این روزها که اقتصاد ایران با فشارهای روزافزون، کاهش قدرت خرید مردم و دشواریهای معیشتی روبهروست، بسیاری از خانوادهها به دنبال راههای تازهای برای افزایش درآمد یا ایجاد ثبات اقتصادی هستند. در چنین فضایی، زنان بیش از گذشته تلاش میکنند با راهاندازی کسبوکارهای کوچک خانگی یا تبدیل مهارتهای فردی به فرصتی اقتصادی، نقش پررنگتری در استقلال مالی خانواده ایفا کنند یا خود به لحاظ مالی مستقل شوند. در این میان، معصومه محمدی القار، مشهور به معصومه محمدی، بنیانگذار مجموعه «دوخت برتر»، یکی از چهرههایی است که توانسته با تکیه بر تجربه، پشتکار و نوآوری مسیری تازه برای توانمندسازی زنان ایرانی باز کند.
در این شرایط که بازار کار از وضعیت خوبی برخوردار نیست و از سویی محدودیتهای ساختاری مانع از رشد آسان زنان در فضای کار میشود، مهارتهایی مانند خیاطی، که نیاز به سرمایه اولیه بالایی ندارند، میتوانند نقطه شروعی برای تغییر مسیر زندگی افراد باشند. خیاطی، حرفهای است که از خانه آغاز میشود، اما ظرفیت آن را دارد که به یک کسبوکار مستقل یا حتی یک برند شخصی تبدیل شود و آموزشهای هدفمند در این حوزه میتواند اثر اقتصادی قابلتوجهی ایجاد کند.
معصومه محمدی القار که پس از دریافت مدرک دانشگاهی خود در رشتهی طراحی دوخت، قریب به سه دهه از زندگی خود را صرف آموزش خیاطی در شهر گرگان و تألیف بیش از ۱۰۰ عنوان کتاب کرده بود، با دغدغه توانمندسازی زنان، وارد حوزه آموزش آنلاین خیاطی شد تا افراد بیشتری بتوانند از آموزشهای او در مسیر ارتقای مهارتهای خود استفاده کنند.
او در دورهای که کرونا توقف یا کمرونقی فعالیت بسیاری از آموزشگاهها را بهدنبال داشت، تصمیم گرفت مسیر متفاوتی را انتخاب کند. نتیجه این تصمیم، شکلگیری آموزش آنلاین خیاطی در مجموعه دوخت برتر شد که امروز بیش از ۹۰ هزار نفر از دورههای آن استفاده کردهاند. بسیاری از این هنرجویان توانستهاند وارد بازار کار شوند، فروش خانگی راه بیندازند یا از طریق فروش محصولات خود در شبکههای اجتماعی راه درآمدی مستقل برای خود ایجاد کنند.
اپیدمی کرونا که برای بسیاری از کسبوکارها به معنای رکود، توقف یا ورشکستگی بود، نقطه عطفی در مسیر معصومه محمدی شد. او تعطیلی آموزشگاهها را بهعنوان پایان راه ندید، بلکه آن را فرصتی برای تغییر مدل آموزشی دانست. محمدی در این خصوص میگوید: «کرونا شرایطی را بهوجود آورد که تا پیش از این هیچکدام تجربه آن را نداشتیم. مدتی طول کشید تا بتوانیم به شرایط جدید عادت کنیم. آن زمان علاوه بر آموزشهای حضوری به روال اغلب کسبوکارها در اینستاگرام هم فعالیت داشتیم. در دوران کرونا استقبال مخاطبان از محتوایی که آنجا منتشر میکردیم به شکل قابل توجهی افزایش یافت.»
او ادامه میدهد: «استقبال مخاطبان باعث شد که موضوع آموزش آنلاین را که پیش از این هم تجربهای محدود در آن داشتیم جدیتر دنبال کنیم. شرایطی که کرونا به وجود آورد، باعث شده بود افراد زمان آزاد بیشتری را در خانه داشته باشند و بسیاری به دنبال این بودند که از این زمان به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. از آنجا که بستر اینستاگرام مناسب یک آموزش مدون و جدی نبود، تصمیم گرفتیم با راهاندازی وبسایت دوخت برتر و طراحی دورههای آنلاین در آن، مسیر تازهای را در پیش بگیریم.»
فضای آنلاین دسترسی افراد به آموزشهای دوخت برتر را فارغ از محدودیتهایی مانند جغرافیا و… افزایش میداد و باعث کاهش محسوس هزینه آموزش برای علاقهمندان به یادگیری مهارت خیاطی میشد. بنابراین طی مدت کوتاهی، محبوبیت دورهها افزایش یافت و مخاطبانی که پیش از این امکان حضور فیزیکی در کلاسها را نداشتند، توانستند از آموزشهای آنلاین استفاده کنند.
