خبرگزاری مهر-گروه استانها؛ مرضیه عالی‌پور هفشجانی: استان چهارمحال و بختیاری با موقعیت جغرافیایی خاص خود، به‌عنوان یکی از شاهراه‌های ارتباطی میان استان‌های جنوبی و مرکزی کشور شناخته می‌شود.
مسیرهای ترانزیتی متعددی از این استان عبور می‌کنند که نقش مهمی در جابه‌جایی کالا، مسافر و اتصال مناطق مختلف کشور دارند.
این موقعیت استراتژیک، اگرچه مزایای اقتصادی و ارتباطی فراوانی دارد، اما در عین حال، بار سنگینی بر دوش زیرساخت‌های جاده‌ای استان گذاشته است.
با افزایش حجم تردد وسایل نقلیه سبک و سنگین در محورهای برون‌شهری، فشار مضاعفی بر جاده‌های استان وارد شده است.
بسیاری از این مسیرها، که در گذشته برای تردد محدود طراحی شده بودند، اکنون پذیرای ترافیک سنگین و مستمر هستند. این افزایش تردد، در کنار فرسودگی زیرساخت‌ها، موجب بالا رفتن آمار تصادفات و بروز حوادث ناگوار شده است؛ حوادثی که گاه به قیمت جان انسان‌ها تمام می‌شود.
چهارمحال و بختیاری دارای بیش از سه هزار و ۷۳۹ کیلومتر راه ارتباطی است که شامل راه‌های اصلی، فرعی و روستایی می‌شود. اما بخش قابل‌توجهی از این مسیرها با مشکلاتی نظیر عرض کم، نبود شانه‌ی ایمن، شیب‌های تند، پیچ‌های خطرناک و کمبود علائم هشداردهنده مواجه‌اند.
این عوامل، در کنار شرایط جوی خاص منطقه مانند بارش برف و باران، مه‌گرفتگی و لغزندگی سطح جاده‌ها، زمینه‌ساز وقوع تصادفات متعدد شده‌اند.
از جمله محورهای پرخطر استان می‌توان به مسیرهای بروجن – لردگان، شهرکرد – شلمزار – ناغان – لردگان و جاده‌های منتهی به کوهرنگ اشاره کرد. این مسیرها نه‌تنها از نظر هندسی دچار ضعف هستند، بلکه به‌دلیل دوبانده نبودن و نبود دید کافی در پیچ‌ها، به نقاط حادثه‌خیز تبدیل شده‌اند. در برخی از این محورها، حتی عبور آمبولانس‌ها و خودروهای امدادی نیز با دشواری همراه است.
در چنین شرایطی، بررسی میدانی وضعیت جاده‌ها و شنیدن صدای رانندگان، کارشناسان و مردم محلی، ضرورتی انکارناپذیر است.
جاده‌هایی که هر روز جان می‌گیرند
محمود کریمی، راننده کامیون با بیش از ۱۵ سال سابقه در مسیرهای ترانزیتی جنوب به مرکز کشور، از تجربه‌های تلخ خود در جاده‌های چهارمحال و بختیاری می‌گوید: من هر هفته چند بار از مسیر بروجن به لردگان عبور می‌کنم. این جاده به‌قدری باریک و پرپیچ است که حتی در روز روشن هم باید با ترس رانندگی کرد. شب‌ها که دیگر هیچ‌کس جرئت سبقت گرفتن ندارد.
او ادامه می‌دهد: در مسیر شهرکرد به شلمزار، چند نقطه هست که پیچ‌های تند و بدون دید کافی دارد. بارها شده که ماشین روبه‌رو ناگهان ظاهر شده و فقط با ترمز شدید از تصادف جلوگیری شده. این مسیرها برای تردد کامیون‌های سنگین اصلاً مناسب نیستند.
کریمی با اشاره به شرایط جوی خاص منطقه می‌گوید: در فصل زمستان، بارش برف و مه‌گرفتگی شدید باعث می‌شود دید راننده به کمتر از ۱۰ متر برسد. در چنین شرایطی، نبود علائم هشداردهنده و شانه‌ی ایمن، خطر را چند برابر می‌کند. من خودم یک بار در مه، از جاده منحرف شدم و فقط شانس آوردم که دره‌ای در کنارم نبود.
