به گزارش خبرگزاری مهر، نشست تخصصی اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی با محوریت «ایران‌شناسی و گردشگری» باهدف بررسی ابعاد مختلف ایران‌شناسی، نقش میراث ناملموس، جایگاه ادبیات و فرهنگ در گردشگری و همچنین اهمیت تنوع فرهنگی در توسعه گردشگری یکشنبه ۲۵ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با حضور استادان، پژوهشگران و فعالان بین‌المللی در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
در ابتدای این مراسم رئیس دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ با تأکید بر اینکه میراث‌فرهنگی ناملموس باید موردتوجه بیشتری قرار گیرد، گفت: ضمن بهره‌گیری از دانش ایران‌شناسی در حوزه میراث‌فرهنگی باید تولید محتوای مستند و علمی‌مان را هم تقویت کنیم تا این گنجینه فرهنگی در حوزه گردشگری خلاق نیز مورداستفاده قرار گیرد.
سید سعید هاشمی در ادامه عنوان کرد: یکی از اقدامات مهمی که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از سال گذشته آغاز کرده، برگزاری نشست‌های تخصصی در دانشگاه‌های مختلف است. امسال دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، شیراز و دانشگاه علم و فرهنگ به‌عنوان دانشگاه‌هایی انتخاب شدند تا به مباحث مختلف ایران‌شناسی بپردازند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه علم و فرهنگ افزود: در این رویداد به ابعاد مختلف ایران‌شناسی و گردشگری می‌پردازیم، این موضوعات اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا گردشگری و ایران‌شناسی لازم و ملزوم یکدیگرند و بدون شناخت ایران، گفت‌وگو درباره گردشگری معنا و مفهومی ندارد.
وی گردشگری ادبی، سفرنامه‌ها، آموزش و پژوهش در حوزه گردشگری و ایران‌شناسی را از جمله سرفصل‌های این رویداد برشمرد و اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مباحث اصلی امروز، میراث‌فرهنگی ناملموس و نقش آن در گردشگری و همچنین جایگاه آن در ایران‌شناسی است. مجموعه گردشگری بدون رویدادها، آیین‌ها و مراسم‌ها روح ندارند و میراث‌فرهنگی زمانی می‌تواند برای ما ارزش‌آفرین باشد و فهم درستی از آن شکل بگیرد که در قالب رویدادها، آیین‌ها و روایت‌ها زنده بماند.
رئیس دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه خاطرنشان کرد: تمدن ایران یکی از کهن‌ترین و ریشه‌دارترین تمدن‌های جهان است؛ موضوعی که نه فقط ما بلکه بسیاری از پژوهشگران دنیا بر آن تأکید دارند.
هاشمی یاد آورشد: هرچند باید به هویت تاریخی ایران افتخار کرد؛ اما مسئله مهم این است که در عصر حاضر تا چه میزان توانسته‌ایم از این فرهنگ غنی بهره ببریم؟! اکنون یکی از چالش‌های جدی ما در این بخش، توجه بیشتر به میراث‌فرهنگی ناملموس است؛ میراثی که می‌تواند پلی باشد میان گذشته و اکنون و بخش مهمی از هویت ایران‌شناسی را شکل دهد و نسل حاضر باید توجه بیشتری به این مسئله داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: بحث امروز پیرامون گردشگری، ایران‌شناسی و میراث‌فرهنگی است تا تصویر فرهنگی و صحیح از کشورمان ارائه دهیم. در بحث میراث‌فرهنگی، آیین‌ها، موسیقی و رویدادهای متعددی داریم که ریشه در فرهنگ ایرانی دارند. همچنین روایت‌های مردم‌محور، به‌ویژه در هویت محلی، از ارزشمندترین سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند. در حال حاضر تنوع خرده‌فرهنگ‌ها و اقوام، حتی در کوچک‌ترین شهرها، ایران را به یکی از متنوع‌ترین پهنه‌های فرهنگی منطقه تبدیل کرده است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علم و فرهنگ افزود: اگر بتوانیم از دانش ایران‌شناسی در حوزه میراث‌فرهنگی بهره ببریم و تولید محتوای مستند و علمی را تقویت کنیم، می‌توانیم این گنجینه فرهنگی را در حوزه گردشگری خلاق نیز به کار گیریم.
