به گزارش همشهری آنلاین، دکتر نازیلا یوسفی، مدیرکل دفتر نظارت و پایش فراورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو در در نشست «هفته جهانی مقاومت میکروبی» بیان کرد: مصرف غیرمنطقی داروها یک مشکل بزرگ در سراسر جهان است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که بیش از نیمی از همه داروها به طور نامناسب تجویز، توزیع یا مصرف می‌شوند و نیمی از بیماران در مصرف صحیح آنها کوتاهی می‌کنند.
به گفته یوسفی آمار دقیقی از مصرف آنتی بیوتیک نداریم اما بررسی ۱۴۰ میلیون نسخه تامین اجتماعی در سال گذشته نشان داد ۳۴.۴ درصد نسخ حاوی آنتی بیوتیک بودند و ۴۳،۵ درصد هم داروی تزریقی داشتیم. البته آمار نسخ سرپایی حاوی آنتی میکروبیال از سال ۷۷ تا کنون کاهش داشته اما مصرف در بیمارستان‌ها و داروهای خارج از نسخه افزایشی بوده است. در این باره چالش جدی در حوزه توزیع داروخانه‌ای داریم.
او ادامه داد: در سال ٢٠٢٠ ایران در بین ۲۰ کشور از نظر مصرف آنتی‌بیوتیک براساس شاخص DDD به ازای ١٠٠٠ نفر در رتبه سوم بعد از اوگاندا و نپال قرار گرفت. البته این دو کشور اقداماتی برای کنترل مصرف داشتند اما روند ما صعودی بوده و پیشتاز در بین کشورهای پرمصرف هستیم. در زمینه مصرف آنتی‌بیوتیک‌های با پتانسیل بالای مقاومت زیاد مثل آزیترومایسین هم جزو کشورهای با روند افزایشی هستیم.
یوسفی درباره اقدامات سازمان غذا و دارو در زمینه مصرف منطقی داروهای ضد میکروبی هم بیان کرد: تشکیل کارگروه تخصصی با سازمان تامین اجتماعی و معاونت غذا و دارو، رنگ‌بندی آنتی‌بیوتیک‌ها در ساماته نسخه الکترونیک تامین اجتماعی، ثبت شکایت اولیه بیمار برای تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در سامانه نسخه الکترونیک تامین اجتماعی، نمایش پیام هشدار کوتاه برای ۶ آنتی‌بیوتیک پرمصرف، کرد در سامانه نسخه الکترونیک تامین اجتماعی، تدوین راهنمای بالینی دو بیماری شایع فارنزیت و سینوزیت از سوی معاونت غذا و داروی تهران، بررسی نتایج پایش نسخ یزشکان در سامانه و بازخورد به پزشکان، همچنین بررسی نتایج پایش مصرف آنتی‌بیوتیکک در بیمارستان‌های آموزشی سراسر کشور و… از جمله این اقدامات هستند.
از مرز هشدار گذشته‌ایم
دکتر قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در این نشست عنوان کرد: وضعیت مقاومت میکروبی از مرز هشدار گذشته است. ما در زمینه اقدام در جهت مقاومت میکروبی تاخیر داشته‌ایم؛ بنابراین لازم و ضروری است که مداخلات را با سرعت بیشتری انجام دهیم. البته وضعیت مقاومت میکروبی در تمام کشورهای جهان یکسان نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هرچقدر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و دسترسی به پوشش همگانی خدمات درمانی بیشتر باشد، میزان مقاومت میکروبی کمتر است.
به گفته مرادی، بررسی‌ها نشان می‌دهد یک تست از هر شش کشت انجام شده، نتیجه مقاومت میکروبی آن مثبت است. این در حالی مقاومت میکروبی یک تست از هر سه کشت انجام شده در منطقه مدیترانه شرقی مثبت است. یک تست از هر یازده کشت انجام شده در اروپا از منظر مقاومت میکروبی مثبت است.
او درباره وضعیت شیوع عفونت ادراری و گوارشی عنوان کرد: یک مورد از هر سه عفونت ادارای و یک مورد از هر ۱۵ عفونت گوارشی، مقاومت میکروبی هستند.
مرادی با بیان اینکه مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها افزایش یافته، گفت: براساس گزارش سال ۲۰۲۳ سازمان جهانی بهداشت، مقاومت میکروبی، یکی از تهدیدهای اصلی سلامت و توسعه است که می‌تواند هزینه‌های اضافی چند تریلیون دلاری برای اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۳۰ به همراه داشته باشد.
او درباره پیامدهای استفاده بیش از حد از داروها بیان کرد: استفاده نابجا و بیش از حد از داروهای ضدمیکروبی در انسان‌ها، حیوانات و گیاهان از محرک‌های اصلی توسعه پاتوژن‌های مقاوم به دارو هستند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت درباره هفته جهانی مقاومت ضدمیکروبی توضیح داد: هفته جهانی مقاومت ضدمیکروبی از ۲۷ آبان آغاز شده و تا ۳ آذر ادامه دارد. این هفته، یک کمپین جهانی برای افزایش آگاهی، درک بهتر افزایش مقاومت ضدمیکروبی و ترویج اقدام جهانی برای مقابله با ظهور و عوامل بیماری‌زا مقاوم به دارو است. هفته مقاومت دارویی ضدمیکروبی، یک از کمپین‌های رسمی سازمان جهانی بهداشت است و توسط مجمع جهانی بهداشت اجباری شده است.
مرادی ادامه داد: هفته جهانی مقاومت میکروبی، از ضرورت نیاز فوری و جسورانه برای مقابله با مقاومت ضدمیکروبی حکایت می‌کند. در حال حاضر، مقاومت ضد میکروبی به سلامت، سیستم‌های غذایی، محیط‌زیست و اقتصاد ما آسیب می‌زند. این موضوع، یک آسیب آینده نیست و اکنون در حال وقوع است.
او افزود: عفونت‌های مقاوم به دارو در حال افزایش است اما آگاهی، سرمایه‌گذاری و اقدام هنوز ناکافی است.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با انتقاد از مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور توضیح داد: متوسط مصرف آنتی‌بیوتیک در جهان طی سال ۲۰۲۰ در جهان ۱۸.۴ درصد و طی سال ۲۰۲۳ نیز ۲۰.۳ درصد بود. میزان مصرف در ایران طی سال ۲۰۲۰ حدود ۵۱.۵ درصد و طی سال ۲۰۲۳ نیز ۶۵.۵ درصد بالاتر از میانگین جهانی است و باید کاهش پیدا کند. بر اساس شاخص DDD هم سرانه مصرف آنتی‌بیوتیک برای هر فرد در ایران ۶۸ و جزو کشورهایی قرار داریم که مصرف نابجا یا بی‌رویه آنتی‌بیوتیک وجود دارد.
