شمال نیوز: آتش‌سوزی گسترده جنگل‌های «الیت» در مرزن‌آباد چالوس که بخشی از جنگل‌های هیرکانی محسوب می‌شود، طی هفته‌های اخیر به یکی از جدی‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی شمال کشور تبدیل شده است. سایت دیده‌بان ایران در گزارشی تحلیلی با گفت‌وگو با دو صاحب‌نظر و فعال محیط‌زیست، سکوت و بی‌تفاوتی نمایندگان مازندران در مجلس شورای اسلامی را مورد نقد قرار داده و بر ضرورت تصویب بودجه‌های حفاظتی و تجهیز نیروهای اطفای حریق تأکید کرده است.
به گزارش شمال نیوز، دیده‌بان ایران نوشت: از دهم آبان‌ماه، آتش‌سوزی گسترده‌ای در جنگل‌های «الیت» واقع در منطقه مرزن‌آباد شهرستان چالوس که بخشی از جنگل‌های ارزشمند هیرکانی محسوب می‌شود، آغاز شد؛ حریقی که براساس اعلام حسین ساجدی‌نیا، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، اکنون در مراحل پایانی مهار قرار دارد. به گفته او، هرچند شعله‌های اصلی خاموش شده است، اما دودهای پراکنده همچنان از سطح جنگل برمی‌خیزد که ناشی از برگ‌سوزی و کُنده‌سوزی‌های پراکنده است. ساجدی‌نیا روز یکشنبه ۲ آذر با حضور در جمع خبرنگاران تأکید کرد که «نیروهای زمینی مستقر در منطقه برای اطمینان از خاموشی کامل آتش، تا سه روز آینده در عرصه حضور خواهند داشت.»
اگرچه گفته می‌شود که شروع آتش‌سوزی در جنگل‌های الیت عامل انسانی داشته است و حتی رسول اشرفی‌‌پور، معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی در گفت‌وگو با دیده‌بان ایران، احتمال داد که بی‌مبالتی یک شکارچی یا گروهی از شکارچیان غیرمجاز منجر به وقوع حریق شده باشد، اما آتش عرصه‌های جنگلی الیت تحت تأثیر وزش باد گرم، خشکی شدید پوشش گیاهی و انباشت لایه‌های لاش‌برگ و درختان شکسته، افتاده و ریشه‌کن‌شده، گسترش یافت؛ عواملی که موجب سرعت گرفتن شعله‌ها و دشواری عملیات مهار برای نیروهای امدادی شد. صعب‌العبور بودن منطقه و وجود شیب‌های تند نیز عملیات اطفای حریق را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرد. با این حال طی سه هفته اخیر، تیم‌های امدادی مختلف شامل نیروهای منابع طبیعی، محیط‌زیست، هلال احمر، بسیج و داوطلبان محلی به‌صورت مداوم در منطقه حضور داشته‌اند.
همچنین در روزهای پایانی عملیات، توان هوایی اطفای حریق جنگل‌های الیت نیز افزایش یافت؛ به نحوی که هشت فروند بالگرد از وزارت دفاع، سپاه، ارتش، فراجا و هلال احمر به انتقال نیروها و تجهیزات به عرصه کمک کردند. علاوه بر این، از روز جمعه ۳۰ آبان، دو فروند هواپیمای ایلوشین (آب‌پاش) نیروی هوافضای سپاه نیز هرکدام با ظرفیت حمل حدود ۴۰ هزار لیتر آب در هر پرواز وارد عملیات شدند. همچنین ترکیه نیز روز یکشنبه ۲ آذر، دو فروند هواپیمای ایلوشین را به منطقه اعزام کرد که هرکدام توانایی حمل حدود ۴۰ تن آب را داشتند. با توجه به ادامه داشتن برگ‌سوزی و کُنده‌سوزی در جنگل‌های الیت، هنوز امکان برآورد دقیق مساحت خسارت‌دیده وجود ندارد، هرچند برآوردهای اولیه از خسارت حداقل ۸ هکتاری حکایت دارد.