وی اظهارکرد: امروز گردشگر تنها تماشاگر نیست، بلکه مشارکت‌کننده است و می‌تواند در این مسیر نقش فعال داشته باشد. امیدوارم با بهره‌گیری از فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، تعامل و هم‌اندیشی‌ها، در آینده اقدامات مشترک و مؤثرتری داشته باشیم.
گردشگری محل عبور و رسیدن به تمدن است
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ، گردشگری را محل عبور و رسیدن به تمدن عنوان کرد و گفت: تقویت هویت فرهنگی و ملی، توسعه پایدار، اقتصاد خلاق و دیپلماسی فرهنگی از جمله مهم‌ترین مباحثی هستند که باید در موضوع گردشگری تمدنی به آن پرداخته شود.
محمدحسین ایمانی خوشخو عنوان کرد: دانشگاه علم و فرهنگ، بزرگ‌ترین دانشگاه غیرانتفاعی و غیردولتی ایران است. این دانشگاه در سال ۱۳۹۰ برای نخستین‌بار در کشور ۹ رشته از کارشناسی تا دکترا در دانشکده علوم گردشگری تأسیس کرد؛ هنوز به‌صورت رسمی هیچ دانشگاهی دانشکده گردشگری ندارد.
وی افزود: دانشگاه علم و فرهنگ نخستین دانشگاهی محسوب می‌شود که در سطح جهان وارد خلق نظریات جدید در گردشگری شده و نگاه معنوی آن به موضوع گردشگری موردتوجه و استقبال دانشمندان دنیا قرار گرفته است. امسال نیز پنجمین دوره از کنفرانس بین‌المللی ایران‌شناسی و گردشگری به میزبانی این دانشگاه برگزار می‌شود.
وی عنوان کرد: همچنین امسال در کارگروهی که مدیریت آن را برعهده دارم، موضوع «گردشگری تمدنی» را در دستور کارمان قرار داده‌ایم؛ موضوعی که به‌زودی در شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی به تصویب می‌رسد.
رئیس دانشگاه علم و فرهنگ به اهمیت موضوع گردشگری تمدنی پرداخت و گفت: این موضوع پارادایم نوینی در عرصه فرهنگی برای رونق صنعت گردشگری قلمداد می‌شود؛ چراکه ایران کشوری با تمدن چندین هزارساله است؛ ازاین‌رو موضوع گردشگری تمدنی را مطرح کردیم تا مبانی مفهومی و نظری بیشتر موردتوجه قرار گیرند.
وی تقویت هویت فرهنگی و ملی، توسعه پایدار، اقتصاد خلاق و دیپلماسی فرهنگی را از جمله مهم‌ترین مباحث ضروری عنوان کرد که باید در موضوع گردشگری تمدنی به آن پرداخته شود. به گفته وی، در واقع گردشگری محل عبور و رسیدن به تمدن است.
رئیس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در ادامه تأکید کرد: امروز شاهد گسست نسلی در کشور هستیم؛ نسل جوان ایران آشنایی زیادی با تمدن کهن ایران و مباحث گردشگری ندارند به همین دلیل بنا داریم تور گردشگری تمدنی تعریف کنیم تا از این طریق نسل جوان با این مفاهیم آشنا شوند. در ایران مسیرهای تمدنی داریم که می‌توانیم با حوزه گردشگری و ایران‌شناسی تلفیق کنیم.
وی عنوان کرد: در حال حاضر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی اکنون به‌عنوان متولی دیپلماسی فرهنگی گام‌های بسیار اساسی پیرامون این مسئله برداشته است. امیدواریم ما نیز در دانشگاه با انجام این اقدام به سازمان‌ها و مراکز دیگر در تحقق این مهم کمک کرده باشیم.
ایران‌شناسی و گردشگری ارتباطی تنگاتنگی با یکدیگر دارند
عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه این نشست گفت: ایران از دیرباز به‌عنوان سرزمینی با تمدنی چندهزارساله، تنوع فرهنگی و جغرافیایی گسترده و جایگاه ویژه در مسیر تمدن‌های بشری شناخته می‌شود؛ از سواحل جنوبی تا رشته‌کوه‌های شمالی، از آثار باستانی چون تخت‌جمشید تا معماری اسلامی اصفهان و شیراز و از موسیقی و شعر فارسی تا تنوع اقوام و زبان‌ها، همه گویای غنای فرهنگی و تاریخی ایران هستند.
