همشهری آنلاین_فاطمه عسگری نیا:بنابراین بنا را بر گفت‌وگو درباره نوحه‌ها، اشعار و قطعات موسیقی موفق فاطمی با حضور اهالی هنر، موسیقی و شعر و نوحه گذاشتیم. مهمان نخست برنامه "چارده" به میزبانی همشهری و اجرای "سیدمحمدجواد شرافت" هم "حاج سعید حدادیان" بود که همگی کلی از مداحی‌ها و نوحه‌خوانی‌هایش در مقام حضرت زهرا خاطره‌های نوستالژیک و شنیدنی داریم . او در این برنامه ضمن مرور شعرها، نوحه‌خوانی‌ها و مرثیه سرایی‌های زهرایی خود، هم از خاطره‌های جبهه و رزمنده‌های فاطمی گفت هم قصه مداحی مشهور "یاد امام و شهدا" درمحضر رهبر کبیر انقلاب را روایت کرد.

میدان را به جوانها داده ایم

بنده نزدیک ۲ دهه است در حوزه نوحه شناخته نمی‌شوم. دلیل هم دارد. چون ما به فکر جانشین‌پروری هستیم. بنده و آقای طاهری نوحه‌خوان در خانه داریم نباید نوحه بخوانیم چون اگر ما بهتر بخوانیم کار را برای آنها سخت کردیم اما او اگر بهتر بخواند که چه بهتر! امروز خوشبختانه نوحه به تکامل رسیده است. در یک زمان مشخص حاج محمد طاهری بیش از هزار و صد ملودی در نوحه ارائه داده بود. بعد این عَلَم را دادند به‌دست حاج آقای کریمی درنسل ما، بعد هم حاج آقا منصور آقا عزیز و حاج آقا انسانی و... و. علت چه بود؟ چون دیگر قصیده متأسفانه کمتر مورد توجه مردم بود و ما هم که بیشتر قصیده سرا هستیم چون حرف داریم برای گفتن و نمی‌توانیم در حد غزل رها کنیم. اما مردم فرصت ندارند که قصیده گوش دهند مگر اینکه افرادی مثل صابر خراسانی بیایند و سریع آن‌را تبدیل به دکلمه کنند. باور دارم که دکلمه بسیار از خواندن سخت‌تر است. چرا که فراز و فرودش زیاد است.

سواد موسیقی مردم بالا رفته

در کارهای حماسی سواد موسیقیایی بالارفت و مردم زبان موسیقی را بهتر درک کردند. یک زمانی محمد حسین ما می‌خواست برود پیش آقای هلالی آن زمان ۹ سالش بود گفتم هرچه می‌خوانی سه برابر سرعت بده و مداحی معروف بوی سیبو حرم حبیبو ....خلق شد.این همان چیزی بود که مخاطب می‌خواست. کسی که زودتر از همه این مهم را ادراک کرد و جدیت و مداومت داشت در اجرای آن، حاج آقای کریمی بود چون خیلی خوب گوش می‌کرد و خیلی خوب نگاه می‌کرد. نسل قدیمی خود را آنالیز می‌کرد .مثلا ایشان من را بهتر از خودم می‌شناسند.ضمن اینکه یک قاری رده یک هستند و این توانایی ایشان در عربستان و در حضور قاریان بزرگی چون عبدالباسط، منشاوی و... و. ثابت شد. ایشان هم مسلط بر قرآن هم مسلط به موسیقی پاپ و سنتی هستند چون موسیقی را می‌شناسد و زمان را می‌شناسند. درواقع حاج محمود کریمی یک کاری کرد انگار حواسش به آلودگی کلانشهرها هست. الان جماعت مداح نمی‌تواند مثل قدیم یک نوحه را یک نفری و یک نفس بخواند او نفس گرفتن بین سیلاب‌ها را وسط نوحه یاد داد.

از نوحه‌های مانیفستی تا نوحه‌های مینی مالی

چند اتفاق در حوزه نوحه‌ها افتاده نوحه‌های مانیفستی، نوحه‌های مینی مالی و نوحه‌های استوری. نوحه‌های مانیفست یعنی خود معرفی کردن و بیانیه دادن. من کی هستم؟ مثلا یکی از نوحه‌های مانیفستی که خیلی قوی است و رجز است همان نوحه مشهور "حیدر یا حیدر" است که آقای طاهری خواندند و حاج محمود کریمی هم از آن تجلیل کردند.