نوآوری و ایجاد تحول در حوزهای مانند آموزش یکی از مهمترین کارهایی است که معصومه محمدی توانسته نتایج خوبی در آن رقم بزند اما این مسیر دشواریها و چالشهایی را نیز در پی داشته است. محمدی در خصوص این چالشها میگوید: «اولین چالش پیش روی ما طراحی دورهای بود که بتواند به خوبی دوره حضوری و حتی بهتر از آن، نیازهای یک هنرجو را پوشش دهد. ما باید مسیری را طراحی میکردیم که در آن خیاطی را با روشی ساده آموزش دهیم و در عین حال با توضیحات اضافه حوصله افراد را سر نبریم.»
او ادامه میدهد: «در کنار طراحی دورهها، ما تصمیم گرفتیم برای هنرجویان یک تیم پشتیبانی در نظر بگیریم. این تیم که متشکل از افراد «آموزشدیده» بود، در ادامه مسیر دوخت برتر تبدیل به یکی از مهمترین نقاط قوت ما شد.»
محمدی تأکید میکند که با وجود بازخوردهای خوبی که همیشه از سوی هنرجویان وجود داشته اما بهبود روند آموزشی، دستور کاری است که همیشه اولویت برند دوخت برتر بوده است و در حال حاضر نیز با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل دادههایی که از رفتار کاربران هنگام استفاده از ویدئوهای آموزشی به دست میآید، دورههای آموزشی مدام در حال بهبود هستند تا افراد تجربه کاربری خوشایندی هنگام استفاده از دورههای دوخت برتر داشته باشند و بتوانند بیشترین بهره را ببرند.
آنچه معصومه محمدی را تبدیل به چهرهای اثرگذار کرده، تنها مهارت خیاطی یا سابقه آموزشی او نیست؛ بلکه مجموعهای از ارزشهاست که در طول سالها از آنها دست نکشیده است. محمدی استمرار در کار را، حتی زمانی که مسیر دشوار میشود، یکی از مهمترین ویژگیهای خود بر میشمرد که طی این سالها توانسته به او کمک کند. در کنار این ویژگی، او از دغدغهای که همیشه برای توانمندسازی زنان داشته صحبت میکند و میگوید طی این سالها بارها مشاهده کرده که یادگیری مهارتی مانند خیاطی و… چگونه بر زندگی یک زن به لحاظ روانی و اقتصادی تأثیرگذار بوده است.
او در همین خصوص به تجربهای که در دوخت برتر داشتهاند اشاره میکند و توضیح میدهد: «فعالیت اصلی که در دوخت برتر آن را انجام میدهیم آموزش خیاطی است اما پس از مدتی فکر کردیم که میتوان آموزشهای دیگری که مکمل خیاطی هستند را اضافه کنیم تا زنان بتوانند محصولات خود را پس از تولید به فروش برسانند. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که برای توانمندسازی زنان، نقش ما محدود به آموزش خیاطی نمیشود بلکه باید به هنرجویان آموزش دهیم که چطور بعد از تولید یک محصول، از آن کسب درآمد کنند. در نتیجه دوره «کسب درآمد آنلاین از خیاطی» را راهاندازی کردیم تا زنجیرهای که برای توانمندسازی زنان در نظر گرفتهایم به این صورت کامل شود.»
این دیدگاه باعث شده دوخت برتر به یکی از جریانهای توانمندسازی زنان تبدیل شود؛ جریانی که بهجای تکیه بر شعار، به شکل واقعی مهارت و درآمد را به هم پیوند میزند.
تأثیر آموزشهای دوخت برتر فراتر از یادگیری یک مهارت است. این مدل از آموزش و توانمندسازی میتواند به شکلی مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد کشور اثر بگذارد. زمانی که زنان بیشتری بتوانند با کمترین سرمایه و از داخل خانه وارد بازار کار شوند، تعداد بیشتری از خانوادهها به درآمد دوم یا حتی درآمد اصلی دست پیدا میکنند. نتیجه چنین فرآیندی میتواند کاهش فشار اقتصادی بر خانوادهها، افزایش اعتمادبهنفس شغلی زنان و شکلگیری جریانهای کوچک اما پایدار کارآفرینی باشد.
اگر کشور شاهد حضور کارآفرینانی مشابه معصومه محمدی باشد، افرادی که توانایی شخصی خود را وسیله توانمندسازی دیگران میکنند، اقتصاد خرد کشور قدرت بیشتری خواهد گرفت. چنین الگوهایی میتوانند به توسعه کسبوکارهای کوچک، تقویت صنایع خانگی، افزایش اشتغال خانگی و رشد گردش مالی بخش غیررسمی اما مهم اقتصاد ایران کمک کنند.
در واقع، گسترش چنین تجربههایی میتواند مانند نخهایی که در یک پارچه کنار هم قرار میگیرند، به تقویت بنیان اقتصادی خانوادهها کمک کند و چشماندازی روشنتر برای زندگی زنان و خانوادهها در سراسر کشور بسازد.
