در سالهایی که صنعت پرداخت الکترونیک با شتاب روزافزون در حال تحول است، حضور یک شرکت ایرانی در جمع معتبرترین بازیگران جهانی، نشاندهنده توانمندیهای داخلی است. شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ)، که امروز نام آن در میان ۱۰ شرکت برتر دنیا از نظر تعداد تراکنش قرار گرفته، حاصل دو دهه تلاش مستمر، سرمایهگذاریهای راهبردی و نوآوریهای تکنولوژیک است. در گفتوگوی پیشرو با علیرضا غفوری – معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان (سپ)، به بررسی روند رشد سپ، چالشها، تفاوتهای بازار داخلی و جهانی و عواملی که این شرکت را به نقطهای شاخص در صنعت پرداخت رسانده است، پرداخته میشود.
نیلسون ریپورت چه جایگاهی در جهان دارد و بر اساس چه معیاری شرکتهای بزرگ پرداخت جهان را رتبهبندی کرده است؟
نشریه نیلسون ریپورت معتبرترین مرجع آماری و تحلیلی بینالمللی در صنعت پرداخت جهانی است که از سال ۱۹۷۰ تاکنون منبع استناد بانکها، شبکههای پرداخت بینالمللی مانند Visa، Mastercard، American Express و شرکتهای معتبر فعال در حوزه فینتک جهان است. در این گزارشها، رتبهبندی شرکتها بر پایه تعداد تراکنشهای موفق انجام میشود و تمام کارتهای اعتباری، نقدی و پیشپرداخت را شامل میشود.
جایگاه سپ در میان شرکتهای پرداخت جهانی کجاست و در کنار چه شرکتهایی و از کدام کشورها قرار گرفته است؟
بر اساس Nilson Report شماره ۱۲۹۴، سپ در رتبه دهم جهان بین ۱۵۰ شرکت بزرگ پرداخت قرار گرفت. در این فهرست، سپ در کنار برندهای بزرگ بینالمللی مانند Sberbank از روسیه، JPMorgan Chase از ایالات متحده، Worldpay، Fiserv، Global Payments از گروههای آمریکایی و اروپایی، China UMS از چین و Worldline، Nexi از اروپا قرار دارد. در حقیقت، این نخستینبار است که یک شرکت از خاورمیانه و ایران در جمع ۱۰ شرکت بزرگ پرداخت جهان حضور یافته که افتخار بزرگی برای صنعت پرداخت کشورمان است.
تعداد کل تراکنشهای جهانی در سال ۲۰۲۴ با چه میزان رشدی نسبت به سال قبل همراه بوده است؟ روند رشد سپ در این بین به چه صورت است؟
گزارش نیلسون ریپورت نشان میدهد، کل تراکنشهای پردازش شده توسط ۱۵۰ شرکت بزرگ پذیرنده کارتهای اعتباری، نقدی و پیشپرداخت در سال ۲۰۲۴ به ۵۵۰.۲۴ میلیارد رسیده است که نسبت به سال گذشته (۲۰۲۳ میلادی)، با ۶.۱ درصد رشد همراه بوده است. بر این مبنا، روند رشد تراکنشهای سپ از میزان ۹.۷۹۸ میلیارد تراکنش در سال ۲۰۲۳ به ۱۰.۵۸۱ میلیارد تراکنش در سال ۲۰۲۴ رسیده است که نشاندهنده رشد سپ بالاتر از میزان رشد جهانی است.
چه ویژگیهای موجب شده است تا سپ بتواند به چنین جایگاهی در سطح بینالمللی دست پیدا کند؟
عوامل مختلفی باعث ارتقای مستمر جایگاه سپ در بازار داخلی و خارجی شده است، اما اگر بخواهیم به مهمترین آنها اشاره کنیم، میتوان به ثبات مدیریت، برنامهریزی بر مبنای استراتژیها و چشمانداز تعریف شده و توجه ویژه به حوزه منابع انسانی اشاره کرد. اگر شما بخواهید در هر صنعتی موفق شوید برای اجرای سیاستها و استراتژیها نیاز به ثبات مدیریتی و حمایت هیئت مدیره دارید که خوشبختانه این رکن اساسی در سپ به خوبی مدیریت میشود. رکن بعدی، حرکت در مسیر استراتژیهای تدوین شده است، هر چند سپ همواره بازار بیرونی و عوامل درونی را رصد میکند اما برنامههای سپ همواره در مسیر چشمانداز و استراتژیهای کلان تدوین شده است که بعضاً تعبیر اشتباهی از آنها توسط رقبا انجام میشود. اجرای یک استراتژی مناسب نیاز به سرمایههای انسانی با انگیزه و توانمند دارد که به همین دلیل سپ همواره تلاش کرده است در حد توان خود فضای کاری مناسبی برای سرمایههای انسانی فراهم آورد تا بتواند برنامههای عملیاتی خود را به بهترین شکل ممکن اجرا کند. تلفیق عوامل فوق باعث شده است تا سپ در ده سال گذشته بهطور مستمر سهم بازار خود را افزایش دهد و جایگاه خود را در بین شرکتهای بینالمللی از منظر تعداد تراکنش ارتقا دهد.