مهدی رسولی هم به اقتضای سن و موقعیتش این نوع نوحه‌ها زیاد دارد. من مهدی رسولی را در بسیج دانشگاه تهران در حسینیه هنر دیدم و گفتم ایشان بهتر از ماست و وظیفه‌اش هم این است که بهتر از ما باشد. و نسل جدید باید بهتر باشند. دسته دیگر نوحه‌ها نوحه‌های استوری یا همان روایتی است و دسته سوم رمان‌های مینی مالی یا رمان کوتاه که نوحه یاد امام و شهدا از این دسته است.

نوحه‌ای که به دل همه نشست

نوحه "یاد امامو شهدا" را آغاز دهه ۸۰ خواندم .وقتی بیشتر معرفی شد که همراه با کلیپ به‌مدت ۱۵ سال هر شب جمعه یک ربع به اخبار ساعت ۸ و نیم ۹ ازطریق رسانه ملی پخش می‌شد. یک روز من در هواپیما بودم آقایی هم نشسته بود و نگاه کرد و شناخت و گفت من به هیچ وجه شما را قبول ندارم و دوستتون ندارم ولی این نوحه یاد امام و شهدا چیز دیگری است و باید ارکستر سمفونی بخواند و بزند این یک کار ماندگار است. علاوه بر آن ما سال ۸۶ رفتیم مرکزمعلولان دختر بچه‌های معلول که درجه معلولیتشان هم زیاد بود وقتی ما این نوحه را خواندیم دوباره درخواست اجرای آن را می‌کردند و من مانده بودم که چطور ارتباط می‌گیرند. یک روز رفتم قم سرم را گذاشتم در شبکه‌های ضریح حضرت معصومه که این همه نوحه خواندم و دوست دارم یکی از آنها ماندگار شود و قسمت این بود که این نوحه ماندگار شود افرادی مثل عبدالجبار کاکایی در سی‌ومین سالگرد انقلاب وقتی برای کاری تماس گرفتم گفت که من در ۳۰ سال اخیر این را بهترین نوحه کشور می‌دانم.

نام زهرا دلیل ماندگاری نوحه یاد امام و شهدا بود

به‌نظر من یکی از دلایل موفقیت این نوحه نام حضرت زهرا بود. پیوند ناگسستی است من وقتی این شعر را داشتم می‌گفتم و می‌خواندم می‌ترسیدم که این جماعت با آن ارتباط برقرار نکنند. بالاخره سلایق در تهران و جاهای مختلف متفاوت است تا زمانی که در محضر رهبری خواندم و ماندگار شد. درواقع آخر مجلسی بود که مهمان آقا بودیم ،در انتهای برنامه که در حال اتمام بود گفتم بگم خدایا تا انقلاب مهدی ...دوباره نظرم عوض شد و با خودم گفتم بذار یاد امام و شهدا را بخوانم. دو خطش را خواندم آقا خوشش آمد و گفته بود اجازه بدهید بخوانند بعد که بخشی از کار را خواندم و خدمت آقا رسیدم برای عذرخواهی گفتم ببخشید این آخری اضافه بر سازمان بود. آقا درحالی‌که هنوز حال گریه داشت گفت نگو این از همه بهتر بود. گفتند چرا همه‌اش را نخواندی؟ گفتم ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. گفتند عیب ندارد دفعه دیگر بیا و بخوان. گفتم با بچه‌ام می‌خوانم این را .گفتند بیاورش بخوانید دفعه بعد که آمدیم همه محافظان و مسئولان بیت دائم یادآوری می‌کردند که آقا گفته یاد امام و شهدا یادتان نرود. من آن روز ۱۲ دقیقه بیشتر نخواندم. آمدیم پایین آقا گفت شعر از خودت بود؟ ملودی از خودت بود؟ گفتم بله ایشان گفتند باید کلیپ شود بعد از آن آقای ضرغامی گروهی گذاشتند تا کیلیپ را درست کنند. احدی از مسئولان مملکت یک صدم حضرت در حوزه هنر و ادبیات ذوق هم ندارند. آقا کسی بود که پشت این نوحه ایستاد چون دریافتش از یاد امام و شهدا قطعا گسترده‌تر و دقیق‌تر ازحتی دریافت خود من بود. دلیل دیگری که باعث شد من در یاد امام و شهدا موفق شوم فعالیتم در تلویزیون با موضوع شعر کودک بود. من سال ۶۲ درتلویزیون شعر کودک می‌گفتم‌ درواقع اگر آشنا با موازین شعر کودکان نبودم یاد امام و شهدا دلنشین همه نمی‌شد.