منوچهر جهانیان اظهارکرد: ایرانگردی و تعاملات گردشگری نقش مهمی در شناخت بهتر فرهنگ، جغرافیا، آداب‌ورسوم و توسعه گردشگری داخلی و بین‌المللی دارند. می‌توان از این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها در راستای توسعه تعاملات گردشگری استفاده کرد.
وی افزود: در حال حاضر دو حوزه ایران‌شناسی و گردشگری ارتباطی تنگاتنگ دارند. ایران‌شناسی به‌عنوان علمی میان‌رشته‌ای باهدف مطالعه علمی و نظام مند ایران به شناخت تاریخ، فرهنگ، هنر، جامعه و زبان ایران می‌پردازد. از سوی دیگر، گردشگری یکی از ابزارهای مؤثر در معرفی و ترویج فرهنگ و تاریخ ملت‌هاست.
به گفته جهانیان، پیوند این دو حوزه می‌تواند موجب شناخت بهتر ایران در سطح جهانی، افزایش جذب گردشگران فرهنگی و توسعه پایدار کشور شود.
وی خاطرنشان کرد: بحث ایران‌شناسی بر سه محور اساسی و اصلی استوار است. ۱) بعد تاریخی و تمدنی که باید مطالعه تاریخی، تداوم فرهنگی که از دوران باستان تا به امروز است، موردبحث و بررسی قرار گیرد ۲) بعد فرهنگ و هویتی که باید بحث هویت ایرانی از زبان، آداب‌و رسوم و آیین‌های باستانی تا دین، ادبیات و هنر موردتوجه قرار گیرد و ۳) بعد اجتماعی و میان‌فرهنگی است که باید مطالعه تعاملات میان فرهنگ اقوام مختلف ایران بررسی شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ یادآورشد: از نظر کارکردی این بحث نیز بر پایه و اساس بحث جاذبه‌های فرهنگی تاریخی و هنری کشور است که می‌توانیم با ترجمه آنها به زبان‌های بازار هدف در راستای گردشگری به ارزش افزوده فرهنگی کشور بیفزاییم.
جهانیان تصریح کرد: ایران‌شناسی و گردشگری دو حوزه مکمل‌اند که تلفیق آنها می‌تواند به توسعه پایدار فرهنگی و اقتصادی ایران بینجامد. یافته‌ها نشان می‌دهد که ایران باوجود ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی گسترده هنوز از توان ایران‌شناسی در برنامه‌ریزی گردشگری بهره‌مند نشده است.
وی گفت: ایران‌شناسی می‌تواند با ارائه روایت‌های هویتی، بازتعریف میراث‌فرهنگی و آموزش تخصصی، کیفیت تجربه گردشگری را ارتقا دهد. در مقابل گردشگری نیز می‌تواند به ترویج دانش ایران‌شناسی و معرفی فرهنگ ایران به جهانیان و ایجاد اشتغال فرهنگی کمک کند.
همچنین در این مراسم، وارطان وِسکانیان، ایران‌شناس از ارمنستان به موضوع «ادبیات و گردشگری» و دکتر شگفته یاسین، ایران‌شناس از پاکستان نیز به موضوع «ایرانگردی؛ یکی از ابزارهای مهم ایران‌شناس ی» پرداختند.
ادامه این اجلاس، به دو پنل تخصصی با موضوع گردشگری ادبی با محوریت «عالم معنا و گردشگری در اشعار حافظ» و گردشگری و ایران‌شناسی با محوریت‌های «آسیب‌شناسی آموزش و پژوهش در رشته‌های ایران‌شناسی و گردشگری در ایران» و «میراث‌فرهنگی، گردشگری و ایران‌شناسی» با سخنرانی جمعی از ایران‌شناسان داخلی و خارجی از جمله مهدیه شهرابی فراهانی، دماک قاسم داخل الدراغی از عراق، ژنیس جومارت ژنگیسولی از قزاقستان، حسن حیدر از لبنان، خاتون بندور اشویل از گرجستان، صدرا عمویی، معصومه مومنی، ییللماز کارادنیز از ترکیه، نوری محمدزاده از روسیه و فیروز اختر لوبیس از مالزی اختصاص یافت.
