به گزارش خبرنگار مهر، مهدیه قافله‌باشی در نشست خبری اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی که به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی برگزار شد، اظهار کرد: هفته کتاب ملی ایران با شعار «برای ایران بخوان» از بیست‌وچهارم آبان‌ماه آغاز می‌شود؛ رویدادی که همزمان با ورود نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به دهه سوم فعالیت مستقل خود، رویکردی تازه را در حوزه کتاب و کتابخوانی رقم می‌زند.
سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی و دبیرخانه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان عنوان کرد: این رویکرد بر پایه ارتقای تنوع خدمات و افزایش دسترسی در ابعاد مختلف شکل گرفته و تمرکز آن بر تحول دیجیتال و حرکت به سمت ساختارهای دانایی‌محور است.
وی افزود: بازآفرینی نقش سنتی کتابخانه‌ها و تبدیل آن‌ها به مراکز فعال فرهنگی و اجتماعی از سیاست‌های کلان نهاد محسوب می‌شود؛ سیاستی که در استان قزوین نیز با بازطراحی کتابخانه‌های «عارف» و «امام خمینی(ره)» و افزودن خدمات جدیدی همچون سالن‌های VIP، مخزن باز، بخش کودک و اتاق‌های انفرادی برای دانشجویان و دانش‌آموزان به اجرا درآمده است.
قافله‌باشی ادامه داد: کتابخانه‌ها امروز فراتر از محل مطالعه، به فضایی زنده برای یادگیری مداوم و تعامل فرهنگی تبدیل شده‌اند و یکی از اهداف اصلی آن‌ها جذب کودک و نوجوان همراه با خانواده است تا فرهنگ کتابخوانی در بستر خانواده تقویت شود.
وی تأکید کرد: استان قزوین با برخورداری از ۴۲ کتابخانه نهادی و ۱۷ کتابخانه مشارکتی، در مجموع دارای ۵۹ باب کتابخانه است و دو پروژه جدید نیز در دست اجرا قرار دارد.
سرپرست اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی بیان کرد: کتابخانه عمومی شهر قشلاق با زیربنای ۳۰۰ مترمربع و کتابخانه عمومی شهر شریفیه با زیربنای ۶۰۰ مترمربع در مرحله تکمیل هستند و افتتاح آن‌ها برای دهه فجر پیش‌بینی شده است.
قافله‌باشی ابراز کرد: بر اساس آمار موجود، تعداد اعضای کتابخانه‌های استان حدود ۶۴ هزار نفر است که نسبت به جمعیت استان رقم پایینی به شمار می‌رود. از این تعداد، ۵۷ درصد زنان، ۴۳ درصد مردان و ۱۷ هزار نفر از اعضا را کودکان تشکیل می‌دهند. این آمار نشان می‌دهد زنان ارتباط بیشتری با کتابخانه‌ها دارند، اما همچنان نیاز به افزایش جدی میزان عضویت در سطح استان وجود دارد.
وی افزود: این تحولات و پروژه‌ها نشان می‌دهد کتابخانه‌های عمومی قزوین در مسیر تبدیل شدن به کانون‌های فرهنگی و اجتماعی پویا گام‌های ارزشمندی برداشته‌اند.
قزوین رتبه ۱۲ کشور در سرانه کتاب را دارد
قافله‌باشی تصریح کرد: در حال حاضر، استان قزوین با سرانه ۳۴/۸۷ جلد کتاب به ازای هر هزار نفر و ۳۴/۸۴ جلد به ازای هر ۱۰۰ نفر، رتبه دوازدهم کشور را داراست.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات جدی کتابخانه‌های استان، قدیمی بودن نسخه‌های موجود است؛ چرا که خرید کتاب‌های جدید به دلیل محدودیت بودجه کمتر از حد انتظار بوده و این مسئله موجب افزایش تقاضا برای منابع تازه شده است.
