تاوان سنگین نوعروس

استانداردهای زیبایی و فشار شبکه‌های اجتماعی می‌توانند زندگی انسان را زیر و رو کنند. این پرونده نمونه‌ای از تأثیر فشارهای اجتماعی برای رسیدن به «اندام ایده‌آل» است و همزمان ضعف نظارت بر عطاری‌ها و بازار داغ داروهای غیرمجاز را آشکار می‌کند؛ بازاری که سلامت شهروندان را به راحتی به خطر می‌اندازد و فرصت سوءاستفاده سودجویان را فراهم می‌کند.

این شهروند ۲۷ ساله در تماس با صبح ساحل توضیح می‌دهد که تصمیم داشته پیش از مراسم عقد، وزن خود را افزایش دهد و به همین دلیل به سراغ قرصی رفته که از سوی یکی از آشنایان توصیه شده بود. او می‌گوید پس از مصرف این دارو در مدت کمتر از سه هفته حدود ۳۰ کیلوگرم وزن اضافه کرده، اما در همان زمان دچار علائم متعددی از جمله سردرد، درد پا و ترک‌های گسترده پوستی شده است. به گفته او، مدتی بعد توانایی ایستادن به شکل عادی را از دست داده و پزشکان تشخیص داده‌اند که بافت استخوانی لگنش دچار تخریب و سیاه‌شدگی شده است؛ آسیبی که بنا بر نظر متخصصان، به‌دلیل وجود ترکیبات کورتونی در قرص‌های مصرفی ایجاد شده است. این زن جوان با ارائه مستندات پزشکی، تصاویر و نتایج آزمایش‌ها به پزشکی قانونی بندرعباس مراجعه کرده و پس از دو نوبت بررسی و تشکیل کمیسیون تخصصی، آسیب‌های جسمی او ناشی از مصرف قرص گین‌آپ تأیید شده است. به گفته او، با صدور رأی قضایی، دستور جلب فروشنده این دارو صادر شده است. بر اساس اظهارات این فرد، یکی از دوستانش نیز که همان قرص را از همان عطاری در بندرعباس تهیه کرده، دچار عوارض مشابهی شده و آماده ارائه شهادت در دادگاه است. هر دو قربانی می‌گویند این محصول با عنوان «گیاهی و بدون عارضه» در عطاری معرفی و به‌فروش رسیده است. او تأکید می‌کند که هدفش از مصرف تنها افزایش وزن برای بهبود ظاهر پیش از ازدواج بوده است، اما حالا باید با آسیب دائمی استخوان و دردهای مزمن زندگی کند. این شهروند از نبود نظارت بر عطاری‌ها و عرضه آزادانه داروهای خطرناک با برچسب «گیاهی» انتقاد کرده و خواستار برخورد قانونی با فروشندگان متخلف شده است.

نبود نظارت، بستر فاجعه

فروش داروهای لاغری و چاقی بدون مجوز در عطاری‌ها سال‌هاست در سایه ضعف نظارت و خلأ قانونی ادامه دارد. این محصولات معمولاً با عنوان «گیاهی» یا «بدون عارضه» معرفی می‌شوند، اما بررسی‌های کارشناسی نشان داده بسیاری از آن‌ها حاوی ترکیبات استروئیدی و کورتونی خطرناک هستند که می‌توانند به استخوان، کبد، کلیه و سیستم عصبی آسیب جدی وارد کنند.

پیگیری خبرنگار صبح ساحل از دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان برای دریافت پاسخ درباره نحوه نظارت بر عطاری‌ها بی‌نتیجه ماند و هیچ مقام مسئولی در این نهاد حاضر به اظهارنظر درباره پرونده‌های مشابه نشد. از آنجایی که نظارت بر عطاری‌ها برعهده دانشگاه‌علوم پزشکی، معاونت غذا و دارو و همچنین اتحادیه‌های هر استان ‌است. با این حال، ضعف هماهنگی میان نهادهای مسئول و کمبود نظارت‌های دوره‌ای، باعث شده بسیاری از عطاری‌ها بدون مجوز معتبر و خارج از چارچوب‌های قانونی به فروش داروهای لاغری و چاقی ادامه دهند. کارشناسان حوزه سلامت هشدار می‌دهند که سود بالای این محصولات و نبود برخورد قاطع، زمینه‌ساز شکل‌گیری شبکه‌ای غیررسمی از فروش داروهای هورمونی و قاچاق در بازار عطاری‌ها شده است.

از استانداردهای زیبایی تا آسیب‌های واقعی

پشت بسیاری از این آسیب‌ها، فشار اجتماعی و الگوسازی رسانه‌ای از «زیبایی ایده‌آل» قرار دارد. تصاویر و معیارهای تحمیل‌شده از سوی شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه اینستاگرام،مردان و زنان جوان را به مصرف داروهای چاقی و لاغری سوق می‌دهد. بسیاری از این داروها در عطاری‌ها یا صفحات مجازی به راحتی قابل سفارش است، بدون آنکه مردم از ترکیبات واقعی و عوارض احتمالی آن اطلاع داشته باشند.

در نبود نظارت مؤثر و اطلاع‌رسانی عمومی، عطاری‌ها به یکی از مسیرهای اصلی فروش داروهای خطرناک تبدیل شده‌اند. داروهایی که نه تنها فاقد مجوز رسمی هستند، بلکه در بسیاری از موارد از مسیرهای غیرقانونی وارد کشور می‌شوند.

پرونده زن جوان بندرعباسی، تنها یکی از ده‌ها نمونه مشابه در کشور است. میان ناآگاهی مصرف‌کنندگان، تبلیغات گمراه‌کننده و ضعف نظارت نهادی، سلامت مردم در معرض تهدید قرار گرفته است.

تا زمانی که نهادهای ناظر به شکل جدی و منسجم وارد عمل نشوند، قرص‌هایی مانند گین‌آپ همچنان قربانی خواهند گرفت؛ قربانیانی که رؤیای زیبایی‌شان را با درد، ناتوانی و درمان‌های پایان‌ناپذیر تاوان می‌دهند.