در این میان، آنچه در میان همه این تلاش‌ها پرسش‌برانگیز است، بی‌تفاوتی آشکار نمایندگان استان مازندران در مجلس شورای اسلامی نسبت به این آتش‌سوزی کم‌سابقه در جنگل‌های ۴۰ میلیون ساله هیرکانی است. با گذشت ۲۳ روز از آغاز حریق، هنوز هیچ اقدام جدی، مؤثر و حتی حمایتی از سوی این نمایندگان دیده نشده است. در حالی که وظیفه نظارتی مجلس ایجاب می‌کرد که نخستین صداها برای پیگیری و مطالبه‌گری پیرامون این آتش‌سوزی از سوی نمایندگان پارلمان شنیده شود، اما سکوت معنادار و عدم حضور میدانی یا حداقلی نمایندگان مازندران، به‌روشنی نشان می‌دهد که دغدغه حفظ میراث جنگلی مازندران که ثروتی ملی است، برای این نمایندگان در اولویت نیست. این بی‌اعتنایی، نه فقط تأسف‌بار، بلکه به‌صراحت قابل نقد و پرسش‌گری جدی است.
نمایندگان مازندران نگاه درازمدت به محیط‌زیست و منابع طبیعی ندارند و به‌فکر منافع کوتاه‌مدت حوزه‌های انتخابیه‌شان هستند
در همین راستا، علی بناگر، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی منابع طبیعی و محیط‌زیست ایران ضمن انتقاد از عملکرد نمایندگان استان مازندران در مجلس درباره آتش‌سوزی اخیر جنگل‌های هیرکانی، به خبرنگار دیده‌بان ایران گفت: در حالی که ۲۳ روز از آتش‌سوزی جنگل‌های ۴۰ میلیون ساله هیرکانی در مازندران می‌گذرد، به نظر می‌رسد که نمایندگان استان در مجلس هنوز احساس تکلیف برای ورود جدی به این مسأله نکرده‌اند، در حالی که ورود آن‌ها می‌تواند جنبه کمک و پشتیبانی داشته باشد. البته بی‌توجهی نمایندگان مازندران در مجلس به این مسأله جای تعجب ندارد، زیرا اصولاً برای آن‌ها، سوءاستفاده از منابع غنی برای اجرای پروژه‌های ضد محیط‌زیستی در حوزه‌های انتخابیه‌شان، از حفظ منابع پایه و نگاه درازمدت به منابع طبیعی و محیط‌زیست مهمتر است.
عضو شورای هماهنگی شبکه تشکل‌های محیط‌زیستی مازندران ادامه داد: متأسفانه در استان ما، نمایندگانی حضور دارند که بعضاً به مسئولان سازمان‌های منابع طبیعی و محیط‌زیست در ستاد و استان فشار وارد می‌کنند تا مدیرانی را منصوب کنند که در مقابل زمین‌خواری، کوه‌خواری، احداث جاده‌های غیرقانونی و مسیرهای عبور تأسیسات و سدسازی‌های بی‌ضابطه، مقاومتی ندارند، زیرا برای این نمایندگان اجرای این پروژه‌های روزمره، مهمتر از حفظ جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان فسیل طبیعی و نگین مازندران و ایران است.
وی در ادامه تأکید کرد: نمایندگانی که برای احداث یک جاده دسترسی غیرضروری در دل یک منطقه حفاظت‌شده محیط‌زیست در استان مازندران برخلاف قانون اقدام می‌کنند، یا نمایندگانی که در میان بحران آتش‌سوزی، به‌جای تمرکز بر مطالبه‌گری از ستاد مدیریت بحران، به فکر حل مشکلات معدن‌داران مخرب هستند، یا نمایندگانی که در سفرهای داخلی و خارجی به فکر افتتاحیه‌ها هستند، یا نمایندگانی که برای گرفتن مجوزهای بلندمرتبه‌سازی در مازندران در خط مقدم هستند، یا آن نماینده‌ای که به دلیل مقاومت سازمان محیط‌زیست برای جلوگیری از یک طرح مخرب، چون درخواستش اجابت نشد، مسئولان سازمان را بی‌عرضه خطاب کرد، در چند روز اخیر برای حمایت از جنگل‌های استان‌شان، کجا بودند؟
نمایندگان استان‌های شمالی باید پیگیر تصویب بودجه‌های حفاظتی برای منابع طبیعی و محیط‌زیست باشند
بناگر با اشاره به کارشکنی‌های برخی نمایندگان فعلی و سابق سه استان شمالی در راه اجرای قانون تنفس جنگل‌ها، اظهار داشت: همین نمایندگان استان‌های شمالی که برای برداشت و قطع درختان جنگلی و شکستن قانون تنفس جنگل‌ها هیچ کم نگذاشتند، اکنون هم وظیفه دارند که برای خرید تجهیزات مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها و همچنین خرید بالگرد و هواپیمای آب‌پاش اختصاصی برای استان‌های شمالی و ایجاد پایگاه‌های تمام‌وقت اطفای حریق در هر سه استان، طرح و بودجه در نظر بگیرند و اعتبارات و مجوزهای لازم برای استخدام محیط‌بانان و جنگلبانان مورد نیاز استان‌های شمالی را از رؤسای سازمان‌های برنامه و بودجه و اداری و استخدامی پیگیری کنند. اما متأسفانه شاهد آن هستیم که این نمایندگان در عزل و نصب‌های تخصصی دخالت می‌کنند و هنوز هم آثار فشارهای آن‌ها در عزل و نصب‌های تخصصی منابع طبیعی و محیط‌زیست در استان و شهرستان‌های مازندران التیام پیدا نکرده است.