مهمترین دلیل اعتماد پذیرندگان و شرکای تجاری به شبکه خدمات سپ چیست؟
پایداری فنی زیرساختها و بهرهگیری از سه سوییچ فعال جهت ارائه سطح خدمات مناسب (SLA)، امنیت تبادلات، پشتیبانی ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته، داشتن سرمایههای انسانی توانمندی که هدفشان بهبود مستمر رضایت مشتری است از مهمترین دلایل اعتماد پذیرندگان و شرکای تجاری سپ به شمار میآیند.
حضور سپ در رتبه دهم جهان چه تأثیری بر تصویر صنعت پرداخت ایران در سطح بینالمللی دارد؟
این دستاورد ملی که یک شرکت ایرانی برای نخستینبار در کنار ۱۰ غول صنعت پرداخت جهان قرار گرفته است؛ سطح بلوغ فناوری مالی کشور را اثبات میکند و پیام روشنش در صحنه بینالمللی این است که ایران از نظر توان فنی صنعت پرداخت به بلوغ مناسبی رسیده است و در صورت اتصال بازارهای مالی ایران به بازارهای بینالمللی، امکان توسعه چشمگیر این بخش دور از ذهن نیست.
چه تفاوتی بین عملکرد سپ و شرکتهایی مانند Visa و Mastercard وجود دارد؟
سپ یک شرکت ارائهکننده خدمات پرداخت است، در حالیکه ویزا و مسترکارت شبکههای بینالمللی پرداخت هستند که بانکها و موسسات مالی میتوانند با پیوستن به این شبکهها و رعایت استانداردهای آنها، امکان پذیرش کارتهای بینالمللی را فراهم کنند. شاپرک و شتاب هم در ایران بهنحوی همین نقش را ایفا میکنند و یک شبکه پرداخت هستند ولی در دامنه محدود به یک کشور.
افزایش تعداد تراکنشهای سپ از ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ چه میزان بوده است؟
تعداد تراکنشهای خرید سپ از ۹.۷۹۸ میلیارد در سال ۲۰۲۳ به ۱۰.۵۸۱ میلیارد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است؛ یعنی رشد حدود ۸ درصدی طی یک سال که بیشتر از نرخ رشد جهانی یعنی ۶.۱٪ بوده است.
چه نوع زیرساختهایی به سپ در رسیدن به این جایگاه جهانی یاری رسانده است؟
پردازش این حجم از تراکنش همزمان به زیرساختهای بهروز سختافزاری، ارتباطی و نیروی انسانی متخصص نیاز دارد که با توجه به افزایش بیرویه نرخ تورم و ارز، یکی از چالشهای اصلی سپ محسوب میشود. افزایش تعداد تراکنش میبایست همواره با بهبود سطح ارائه خدمات (SLA) و شاخصهای اصلی کیفیت صورت پذیرد که نیاز به سرمایهگذاریهای کلان هم در حوزه زیرساخت و هم در حوزه منابع انسانی دارد که سپ هیچگاه از آنها دریغ نکرده است.
تفاوت میان تراکنشهای داخلی سپ و تراکنشهای چندملیتی شرکتهای دیگر چیست؟
به دلیل تحریم شبکه بانکی کشور، تراکنشهای حوزه پرداخت کشور صرفاً متعلق به شبکه داخلی و کارتهای بانک های ایرانی است، اما بهتازگی اتصال به شبکه میرشتاب روسیه نیز صورت پذیرفته است. اما در PSP های خارجی به دلیل امکان پذیرش کارتهای صادر شده توسط شبکههای اصلی بینالمللی محدودیتی در پردازش تراکنش کارتهای بانکهای کشورهای دیگر وجود ندارد. البته این موضوع هم فرصت همکاری با شبکههای خارجی و همزمان رقابت در داخل کشور را نیز محدود میکند اما در کل به نفع شرکتهای ایرانی نیست.
در پایان اگر نکته بیشتری دارید بفرمایید؟
کسب رتبه دهم در میان شرکتهای برتر دنیا در حوزه پرداخت الکترونیک یک افتخار ملی برای شبکه پرداخت بانکی کشور است که نتیجه بیش از ۲۰ سال تلاش یک تیم یکپارچه در شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش (سپ) بوده است. در این مسیر، چالشهای زیادی را پشت سر گذاشتهایم و با تکیه بر نوآوری، سرمایههای انسانی متخصص و توسعه مداوم زیرساختها توانستهایم اکنون در جمع غولهای صنعت پرداخت دنیا بایستیم و قطعاً برای حفظ و ارتقای این جایگاه ارزشمند همچنان باید بیشتر و مصممتر از گذشته اهتمام بورزیم.
