همشهری آنلاین_فاطمه عسگری‌نیا: ظرفیتی که در ابتدا جذابیت‌های فراوان برای مسافر و راننده داشت. از قیمت‌های پایین سفر گرفته تا در دسترس بودن همیشگی. محبوبیت این پلتفرم‌ها کی زیاد شد؟ در دوره بحران کرونا. دورانی که مردم از کانون‌های جمعیتی حمل‌ونقل عمومی دوری می‌کردند و سعی داشتند سفرهای درون‌شهری ایمن‌تری داشته باشند. اما وضعیت برای راننده‌ها اینطور نبود. در واقع در همین دوره هم بارها مردم شاهد فوت راننده‌های تاکسی اینترنتی به‌خاطر ابتلا به کرونا شدند. اکثر آنها هیچ‌گونه پشتوانه بیمه‌ای نداشتند و خانواده‌های آنها بعد از فوت سرپرستان خانواده بلاتکلیف می‌ماندند. از این زمان بود که زمزمه‌های ضرورت بیمه رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به گوش رسید. در اسفند ۱۴۰۳، هیأت وزیران آیین‌نامه‌ای را تصویب کرد که براساس آن، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند. حالا که کار به مجلس رسیده و سازمان تامین اجتماعی هم بعد از ۹ جلسه مشترک با مسئولان این پلتفرم‌ها نقشه راهی برای بیمه رانندگان درنظر گرفته، حرف و حدیث‌های جدید، تصویب این لایحه را با چالش‌های بسیار همراه ساخته است.
طرح بیمه رانندگان پلتفرم‌های اینترنتی چه می‌گوید؟
براساس مفاد طرح، رانندگان فعال در پلتفرم‌های تاکسی اینترنتی باید تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرند. دو رقم کلیدی در این پیشنهاد مطرح شده است: ۱۳.۵ درصد از درآمد هر راننده به‌عنوان سهم بیمه او کسر می‌شود و علاوه بر آن، ۴ درصد قیمت هر سفر از مسافر دریافت و مستقیم به‌حساب سازمان واریز می‌شود. قصه واریز این ۴ درصد از قیمت هر سفر چیست؟ مقاومت پلتفرم‌ها در برابر پرداخت سهم حق بیمه؛ و تنها راه‌حلی که به فکر کارشناسان بیمه‌ای و نمایندگان مجلس برای اجرایی شدن طرح بیمه راننده‌ها رسید واریز ۴ درصد از محل قیمت هر سفر توسط مسافران به صندوق بیمه رانندگان بود، برای تامین کسری حق بیمه پرداختی آنها.
حالا خیلی‌ها معتقدند آیین‌نامه اجرایی بند «چ» ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم که قرار بود حامی رانندگان اینترنتی فاقد بیمه باشد با افزایش پرداخت ۴ درصد قیمت هر سفر از مسافر و پرداخت به‌حساب سازمان تامین اجتماعی به جای حق کارفرما فقط به ضرر راننده‌ها خواهد بود چون هزینه سفر مسافران هم افزایش می‌یابد و درخواست استفاده کم می‌شود. ضمن اینکه تغییر موضوع بیمه رانندگان پلتفرم‌ها از حالت اختیاری به اجباری هم خیلی به خیر و صلاح آنها نیست.
راننده‌ها چه می‌گویند؟
راننده‌هایی که سال‌های سال با توجه به فعالیت مستمر خود در پلتفرم‌ها، حتی در شرایط بحرانی مانند کرونا و جنگ ۱۲ روزه، بر ساز ضرورت بیمه خود دمیدند، حالا در برابر پروپاگاندایی که مدیران سکوهای تاکسی‌های اینترنتی به راه انداخته‌اند، میان خواستن و نخواستن این حق بلاتکلیف مانده‌اند. یکی از این راننده‌ها به همشهری می‌گوید سال‌های سال است ساعتی ۸ تا ۱۲ ساعت روز را سرکار هم هستم اما وقتی می‌خواهم یک وام ساده بگیرم در بخش ارائه مدارک شغلی به بانک با مشکل روبه‌رو می‌شوم چون سابقه بیمه‌ای نداریم به‌خاطر همین سال‌ها خواستار اجرایی شدن بیمه خود بودیم اما امروز با هجمه‌ای از اخبار موثق و غیرموثق درباره تحمیل حق بیمه پرداختی روبه‌رو هستیم. به اعتقاد او پرداخت حق بیمه پرداختی تنها بخشی از دلسردی آنها بابت بیمه شدن است: «ماخواستار بیمه‌ای مانند همه بیمه شده‌های تامین اجتماعی با رابطه کارفرما و کارگری هستیم اما اگر قرار باشد حق بیمه را کامل خودمان پرداخت کنیم که دیگر چه بیمه و چه حمایتی؟»
راننده دیگری که ساعت‌های آزاد خود را بعد از شغل اول در این پلتفرم‌ها مشغول است می‌گوید: من وقتی در یک شغل خود حق بیمه پرداخت می‌کنم و استفاده چندانی هم از آن ندارم، در زمان بازنشستگی و از کار افتادگی چرا باید اجبارا دو حق بیمه را پرداخت کنم؟ ما مسافرکشی می‌کنیم تا خلأهای زندگی را تامین کنیم نه اینکه به این هزینه‌ها اضافه کنیم.
