عصر ایران؛ سعید خاتمی - پیام اخیر رئیس‌جمهور در شبکه ایکس درباره تجمیع یا تغییر ساختار دانشگاه پیام‌نور، یک بار دیگر سؤال مهمی را زنده کرد:
آیا واقعاً پیام‌نور مسئله اول آموزش عالی ایران است؟
در همین کشور، ده‌ها مؤسسه غیرانتفاعی و واحدهای کم‌کیفیت دانشگاه آزاد، سال‌هاست بدون هیئت علمی پایدار، بدون استاندارد آموزشی و بدون حتی یک خروجی پژوهشی جدی، مشغول تولید مدرک هستند.
گویی هدف فقط «صدور مدرک» است، نه تربیت دانشجو.
در بسیاری از دانشگاه‌ها، دانشجو پس از چهار سال حتی یک کتاب ۳۰۰ صفحه‌ای را تا آخر نمی‌خواند.
همه‌چیز خلاصه شده در یک جزوه ۲۰ یا ۳۰ صفحه‌ای و چند نکته‌ای که استاد «می‌گوید مهم است».
در این فضای بیمار، عجیب است که ناگهان پیام‌نور تبدیل به مسئله اصلی می‌شود؛
دانشگاهی که اگرچه بی‌نقص نیست، اما تنها جایی است که هنوز نگرش کتاب‌محور را – هرچند حداقلی – حفظ کرده است:
• امتحان سراسری
• نمره محدود استاد
• طراحی سؤال در مرکز
• سیستم واحد و قابل نظارت
• و مهم‌تر از همه: مجبور شدن دانشجو به مطالعه کتاب
پس سؤال اینجاست:
چرا اصلاح از ضعیف‌ترین و پرمسئله‌ترین مراکز آغاز نمی‌شود؟
چرا تیغ جراحی روی بخشی گذاشته می‌شود که حداقل هنوز یک ستون علمی (کتاب) را نگه داشته؟
اصلاح آموزش عالی ضروری است، اما جهتش مهم‌تر است.
اگر قرار است منابع کشور هدر نرود، اگر قرار است کیفیت بالا برود،
مسیر آن از اصلاح مؤسسات غیرانتفاعی بی‌هویت و واحدهای کم‌کیفیت دانشگاه آزاد می‌گذرد، نه از پیام‌نور.
پیام‌نور شاید دانشگاه رؤیایی نباشد، اما مسئله اصلی هم نیست. حمله به آن، فرار از صورت‌مسئله است، نه حل آن.
