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌رود. این انتخابات ششمین دوره پس از سقوط رژیم بعثی در ۲۰۰۳، در شرایطی برگزار می‌شود که عراق از یک سو با چالش‌های داخلی مانند کاهش مشارکت نسل جدید، فساد و رقابت‌های غیرسازنده روبرو است.
از سوی دیگر عراق جدید تحت تأثیر تحولات ژئوپلیتیک منطقه قرار دارد. وضعیت محور مقاومت پس از جنگ غزه، سقوط نظام اسد در سوریه و جنگ سوم لبنان، عراق را بدل به یکی از مهم‌ترین بازیگران محور مقاومت در برابر فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی تبدیل کرده است. در این یادداشت قرار است به بررسی تأثیر رقابت‌های کلیدی ایران-آمریکا، ایران-عربستان و امارات، ایران-ترکیه و تهدیدات اسرائیل علیه محور مقاومت در عراق می‌پردازیم.
انتخابات ۲۰۲۵ در پرتو رقابت ایران- آمریکا
عراق پس از انتخابات ۲۰۲۱ که با اعتراضات گسترده و بحران سیاسی همراه بود، اکنون با سیستم نمایندگی نسبی در ۱۸ حوزه انتخابیه، بر اساس استانها به استقبال انتخابات می‌رود. بیش از ۷۷۶۸ نامزد در قالب ۳۱ ائتلاف و ۳۸ حزب رقابت می‌کنند، اما پیش‌بینی می‌شود مشارکت پایین‌تر از ۴۰ درصد ۲۰۲۱ باشد و حتی به ۲۰ درصد برسد.
محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر فعلی، با ائتلاف «سازندگی و توسعه» و حمایت چارچوب هماهنگی شیعی که شامل گروه‌های نزدیک به ایران است، شانس بالایی برای ادامه قدرت دارد. به نظر می‌رسد در انتخابات پیش رو رقابت اصلی میات السودانی در برابر نوری المالکی و هادی العامری باشد.
مقتدی صدر به مانند قبل انتخابات را تحریم کرده و هوادارانش را به عدم مشارکت فراخوانده، که این امر در عمل به نفع تنسیقیه تمام می‌شود. این انتخابات در سایه اقتصاد نفتی شکننده، بحران آب و تهدیدات امنیتی داعش برگزار می‌شود. اما عامل تعیین‌کننده، رقابت‌های خارجی است که عراق را به میدان «نبرد» تبدیل کرده‌اند. رقابت ایران و آمریکا اصلی‌ترین محور تأثیرگذار بر انتخابات است. واشنگتن با حدود ۲۵۰۰ نیرو رسمی در عراق، خروج تدریجی تا ۲۰۲۶ را آغاز کرده، اما همزمان فشار برای خلع سلاح حشد الشعبی را افزایش داده است.
مارک ساوایا، فرستاده ویژه آمریکا بر اصل «عراق مستقل بدون نفوذ بدخیم ایران» تأکید دارد! واشنگتن از السودانی حمایت می‌کند تا ائتلافی بدون گروه‌های نزدیک به مقاومت تشکیل دهد، در حالی که تحریم‌های جدید علیه حشد الشعبی و فشار برای محدودسازی روابط بانکی با ایران اعمال می‌شود.
ایران اما عراق را «عمق استراتژیک» خود می‌داند و قصد ندارد تا این متحد طبیعی را در برابر تهدیدات خارجی تنها بگذارد. برهمین اساس ایران در نقش «برادر خیرخواه» سعی در کاهش اختلاف میان گروه‌های شیعه و حرکت آنها به سمت ائتلاف سازی با هدف پیروزی در انتخابات دارد. تهران از فهرست‌های جداگانه شیعی برای حداکثرسازی کرسی‌ها حمایت می‌کند در عین جتل از اتحاد این گروه‌ها پس از انتخابات حمایت می‌کند. وضعیت منحصر به فرد مقاومت، عراق را بدل به اولویت کرده، اما تقسیمات داخلی تنسیقیه رقابت السودانی-مالکی ممکن است فرصت‌های جدیدی برای رقبای ایران، به ویژه آمریکا ایجاد کند.
