گروه دیپلماتیک - همشهری آنلاین: بازار مسکن در شهرهای بزرگ در اراضی اشغالی با رکود عمیقی روبرو شده است. این رکود با افت شدید معاملات، انباشت موجودی آپارتمان‌های جدید و کاهش تدریجی قیمت‌ها همراه بوده است.
تارنمای عبری زبان کالکالیست گزارش داده، در تل‌آویو آپارتمان‌های لوکسی که سال گذشته دستکم ۱۰۱ میلیون شِکل خرید و فروش می‌شدند، حالا با قیمتی شگفت انگیز ۴۳ میلیون شِکل عرضه می‌شوند؛ یعنی کمتر از نصف ارزش قبلی!
در این گزارش آمده که ۴۰ واحد از ۲ برج در خیابان‌های کاپلن و لئوناردو داوینچی به حراج گذاشته شده است. این برج‌ها در جنگ ۱۲ هدف موشک‌های ایرانی قرار گرفته‌اند.
کارشناسان اقتصادی می‌گویند، ترکیب نرخ بهره بالا، تهدیدهای امنیتی و بی‌اعتمادی خریداران باعث شده صنعت مسکن در اراضی اشغالی به رکودی بی‌سابقه در دو دهه گذشته گرفتار شود.
جزییات فروش زیرقیمت آپارتمان‌های جنگ‌زده
- قیمت قبلی هر آپارتمان: ۱۰۱ میلیون شِکل
- قیمت جدید هر آپارتمان: ۴۳ میلیون شِکل (بدون مالیات)
- تعداد آپارتمان‌ها: ۴۰ واحد
- متوسط مساحت هر واحد: ۸۸ متر مربع (۴ اتاق)
- مکان: طبقات پایین دو برج در خیابان‌های کاپلن و لئوناردو داوینچی
دلیل کاهش قیمت
- لغو مناقصه قبلی به دلیل تقاضای پایین
- آسیب بخشی از برج‌ها در حملات موشکی ایران
- ریسک برای خریدار: عدم قطعیت و نگرانی نسبت به تکرار حملات موشکی (ایران و یمن)
بازار مسکن اسرائیل در یک نگاه
بازار مسکن در اراضی اشغالی که پیش از حملات موشکی ایران نیز تحت فشار جنگ غزه و افزایش نرخ بهره قرار داشت، رکودی را تجربه می‌کند در ۲۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. بر اساس گزارش وزارت دارایی اسرائیل:
- فروش مسکن به دلیل جنگ و سخت‌تر شدن شرایط تامین مالی به شدت کاهش یافته است. به عنوان مثال، در ژوئن در مجموع ۵،۸۴۴ واحد مسکونی فروخته شده که ۲۹درصد کمتر از ژوئن ۲۰۲۴ بوده است.
- بخش ساختمان‌های نوساز بیشترین ضربه را خورد و با کاهش ۴۶درصدی تنها ۱،۹۵۴ واحد فروش رفته است.
- بازار مسکن چند سال ساخت نیز نزولی بوده و نسبت به سال قبل ۱۶درصد کاهش داشته است.
کمیاب شدن «اتاق امن»
- ۵۶ درصد از ساختمان‌ها در اراضی اشغالی اتاق امن ندارند و پس از جنگ ۱۲روزه تقاضا برای ساختمان‌هایی با اتاق امن به شدت بالا رفت.
- هزینه ساخت اتاق امن در یک آپارتمان حدود ۲۰۰ هزار شِکِل (۵۹ هزار دلار) است.
- پس از جنگ ۱۲روزه، شرکت‌های بیمه نرخ بیمه‌نامه جنگ برای ساختمان‌ها را ۱۰۰درصد افزایش دادند.
- تقاضای عمومی برای بیمه‌های جامع (شامل حملات موشکی) به شدت افزایش یافته است.
افت معاملات مسکن در برخی شهرهای بزرگ
- هرتزلیا بیش از ۷۰ درصد
- اشدود حدود ۹۰ درصد (نزدیک غزه)
- تل‌آویو ۷۰ تا ۸۰ درصد
- حیفا ۶۰ تا ۷۰ درصد
- هولون ۶۵ درصد
دلایل رکود بازار مسکن
- تشدید تهدیدهای امنیتی: جنگ رژیم صیونیستی در چند جبهه و حملات نظامی به اراضی اشغالی از جمله از سوی ایران و یمن، سرمایه‌گذاران را نسبت به خرید مسکن در اراضی اشغالی دلسرد کرده است.