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی منابع طبیعی و محیط‌زیست ایران خطاب به مجمع نمایندگان استان مازندران گفت: اجماعی که شما برای شکستن قانون تنفس جنگل‌ها داشتید و حمایتی که از صنایع چوب‌خوار و برداشت درختان جنگلی انجام دادید، چرا در روزهای اخیر برای حفاظت از جنگل‌های هیرکانی که بخشی از آن‌ها خاکستر شد، نداشتید؟ مجمع نمایندگان مازندران که هیچ واکنشی به نابودی جنگل‌های الیت نداشت، اگر به فکر حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست استان است، بودجه لازم برای خرید چند فروند بالگرد و یک هواپیمای تخصصی اطفای حریق را برای جنگل‌های شمال ایران در مجلس تصویب و به دولت تکلیف کند و جلوی مافیای چوب را بگیرند که الان هم به بهانه حریق الیت قصد فریب افکار عمومی و بردن و فروختن درختان کف جنگل را دارند. این‌ها نمایندگان هیرکانی در همان مجلسی هستند که از میان تمام مشکلات ریز و درشت جنگل‌های شمال، برداشت چوب و زراعت در اراضی جنگلی را در برنامه هفتم توسعه گنجاندند.
قوانین و نمایندگان مجلس هیچ‌گاه پشتیبان خوبی برای جنگلبانان و محیط‌بانان نبوده‌اند
عضو شورای هماهنگی شبکه تشکل‌های محیط‌زیستی مازندران خاطرنشان کرد: آیا نمایندگان محترم استان مازندران در مجلس می‌دانند که جنگلبانان، محیط‌بانان و نیروهای مردمی، حدود سه هفته با دست خالی و در سخت‌ترین شرایط توپوگرافی، با آتش‌سوزی جنگل‌ها جنگیدند و بسیاری از آن‌ها ابتدایی‌ترین امکانات را هم نداشتند؟ این نیروها، اهمیت جنگل‌های هیرکانی به‌عنوان میراث طبیعی باستانی کشورمان را که تنها متعلق به شمال نیست، بلکه متعلق به همه مردم ایران است، خیلی بیشتر از بسیاری از مسئولانی درک کرده‌اند که ظاهرا در این هفته اخیر برای فرماندهی میدان حریق با هم دعوا دارند.
وی در پایان تصریح کرد: قوانین مصوب مجلس و همچنین نمایندگان پارلمان هیچ‌گاه پشتیبان خوبی برای جنگلبانان و محیط‌بانان نبوده‌اند و بخصوص در زمینه قاچاق چوب، شکار غیرمجاز و حمایت‌های قضایی و بیمه‌ای از نیروهای یگان‌های حفاظت منابع طبیعی و محیط‌زیست، هنوز شاهد تصویب قوانین محکم و مؤثری نیستیم. نمایندگان مجلس هیچ‌گاه نقشی جدی برای حمایت از عاشقان طبیعت ایران نداشته‌اند و امیدواریم بعد از خاموشی جنگل‌های الیت، به فکر این عزیزان بیفتند.