دعوا سر سربند حضرت زهرا بود

حضرت زهرا جلودار حمایت از رزمنده‌ها بود. همانطور که امام حسین پشت سر مادر بودند رزمنده‌ها هم پشت سر حضرت زهرا بودند. شهدا همه متوسل به حضرت زهرا می‌شدند من الی ماشاءالله در جبهه خاطرات از حضرت زهرا دارم. حاج محمد طاهری می‌گفت در جبهه سرم را نزدیک دهان شهیدی آوردم فقط ذکرش یا زهرا بود. در خرمشهر هم یک شهید سیدی که دوپایش قطع شده بود و در میدان مین افتاده بود وقتی بچه‌ها فریاد می‌زدند که می‌آوریمت عقب فریاد می‌زد «مادرم حضرت زهرا گفته تا صبح مهمون خودمونی برید نمی‌تونید منو عقب ببرید» در جببه دعوا سر پست و مقام نبود دعوا سر سربند یا فاطمه بود. ذکر لب‌های رزمنده‌ها همه یا زهرا بود. این را همه شهادت می‌دهند چه مجموعه‌ای از رزمندگانی که باقی ماندند و چه آنها که شهید شدند.

شرط رهبری برای دعای شهادت

بارها از سال ۷۰ خدمت آقا عرض کردم دعا کنید شهید شوم گفتند زنده باشید ان‌شاءالله. گفتم آقا تورو جدت دعا کن شهید شوم گفتند باشد به شرطی که این تو هم این دعا را در حق من کنی و من منقلب شدم. ایشان به‌شدت عاشق حضرت زین‌العابدین هستند من ۱۲ محرم می‌خواستم برم سر بزنم به مدافعان حرم شب آخر روضه صحبت کردم که این زیارت اردوی علمی و معرفتی ماست و ازجمله مناسکش صحیفه سجادیه است آقا ۳ بار گفتند نه تو باید باقی بمانی با یک جلالت خاصی این حرف را می‌زدند و می‌گفتند باید بقا داشته باشی باید سرزنده باشی. برای نخستین بار به لکنت افتادم و گفتم دعا کنید آخرش شهید شوم گفتند که نمی‌خواهد!

ادبیات‌مان را با مردم هماهنگ کنیم

ما باید امروز ادبیات‌مان را با مردم هماهنگ کنیم. اگر می‌خواهیم یک خانم بی‌حجاب یا بد حجاب را دعوت به حجاب کنیم که این از تعهدات دینی ماست باید کاری کنیم که عاشق رفتار ما بشود یک امر به معروف و ناهی از منکر مسلمان باید جذابیت داشته باشد تا حرفش شنوا داشته باشد ابتدا باید باطن خودمان را درست کنیم موید بی‌حجابی نیستم اما از لحاظ روش‌های تربیتی باید با مهربانی این امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهیم نه با کبر و غرور. ایام فاطمیه فرصت خوبی برای آشنایی مردم با این فرهنگ است اگر جلسات فاطمیه را به جای یک دهه کمتر کنیم فرصت را از دست داده‌ایم. حضرت زهرا برای تبیین امامت حضرت علی ۴۰ شب مداوم در خانه‌ها را می‌زد و دعوت می‌کرد از مردم و در جهاد تبیین کمی نمی‌گذاشتند بعد از ۴۰ شب که مستمرا این کار را انجام می‌دادند به‌خاطر شکستگی پهلو و کم شدن تاب و توانشان دیگر نتوانستند ادامه دهند و در بستر افتادند.