- محتاط شدن خریداران داخلی: بخش زیادی از خریداران داخلی به‌دلیل تبعات اقتصادی جنگ ۲ ساله و افزایش سرسام‌آور هزینه‌های زندگی در خرید مسکن بیش از پیش محتاط شده‌اند.
- تمایل به مهاجرت: آمار نشان می‌دهد که جامعه اسرائیل وارد مرحله بی‌سابقه‌ای از فرسایش شده است. به این معنی که مهاجرت یهودیان به اراضی اشغالی طی دو سال گذشته سقوط کرده و در مقابل روند مهاجرت معکوس و ترک اراضی اشغالی جهشی کم‌سابقه داشته است.
- سخت‌تر شدن قوانین اعتباری: محدود شدن طرح تامین مالی موسوم به «۲۰–۸۰» نیز از عوامل اصلی سقوط بازار مسکن است، طرحی که به خریداران امکان می‌داد ۲۰ درصد هنگام قرارداد و ۸۰ درصد هنگام تحویل سند پرداخت کنند.
افزایش تمایل خرید مسکن در خارج
طبق داده‌های بانک اسرائیل، همسو با تشدید مهاجرت معکوس از اراضی اشغالی حجم سرمایه‌گذاری اسرائیلی‌ها در املاک خارجی در سال ۲۰۲۵ با افزایش ۲۵درصدی نسبت به سال ۲۰۲۴ به حدود ۳ میلیارد دلار رسیده است. گفته شده، اسرائیلی‌ها بیشتر به‌دنبال خرید مسکن در اروپا (۷۰درصد) و آمریکا (۲۰درصد) هستند. محبوب‌ترین مقاصد خرید مسکن در خارج عبارتند از:
- قبرس (لیماسول، پافوس): رشد تقاضا ۲۰۰ درصدی
- یونان (آتن، لوت‌راکی): رشد تقاضا ۱۵۰درصدی (با وجود رشد ۱۰درصد قیمت مسکن در یونان، بیش از ۴۰درصد خریداران مسکن در ۲ شهر بزرگ یونان اسرائیلی بودند.)
- پرتغال (پورتو، لیسبون): رشد تقاضا ۱۲۰درصدی
- رومانی (بخارست): رشد تقاضا ۸۰ درصدی
- آمریکا (دترویت، فلوریدا): رشد تقاضا ۵۰ درصدی
- مجارستان (بوداپست): رشد تقاضا ۶۰ درصدی
- گرجستان (باتومی و تفلیس)۱۱ درصد خریداران مسکن اسرائیلی هستند.
آمار مهاجرت از شهرهای بزرگ (سال ۲۰۲۴)
- تل‌آویوـ یافا: ۱۱,۰۶۰ نفر (۱۴درصد) بیشترین نرخ مهاجرت
- حیفا ۷ .۷ درصد
- نتانیا ۷: ۶.۹ درصد
- قدس اشغالی ۶.۳ درصد
- بات یام حدود ۴ درصد
- ریشون لتسیون حدود ۳.۲ درصد
- اشدود حدود ۳ درصد
- رامات گان ۲.۴ درصد
- بئرشبع ۲.۱ درصد
حدود ۴۰ درصد کل مهاجرت‌های سال ۲۰۲۴ میلادی از ۵ شهر مهم تل‌آویو، حیفا، نتانیا، قدس اشغالی و بات یام بوده است. بخش عمده این موجِ خروج را نخبگان و متخصصانِ حوزه‌های فناوری پیشرفته، پزشکی و مهندسی تشکیل می‌دهند.
جنگ، اقتصاد اسرائیل را کوچک کرده است
بر اساس برآورد اولیه اداره مرکزی آمار اراضی اشغالی، اقتصاد رژیم صهیونیستی از آوریل تا ژوئن سال ۲۰۲۵ میلادی ۳.۵ درصد کاهش یافت چرا که حملات ایران باعث تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها و کاهش مصرف خانوار، صادرات و سرمایه‌گذاری شد. همچنین در طول جنگ ۱۲ روزه:
- تولید در بخش کسب‌وکارهای مختلف ۶.۲ درصد افت کرده است.
- مصرف خانوار دستکم ۴.۱درصد کاهش یافته است.
- صادرات کالا و خدمات (به جز استارتاپ‌ها) ۳.۵درصد کاهش یافته است.
به‌گفته کارشناسان اقتصادی، بخش حساس به تنش‌های نظامی، یعنی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت به‌ویژه املاک شدیدترین ضربه را دیده است.
منابع: کالکالیست، جروزالم پست، اسرائیل تایمز، هاآرتص، GlobalPropertyGuide.com، buyitinisrael.com، اداره مرکزی آمار اسرائیل، مرکز تحقیقات کنست