البته در این میان، راننده‌های بازنشسته هم نگرانی‌های خود را داشتند که طی روزهای گذشته اعلام شد به هیچ وجه با اجرای این طرح خللی در رابطه با حقوق مستمری آنها ایجاد نخواهد نشد.
چرا تاکسی‌های اینترنتی مخالفند؟
هرچند تماس روزنامه همشهری با پلتفرم‌ها برای دریافت پاسخ رسمی در این‌باره بی‌نتیجه ماند اما بررسی‌های همشهری حکایت از این دارد که پلتفرم‌ها راضی به این شیوه بیمه نیستند، چون اولا درخواست رانندگان برای اجرای طرح بیمه برای حمایت از این قشر ضعیف و ساخت پشتوانه‌ای برای دوران بازنشستگی‌شان بود که به‌نظر نمی‌آید نه در پرداخت ۱۳.۵ درصد حق بیمه توسط راننده‌ها رفاه این قشر دیده شده و نه با توجه به پرداخت‌های پراکنده در ازای فعالیت در پلتفرم، چنان آتیه دهان‌پرکنی قرار است برای این افراد ساخته شود تا به‌عنوان حقوق بازنشستگی پرداخت شود.
علت مخالفت دیگر، پرداخت ۴ درصد از محل هر سفر به صندوق بیمه رانندگان توسط پلتفرم‌هاست. از سویی تامین اجتماعی و نمایندگان مجلس اعلام می‌کنند بازنشسته‌ها و دوشغله‌ها لازم نیست حق بیمه اجباری فوق را پرداخت کنند و از سوی دیگر پلتفرم‌ها را مجبور می‌کنند ۴ درصد از مجموع سود ماهانه خود از تمامی سفرها، توسط تمامی راننده‌ها، چه آنها که قرار است بیمه شوند چه آنها که قرار نیست بیمه شوند، به‌حساب صندوق تامین اجتماعی واریز شود!
اجازه اجرایی شدن بیمه رانندگان را نمی‌دهد
ابراهیم کشاورز مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تامین اجتماعی کشور در گفت‌وگو با همشهری دراین باره می‌گوید: «مافیای تاکسی‌های اینترنتی اجازه اجرایی شده طرح بیمه رانندگان را نمی‌دهند.» او با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۵ میلیون راننده فاقد پوشش بیمه‌ای در کشور فعالیت دارند مجموع راننده‌های شاغل در این پلتفرم‌ها را حدود ۹ میلیون نفر برشمرده و می‌گوید از این تعداد ۴ میلیون نفر بازنشسته هستند یا رانندگی شغل دومشان هست و ۵ میلیون نفر فاقد هرگونه پوشش بیمه‌ای هستند که براساس اصل ۲۹ قانونی اساسی و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و همچنین تحقق عدالت اجتماعی باید هر چه سریع‌تر در فهرست بیمه شده گان قرار بگیرند.
ریشه این مخالفت‌ها با بیمه رانندگان تاکسی اینترنتی کجاست؟
ما ۵ میلیون راننده فاقد بیمه داریم. راننده‌هایی که حتی قراردادهای به ثبت رسیده‌شان با پلتفرم‌هایی که در آن مشغول به کارند، اینترنتی است و حتی نسخه‌ای از آن را هم در دست ندارند. به‌منظور اجرایی شدن طرح بیمه رانندگان، کمیسیون اجتماعی مجلس پیشنهاد کسر ۴ درصد از هزینه هر سفر و واریز آن به صندوق راننده‌ها را ارائه داد تا در کنار پرداختی ۱۳ و نیم درصدی، راننده‌ها چالشی برای پرداخت حق بیمه آنها نباشد که متأسفانه با این پیشنهاد هم همکاری صورت نگرفته است.
بیمه رانندگان اجباری خواهد بود؟ چطور در برابر فعالیت اختیاری باید حق بیمه اجباری پرداخت شود؟
بله اجباری است. چون قانون آمره است. در این شغل حادثه خبر نمی‌کند و اگر قرار باشد اجرایی شود به‌صورت اجباری اجرایی می‌شود. البته بازنشستگان و شاغلانی که کار در این پلتفرم‌ها شغل دومشان است و در شغل اول بیمه هستند، از این طرح مستثنایند. یعنی صرفا افراد فاقد پوشش بیمه‌ای شامل می‌شوند. از سوی دیگر در این طرح، راننده به تعداد همان روزهایی که کار می‌کند و تراکنش انجام می‌دهد، ۱۳.۵ درصد حق بیمه در ماه پرداخت می‌کند. ممکن است راننده‌ای ۶ماه از سال را بتواند کار کند و ۶ماه دیگر این امکان را نداشته باشد فعالیت کند؛ پس برای همان ۶ماه کاری بیمه پرداخت می‌کند. در واقع در شرایط جدید این امکان فراهم می‌شود که میزان کار افراد جزو سابقه بیمه‌شان ثبت شود و این یک فرصت خوب برای افراد است. این در حالی است که تا به حال برای هیچ‌یک از راننده‌ها حتی یک ساعت هم سابقه کاری ثبت نشده است.
خیلی از راننده‌ها نگران تغییر دهک‌بندی خانوارشان (با ثبت بیمه) هستند برای این نگرانی کاری شده؟
طی صحبت‌های انجام شده مقرر شده است برخورداری از بیمه تامین اجتماعی ملاک معیارسنجی دهک خانواری نباشد و مقرر شده است این موضوع مورد توجه مسئولان امر قرار بگیرد.