وی مطرح کرد: یکی از موضوعات مهمی که کمتر مورد توجه قرار گرفته، فرهنگ اهدای کتاب است. در حالی که در حوزه‌های مختلف مانند اهدای لباس، عضو، ساخت مدرسه یا مسجد خیرین فعال هستند، حوزه کتاب همچنان مظلوم و مهجور مانده است. بسیاری از خانواده‌ها کتاب‌هایی دارند که سال‌ها مورد استفاده قرار نگرفته و می‌تواند به چرخه کتابخانه‌ها وارد شود؛ حتی کتاب‌های فرسوده نیز ارزشمندند، زیرا امکان صحافی و بازگرداندن آن‌ها وجود دارد. نهاد کتابخانه‌ها تدابیری برای استفاده مجدد از این منابع اندیشیده است؛ بنابراین بازبینی قفسه‌های شخصی و اهدای کتاب‌های بلااستفاده می‌تواند نقش مهمی در تقویت منابع کتابخانه‌ها ایفا کند.
این مسئول تأکید کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی به‌رغم نقش فرهنگی و اجتماعی خود، با مظلومیت جدی مواجه است و بسیاری از کتابخانه‌ها به دلیل کمبود بودجه قادر به خرید منابع جدید نیستند. این در حالی است که کتابخانه‌ها باید به‌عنوان زیرساخت فرهنگی مورد حمایت قرار گیرند.
وی افزود: همچنین برخی کتابخانه‌ها با مشکلاتی مانند نبود دسترسی مناسب برای معلولان مواجه‌اند که نیازمند توجه جدی است.
قافله‌باشی خاطرنشان کرد: قزوین به‌عنوان یک شهر صنعتی، ظرفیت بالایی در جذب خیرین دارد. استاندار استان در قالب برنامه «چهارشنبه‌های صنعتی» به کارخانجات مختلف سر می‌زند و مصوباتی برای ساخت مدارس و پروژه‌های عمرانی به دست می‌آید، اما سرمایه‌گذاری در حوزه کتابخانه‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ در حالی که ساخت کتابخانه هزینه کمتری نسبت به پروژه‌های عمرانی دارد و اثر فرهنگی گسترده‌ای بر جامعه می‌گذارد.
وی ادامه داد: کتابخانه‌ها علاوه بر مطالعه، به محلی برای گفت‌وگو، نشست‌های فرهنگی، حافظ‌خوانی و فعالیت‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند و می‌توانند سرانه فرهنگی استان را به شکل چشمگیری افزایش دهند.
قافله‌باشی مطرح کرد: زمینی در منطقه پونک برای ساخت کتابخانه اختصاص یافته بود اما به دلیل فشارهای سیاسی و نبود مدیریت مؤثر، بدون آغاز عملیات اجرایی بازگردانده شد که خسارت زیادی به استان وارد کرد. در مقابل، کتابخانه مرکزی قزوین اکنون با ارائه بیش از ۴۰ نوع خدمت توانسته نمونه‌ای موفق از کارکردهای نوین کتابخانه‌ها باشد. با این حال، سرمایه‌گذاری بر پروژه‌های زودبازده و کم‌هزینه می‌تواند در شرایط فعلی راهکار مؤثرتری باشد.
وی در پایان یادآور شد: به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی، برنامه‌های متعددی در استان برگزار خواهد شد. روز یکشنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ مراسم نکوداشت هفته کتاب در کتابخانه امام خمینی (ره) قزوین برگزار می‌شود و همچنین روز چهارشنبه بیست‌وهشتم، سه کتاب «همسفر آتش»، «برف» و «تب ناتمام» که مورد تقدیر مقام معظم رهبری قرار گرفته‌اند، به‌صورت همزمان در سراسر کشور رونمایی خواهند شد. این برنامه‌ها نشان‌دهنده اهمیت توجه به کتاب و کتابخوانی در سطح ملی و استانی است.
