احسان شعبانی عضو سابق هیئت مدیره راه‌آهن در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به کاهش ۸ درصدی حمل بارهای ترانزیتی ریلی و کاهش ۷ درصدی حمل مجموع بارهای بین‌الملل ریلی در هشت ماهه ابتدایی سال جاری، گفت: این وضعیت نیازمند وقت‌گذاری مناسب، پیگیری‌های فراوان و اقدامات اصلاحی است و تخریب سایرین یا بیان برخی آمارهای موضعی، واقعیت را تغییر نمی‌دهد.
وی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور، در دیدار اخیر با مدال‌آوران المپیادهای جهانی مبنی بر مقاومت نظام اداری در برابر تغییر و اصلاح، افزود: بهتر است در فضایی کارشناسانه و تخصصی و فارغ از هیاهوهای سیاسی به بررسی نقاط قوت و ضعف پرداخته شود تا بتوانیم به حل مشکلات و ارتقای وضعیت امیدوار باشیم.
شعبانی در خصوص انتشار اخباری مبنی بر کاهش ترانزیت ریلی و حمل مجموع بارهای بین‌الملل ریلی، تصریح کرد: مدیرکل بازرگانی خارجی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای با تیتر «خروج از سایه سوءمدیریت؛ فعال‌سازی دوباره مرز ریلی ایران - افغانستان» مطالبی خلاف واقع، گاه نامرتبط و تخریبی بیان کرده است.
عضو سابق هیئت مدیره راه‌آهن یادآور شد: متأسفانه شاهد عدم پایبندی به اخلاق حرفه‌ای و گاه نبود صداقت در مسئولان فعلی راه‌آهن هستیم. فاز اول خط آهن خواف - هرات در آذر ۱۳۹۹ افتتاح شد، اما به دلیل برخی نقص‌ها همان زمان عملیاتی نشد و صرفاً به صورت آزمایشی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. چند ماه بعد و پیش از آغاز دولت سیزدهم، به دلیل درگیری‌های داخلی افغانستان مسدود شد و بخش‌هایی از آن صدمه دید و تجهیزات نصب شده از بین رفت. نسبت دادن این مسدودسازی به دولت سیزدهم، خلاف واقع و غیراخلاقی است.
وی ادامه داد: پس از آرامش نسبی در افغانستان، اقدامات احیای مسیر انجام شد و در اواسط سال ۱۴۰۳ آماده بهره‌برداری مجدد به صورت آزمایشی شد.
شعبانی با اشاره به بندر خشک ریلی تهران (آپرین) گفت: این پایانه که در اسفند ۱۴۰۱ افتتاح شده و در این مدت محموله‌های صادراتی و وارداتی از طریق آن جابه‌جا شده، بدون انجام سرمایه‌گذاری جدید یا احداث خط جدید، مجدداً با عنوان پروژه‌ای با ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری افتتاح شد که اعتبار دولت را نزد کارشناسان زیر سوال می‌برد.
وی بیان کرد: فلسفه وجودی بندر خشک در مرکز کشور، تسهیل واردات و صادرات است و نه ترانزیت. برخی مسئولان وزارت راه و راه‌آهن، استفاده ترانزیتی از این پایانه را غیرکارشناسی اعلام می‌کنند. در موارد محدود، استفاده ترکیبی یا برای تعویض واگن ممکن است، اما با توجه به وجود پایانه‌های نزدیک مرزهای ریلی، اقدام بهینه‌ای نیست.
رئیس سابق کمیته حسابرسی داخلی راه‌آهن درباره وضعیت ترانزیت ریلی افزود: آمارهای فعلی حمل ریلی بارهای بین‌المللی قابل تأمل است. از سال گذشته تا اوایل اردیبهشت‌ماه امسال رشد ترانزیت ریلی مشاهده می‌شد، اما پس از آن روند متوقف شد. در هشت ماهه سال ۱۴۰۴، تناژ ترانزیت ریلی نسبت به سال گذشته ۲.۵ درصد کاهش و تن - کیلومتر حمل ۸ درصد کاهش داشته است. در صورت عدم پیگیری و اقدامات اصلاحی، این وضعیت تشدید خواهد شد و بیان آمارهای موضعی واقعیت را تغییر نمی‌دهد.
وی گفت: با ارتقا ایستگاه شهید مطهری خراسان و بهره‌برداری از دهکده لجستیک آن در ماه پایانی دولت سیزدهم، رشد مناسبی در تناژ صادرات ریلی مشاهده شد، اما رشد ۸ درصدی تن - کیلومتر حمل بار صادراتی ریلی نتوانست کاهش ۸ درصدی ترانزیت و ۴۷ درصدی واردات را جبران کند و مجموع تن - کیلومتر بار بین‌الملل ریلی در هشت ماهه سال ۱۴۰۴ نسبت به سال گذشته ۷ درصد کاهش یافته است.
شعبانی در پایان خاطرنشان کرد: ترانزیت ریلی از مبدأ روسیه که از سال ۱۴۰۰ آغاز شده بود، نسبت به سال‌های قبل کاهش داشته و دستاورد سازی از ورود یا عبور یک قطار پس از گذشت این مدت اغراق‌آمیز و نادقیق است. همچنین، علیرغم پوشش رسانه‌ای گسترده و سفرهای متعدد مدیرعامل و دیگر مدیران راه‌آهن به ترکیه، تبادل ریلی از مرز رازی، تنها مرز ریلی بین ایران و ترکیه، حدود ۳۰ درصد کاهش داشته که لازم است مورد توجه قرار گیرد.