او همچنین از نبود امکانات امدادی در برخی مسیرها گلایه دارد: اگر تصادفی رخ دهد، تا رسیدن آمبولانس یا جرثقیل، ممکن است ساعت‌ها طول بکشد. در جاده ناغان به لردگان، چند بار شاهد بودم که مردم محلی با وانت، مصدومان را به بیمارستان رساندند.
کریمی تأکید می‌کند: وضعیت جاده‌ها نه‌تنها برای رانندگان خطرناک است، بلکه برای اقتصاد کشور هم هزینه‌زاست: وقتی کامیون آسیب ببیند یا تصادف کند، بار به مقصد نمی‌رسد، هزینه‌ها بالا می‌رود و زنجیره تأمین مختل می‌شود. این فقط مشکل راننده نیست، مشکل ملی است.
در پایان، او خواستار اقدام فوری مسئولان شد: ما سال‌هاست وعده می‌شنویم، ولی جاده‌ها همان است که بود. اگر قرار است کاری شود، باید اساسی و با نظارت باشد. جان مردم شوخی‌بردار نیست.
زیرساخت‌هایی با ترافیک همخوانی ندارند
سارا محمدی، کارشناس حمل‌ونقل و مدرس دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار مهر به ریشه‌های فنی و مدیریتی مشکلات جاده‌ای استان اشاره می‌کند: چهارمحال و بختیاری به‌دلیل موقعیت ترانزیتی خود، باید دارای زیرساخت‌هایی متناسب با حجم تردد باشد. اما متأسفانه بسیاری از مسیرها با استانداردهای حداقلی هم فاصله دارند.
او ادامه می‌دهد: در مسیرهایی مانند شهرکرد – شلمزار – ناغان، نه‌تنها عرض جاده کم است، بلکه شیب‌های تند و پیچ‌های غیراستاندارد، احتمال واژگونی خودروها را بالا می‌برد. این مسیرها برای خودروهای سنگین بسیار خطرناک‌اند، به‌ویژه در شرایط بارندگی.
محمدی با اشاره به کمبود علائم ایمنی می‌گوید: در بسیاری از نقاط حادثه‌خیز، نه تابلوهای هشداردهنده وجود دارد و نه چراغ چشمک‌زن. حتی خط‌کشی جاده‌ها در شب قابل رؤیت نیست. این یعنی راننده در تاریکی مطلق، باید مسیر را حدس بزند.
او همچنین به ضعف در نگهداری جاده‌ها اشاره می‌کند: بسیاری از مسیرها نیازمند روکش مجدد، اصلاح هندسی و نصب حفاظ‌های ایمنی هستند. اما به‌دلیل کمبود بودجه یا اولویت‌بندی نادرست، این اقدامات یا انجام نمی‌شود یا بسیار کند پیش می‌رود.
محمدی تأکید می‌کند: نگاه مقطعی به این مسئله کافی نیست: ما نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت، تخصیص منابع پایدار و استفاده از فناوری‌های نوین در پایش و نگهداری جاده‌ها داریم. همچنین باید از تجربیات سایر استانها در مدیریت ترافیک و ایمنی بهره بگیریم.
در پایان، او خواستار مشارکت نهادهای دانشگاهی و پژوهشی در تصمیم‌سازی‌ها شد: اگر از ظرفیت علمی استان استفاده شود، می‌توان راهکارهای دقیق‌تری برای کاهش تصادفات ارائه داد. جاده‌های ما نیازمند نگاه علمی، نه فقط عمرانی هستند.
جاده‌های چهارمحال و بختیاری در پیچ‌وخم ایمن‌سازی
معاون راهداری اداره‌کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای چهارمحال و بختیاری گفت: به‌دلیل توپوگرافی کوهستانی استان، شمار مناطق مستعد حادثه در محورهای ارتباطی قابل‌توجه است و رفع آن‌ها نیازمند تأمین اعتبار است.
امین قوامی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط کمیسیون ایمنی راه‌ها، ۴۹ نقطه حادثه‌خیز و مستعد حادثه در محورهای استان شناسایی شده که از این تعداد، ۱۳ نقطه در اولویت ایمن‌سازی قرار دارند.
