اما این بار، حال و هوا فرق می‌کرد؛ میهمانان کوچک اما با دل‌های بزرگ آمده بودند، دانش‌آموزان دختری که با شور و شوق، چادرهای سفید و مقنعه‌های ساده، پسران نیز پیراهن‌های مرتب و چشمانی پر از اشتیاق، پای نذر فاطمی ایستاده بودند.

آمده بودند تا به مادرشان، حضرت فاطمه زهرا (س) بگویند: مادر جان! راهت را ادامه می‌دهیم، با حیا و ایمان، با صداقت و مهربانی… فرق نمی‌کند دختر باشیم یا پسر، ما فرزندان توییم، و یاد گرفته‌ایم که پاکی، مخصوص جنسیت نیست، بلکه سهم همه انسان‌هاست.

در حیاط باصفا، بخار سمنوی تازه از دیگ بسیار بزرگ بالا می‌رفت و بوی جوانه گندم با عطر گل‌محمدی در هوا می‌پیچید، آفتاب از لای شیشه‌های رنگی پنجره‌های قدیمی می‌تابید و سایه‌ی درخت توت حیاط روی چهره بچه‌ها می‌افتاد.

در گوشه‌ای، صدای مداح طنین‌انداز بود و با صدایی آرام و جان‌سوز دعای امام زمان (عج) را می‌خواند و کودکان با زمزمه‌ای کودکانه اما پرشور، کلمه به کلمه تکرار می‌کردند و بعد از آن، صدای دسته‌جمعی‌شان در فضای خانه پیچید: زیارت عاشورا، از زبان کودکان، لطافت خاصی داشت، همان لطافتی که فقط از دل‌های پاک برمی‌خیزد.

دیگ‌های سمنو، مثل دل‌های کوچکشان، در جوش و خروش بود، یکی یکی جلو می‌آمدند، چوب هم‌زن را در دست می‌گرفتند و با لبخندی آرام، برای آرزوهایشان دعا می‌کردند.

یکی زیر لب گفت: خدایا، مامانم همیشه سالم باشه، دیگری آهسته گفت: «کاش آقا امام زمان زودتر بیاد و دختری کوچک با لبخند گفت: می‌خوام مثل حضرت زهرا مهربون باشم.

هر دعا، مثل دانه‌ای از گندم، در دل سمنو کاشته می‌شد، صدای خنده و زمزمه، فضای خانه را پر کرده بود، مادران و مربیان با چشمانی پر از اشکِ شوق، نگاهشان می‌کردند؛ اشک‌هایی که از جنس عشق بود، از جنس افتخار.

در حیاط، پرچم سیاه عزای حضرت زهرا (س) در باد می‌رقصید و میان آن دیوارهای قدیمی، ایمان تازه‌ای نفس می‌کشید، خانه‌ی مقدس‌زاده، آن روز فقط میزبان یک آئین نبود بلکه میزبان نسلی بود که با دل، دین را لمس کرده بود.

خانه مقدس‌زاده، پس از ۱۶۰ سال بار دیگر معنای «خانه» را زنده کرد، خانه‌ای که در آن، عشق به زهرا (س) هنوز می‌جوشد، درست مانند سمنویی که از دل گندم، شیرینی ایمان را به یادگار می‌گذارد.

پخت سمنو آئینی برای بازآفرینی سیره خدمت فاطمی است

یک فعال فرهنگی در این آئین در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: آئین پخت سمنو در ایام فاطمیه تنها یک رسم خوراکی نیست، بلکه نماد زنده نگه‌داشتن روح خدمت، مهربانی و سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) در جامعه است و می‌تواند نقش مهمی در انتقال هویت دینی به نسل جوان ایفا کند.

عاطفه عسکری افزود: آئین پخت سمنو یکی از سنت‌های ریشه‌دار در فرهنگ شیعی است که یادآور خانه‌ای سرشار از عطوفت، دستگیری و کرامت انسانی است و پیوند مستقیم با سیره عملی حضرت فاطمه زهرا (س) دارد.

وی افزود: در منابع تاریخی آمده که حضرت زهرا (س) با ساده‌ترین امکانات و از دل اندک‌ترین مواد غذایی، برای نیازمندان غذا تهیه می‌کردند این روحیه پایه شکل‌گیری سمنو در فرهنگ دینی ما شده است، غذایی که به نام مهربانی و بخشش شناخته می‌شود.

عسکری با بیان اینکه این آئین، تنها یک سنت یا مراسم ظاهری نیست، گفت: در فرآیند پخت سمنو، مردم به صورت جمعی مشارکت می‌کنند. هرکس سهمی دارد؛ یکی آرد می‌آورد، دیگری چوب هیزم، دیگری هم زحمت هم‌زدن و مراقبت از پخت را بر عهده می‌گیرد این همکاری جمعی، بازتاب همان روح خانه فاطمی است؛ خانه‌ای که در آن خدمت بدون چشم‌داشت انجام می‌شد.

وی ادامه داد: فاطمیه تنها یک موسم سوگواری نیست بلکه یک مدرسه تربیتی است که پیامش باید به زندگی روزمره منتقل شود، پخت سمنو کمک می‌کند تا یاد حضرت زهرا (س) از سطح روایت و مراسم، به سطح رفتار اجتماعی و اخلاق عملی وارد شود.

این فعال فرهنگی تاکید کرد: نسل جوان امروز برای ارتباط با مفاهیم دینی نیازمند تجربه‌های ملموس است و حضور در سمنوپزان، لمس همکاری، صبر، تلاش جمعی و نیت خیر، هویت دینی را از قالب سخنرانی به فضای واقعی زندگی منتقل می‌کند و این انتقال، ماندگارتر و اثرگذارتر از صرف گفتار است.

وی گفت: احیای چنین سنت‌هایی به تحکیم هویت دینی، تقویت پیوند اجتماعی و حفظ میراث معنوی کمک می‌کند و این آئین‌ها سرمایه‌های فرهنگی جامعه هستند و باید برای تداوم آنها برنامه‌ریزی و حمایت شود.