محور اخوانی- محافظه‌کار سنی به دنبال ایجاد موازنه در برابر مقاومت
نتیجه انتخابات عراق بسیار تعیین کننده است. دولت نزدیک به ایران می‌تواند خروج آمریکا را تسریع کند، در حالی که دولت متمایل به واشنگتن، نفوذ مقاومت را محدود خواهد کرد! همزمان تلاش برای تعادل اقتصادی سعودی و امارات با سرمایه‌گذاری‌های کلان (مانند پروژه‌های عمرانی و انرژی) با هدف ایجاد موازنه در برابر تهران دنبال می‌شود. ریاض از السودانی برای میانجی‌گری با ایران حمایت کرده، اما در انتخابات از ائتلاف‌های سنی و کردی ضدایرانی پشتیبان است. امارات نیز با حمایت از محمد الحلبوسی (جریان تقدم) و سرمایه گذاری در اقلیم کردستان، رقابت اقتصادی با ایران را پیش می‌برد. این کشورها عراق را به عنوان پل ارتباطی با سوریه جدید (پس از اسد) می‌بینند و انتخابات را فرصتی برای تضعیف محور مقاومت می‌دانند. السودانی با تعادل میان تهران و ریاض، محبوبیت کسب کرده، اما فشارهای مالی آمریکا (تحریم‌ها) او را به سمت غرب سوق می‌دهد.
ترکیه با عملیات نظامی علیه «پ.ک.ک» و سدسازی روی دجله و فرات، نفوذ خود را در کردستان عراق افزایش داده است. آنکارا از حزب دموکرات کردستان حمایت می‌کند و در انتخابات ملی بر مسائل آب و انرژی «قمار خطرناکی» کرده است. رقابت با ایران در کردستان (حمایت تهران از اتحاد میهنی کردستان) انتخابات را پیچیده کرده است. حزب دموکرات کردستان ممکن است با بغداد برای نفت معامله کند، اما آنکارا تهدید به مداخله بیشتر دارد. این رقابت، کردها را بین استقلال و وابستگی قرار داده و بر ائتلاف‌های پساانتخاباتی تأثیر می‌گذارد.
سایه تهدید اسرائیل بر سر عراق
پس از تماس تلفنی وزرای دفاع آمریکا و عراق و تهدید حاکمیت عراق از سوی وزیر جنگ آمریکا در خصوص لزوم انفعال گروه‌های مقاومت در خصوص تحولات آتی منطقه، احتمال کشیده شدن دامنه تجاوزات اسرائیل به عراق به عنوان پایگاه محور مقاومت افزایش یافته است. اسرائیل تهدیدات از عراق (موشک و پهپاد کتائب حزب‌الله) را افزایشی می‌بیند. کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی حملات محدود به مقاومت عراق و تهدید به ضربه پیشگیرانه، انتخابات را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در صورت عملی شدن تهدیدات آمریکا و رژیم صهیونیستی درخصوص گروه‌های مقاومت عراقی، احتمال تشدید حملات موشکی- پهپادی این گروه‌ها علیه رژیم اشغالگر قدس به شکل فزاینده‌ای افزایش خواهد یافت. اگر دولت ضعیف تشکیل شود، رژیم صهیونیستی ممکن است دامنه عملیات را به عراق بکشد، که این امر ثبات را برهم می‌زند..
بهره سخن
در دو هفته اخیر منابع نزدیک به بخش‌های امنیتی اسرائیل ادعا کردند که فرماندهی عالی نیروی قدس با تجهیز گروه‌های مقاومت عراق به دنبال ایجاد «خط آتش» جدید در هرگونه درگیری احتمالی با رژیم اشغالگر قدس است. این سیاست همزمان در جبهه‌های لبنان و یمن نیز دنبال می‌شود. با وجود کم رنگ شدن نقش سوریه در زنجیره محور مقاومت اما تهران قصد دارد تا با کمک به احیای اعضای اصلی این محور زمینه برای وارد کردن ضربه همزمان به اسرائیل براساس سیاست «وحدت میدان‌ها» را دنبال کند.
واقعیت آن است که اگر ترامپ و نتانیاهو بخواهند ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه را تغییر دهند، ایران و متحدان آن چاره‌ای جز آماده شدن برای نبرد وجودی با دشمن متخاصم را نخواهد داشت. در این کارزار سرنوشت گروه‌های مقاومت در عراق و عملکرد آنها می‌تواند نقش تعیین کننده در مشخص کردن پیروز یا بازنده این نبرد بازی کند.