وی با اشاره به شرایط خاص جغرافیایی استان افزود: تاکنون حدود ۱۶ نقطه حادثه‌خیز در چهارمحال و بختیاری اصلاح شده است، اما به‌دلیل کوهستانی بودن منطقه، بسیاری از مسیرها دارای قوس‌های متعدد و خطرناک هستند که رعایت سرعت مطمئنه و دقت در رانندگی را برای کاربران جاده‌ای ضروری می‌سازد.
معاون راهداری اداره‌کل راهداری استان ادامه داد: این اداره‌کل در تلاش است با اجرای اقداماتی نظیر ترانشه‌برداری، افزایش طول قوس‌ها، شانه‌سازی، اصلاح شیب و شیروانی‌ها، نقاط پرخطر را ایمن‌سازی کند، اما تحقق این اهداف منوط به تخصیص اعتبارات لازم است.
قوامی با اشاره به اقدامات جاری در این حوزه گفت: هم‌اکنون عملیات رفع ۵۴ نقطه حادثه‌خیز دیگر نیز به‌صورت امانی توسط اداره‌کل راهداری در حال انجام است.
وی همچنین به وضعیت راه‌های روستایی استان اشاره کرد و افزود: بیش از ۴۰۰ کیلومتر از راه‌های روستایی چهارمحال و بختیاری همچنان شنی و خاکی است که برای آسفالت آن‌ها نیز نیاز به تأمین منابع مالی وجود دارد.
قوامی از خریداری چهار هزار و ۵۰۰ تابلو علائم ایمنی و انعقاد قراردادی به ارزش ۱۱۰ میلیارد ریال برای خط‌کشی محورها خبر داد و گفت: بر اساس این قرارداد، ۴۰۰ کیلومتر از راه‌های استان تا پیش از نوروز خط‌کشی خواهد شد.
وی با اشاره به نوسازی ناوگان راهداری استان تصریح کرد: در حال حاضر قراردادهایی برای خرید ۳۱ دستگاه ماشین‌آلات جدید منعقد شده و در صورت ثبت سفارش، این تجهیزات به ناوگان استان اضافه می‌شود.
معاون راهداری چهارمحال و بختیاری در ادامه از اجرای پروژه‌هایی در نقاط حادثه‌خیز خبر داد و گفت: احداث زیرگذر سامان با ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی، اصلاح پیچ یالانچی سامان با ۹۵ درصد پیشرفت و ایمن‌سازی ورودی شرکت نفت شهرکرد و ورودی زندان از جمله پروژه‌های در دست اجراست.
قوامی همچنین به وضعیت تنگ پردنجان اشاره کرد و افزود: مطالعات و مناقصه برای ایمن‌سازی این نقطه در حال انجام است و در گام نخست، احداث پل بزرگ محور تنگ پردنجان به چلیچه در دستور کار قرار دارد که برای اجرای آن ۶۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تنگ پردنجان به‌عنوان نقطه تلاقی محورهای فارسان، جونقان و شهرکرد، یکی از پرحادثه‌ترین نقاط استان محسوب می‌شود که ماهانه چندین تصادف در آن رخ می‌دهد و ایمن‌سازی آن از اولویت‌های اصلی راهداری استان است.
به گزارش خبرنگار مهر، وضعیت جاده‌های برون‌شهری چهارمحال و بختیاری، به‌ویژه در مسیرهای ترانزیتی، زنگ خطری جدی برای ایمنی عمومی و توسعه‌ی پایدار استان است.
افزایش تردد، فرسودگی زیرساخت‌ها، شرایط جوی خاص و ضعف در مدیریت، مجموعه‌ای از عوامل را شکل داده‌اند که نتیجه‌ی آن، افزایش تصادفات و خسارات جانی و مالی است.
محورهایی مانند بروجن – لردگان، شهرکرد – شلمزار – ناغان – لردگان و مسیرهای منتهی به کوهرنگ، به‌دلیل ویژگی‌های هندسی نامناسب، عرض کم، نبود شانه و علائم ایمنی، در صدر جدول تصادفات قرار دارند.
این مسیرها نیازمند بازنگری اساسی و اجرای پروژه‌های زیرساختی گسترده هستند.
اداره کل راهداری استان، با وجود تلاش‌های محدود، به‌تنهایی قادر به حل این بحران نیست.
نیاز به همکاری بین‌بخشی، تخصیص بودجه‌ی ملی، مشارکت نهادهای علمی و نظارت مردمی، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. بدون این هم‌افزایی، وضعیت جاده‌ها بهبود نخواهد یافت.
