کاخ صاحبقرانیه یکی از برجسته‌ترین آثار تاریخی تهران و از کاخ‌های سلطنتی قدیمی ایران است که در شمال پایتخت و در مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران واقع شده است. این کاخ زیبا با ترکیبی هنرمندانه از معماری ایرانی و اروپایی، اقامتگاه تابستانی شاهان قاجار به شمار می‌آمد. احمد شاه قاجار، آخرین سلطان این سلسله، دوران طولانی از حکومت خود را در این کاخ سپری کرده است.
فضای بی‌نظیر کاخ صاحبقرانیه شامل تالارهای آیینه‌کاری، ستون‌های باشکوه مرمری، سقف‌های مزین به گچ‌کاری‌های هنری و باغ‌های دل‌انگیز، بخشی از تاریخ پربار ایران را روایت می‌کند. مقاله پیش روی شما، به تماشای این اقامتگاه سلطنتی و جذاب پرداخته و نکات جالبی را درباره آن بازگو می‌کند.
کاخ صاحبقرانیه در زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دلیل علاقه وی به طبیعت و استراحت در مناطقی با آب‌وهوای مطبوع ساخته شد. ساخت این کاخ که در سال ۱۲۶۷ هجری شمسی (۱۸۸۸ میلادی) آغاز شد، چند سال به طول انجامید.
این کاخ به دلیل لقب ناصرالدین شاه، یعنی "صاحب‌قران"، نامگذاری شده است. "صاحب‌قران" در فرهنگ ایرانی به پادشاهی اطلاق می‌شود که دوران سلطنت او تقارن دو قرن را شاهد باشد. پس از ترور ناصرالدین شاه، این کاخ به ترتیب به مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و سپس به احمد شاه واگذار شد.
دوران طلایی کاخ در زمان احمد شاه قاجار آغاز شد. وی با علاقه ویژه‌ای که به این اقامتگاه داشت، آن را به مقر اصلی خود تبدیل کرد و تزئینات داخلی کاخ را با سبک اروپایی تغییر داد. بسیاری از اشیای تزئینی و مبلمان از اروپا وارد شدند. با سقوط قاجاریه، کاخ صاحبقرانیه به دست پهلوی‌ها افتاد و بعد از انقلاب به موزه تبدیل شد.
این کاخ با سبک و سیاق معماری ایرانی و اروپایی طراحی شده است. نمای ساختمان با ستون‌های شکیل سفید، پنجره‌های مشبک و طاق‌های هلالی، بیانگر معماری سنتی ایرانی است. سقف‌های داخل کاخ با مقرنس‌های زیبا، آیینه‌کاری‌های مجلل و نقاشی‌های دیواری طراحی شده‌اند.
کفپوش‌ها از سنگ مرمر سفید و سبز ساخته شده‌اند و فرش‌های نفیس ایرانی بر آن‌ها گسترده شده است. همچنین، داخله کاخ با لوسترهای کریستالی، گچ‌بری‌های هنری و نقاشی‌های دیواری به سبک اروپایی تزئین شده است.
تالار آیینه یکی از شگفت‌انگیزترین بخش‌های این کاخ است. این تالار با آیینه‌کاری‌های ظریف، سقف‌های گچ‌بری‌شده و لوسترهای عظیم کریستالی، جلوه‌ای باشکوه ایجاد کرده است. احمد شاه از این تالار برای دیدارهای مهم و مراسم رسمی بهره می‌برد.
یکی دیگر از تالارهای خاص کاخ، تالار برلیان است که با دیوارهای سنگ مرمر، مقرنس‌کاری‌های طلایی و چلچراغ‌های باشکوه آراسته شده است. این تالار معمولاً برای ضیافت‌های رسمی و جلسات مهم سلطنتی استفاده می‌شد.
اتاقی زیبا و ساده که در شمال کاخ جای گرفته، به عنوان اتاق خواب احمد شاه شناخته می‌شود. پرده‌های مخملی آبی‌رنگ، فرش دست‌بافت کاشانی و تخت‌خوابی از چوب گردو، این فضا را آراسته‌اند. دکوراسیون اتاق با وجود شکوه خود، همچنان حس آرامش‌بخشی را منتقل می‌کند.
این اتاق که در بخش شرقی کاخ واقع شده، به صورت حرفه‌ای طراحی شده است. میز کار مجلل از چوب گردو با منبت‌کاری‌های زیبا، مبلمان سلطنتی و کتابخانه‌ای ارزشمند، از ویژگی‌های بارز این اتاق محسوب می‌شود. احمد شاه تصمیمات حساس سیاسی خود را در این اتاق اتخاذ می‌کرد.
حمام کاخ با سنگ‌های زیبای مرمر سفید، کاشی‌کاری‌های آبی‌فام و شیرهای آب برنزی طراحی شده است. وجود دو حوض کوچک با فواره‌های سنگی از جذابیت‌های معماری این حمام است.
یکی از بخش‌های منحصر به فرد کاخ حوضخانه است که در زیرزمین ساختمان قرار دارد. حوض‌های مرمرین، کاشی‌کاری‌های آبی و لاجوردی و فواره‌های زیبا از جذابیت‌های این بخش به شمار می‌روند. این فضا، در فصل تابستان مکانی مطبوع برای استراحت خاندان قاجار بود.
کاخ صاحبقرانیه در میان باغی دلنشین و وسیع ساخته شده که مسیرهای سنگ‌فرش‌شده، حوض‌های آب زلال، درختان سرو و کاج و گل‌های رنگارنگ آن را مزین کرده‌اند. این باغ یکی از مکان‌های مورد علاقه احمد شاه برای استراحت و گردش بود.
