گربه‌ها اکنون با کارهای بامزه‌شان فرمانروای شبکه‌های اجتماعی هستند، اما برای اینکه به این نقطه برسند، مسیر طولانی و پرپیچ‌وخمی را طی کرده‌اند. تا پیش‌ازاین، باستان‌شناسان تصور می‌کردند که داستان اهلی‌شدن گربه‌ها ساده است و به کشاورزان خاورمیانه برمی‌گردد. اما تحلیل‌های جدید روی DNA باستانی استخوان‌های گربه، تمام فرضیات قبلی را رد کرده است. این تحقیقات نشان می‌دهد که گربه‌های امروزی ماجراجویان دریایی بوده‌اند و در چین نیز رقیبی داشته‌اند که هرگز کاملاً اهلی نشده است.

به گزارش Independent، برخلاف باور رایج که منشأ گربه‌ها را به ۹ هزار و ۵۰۰ سال پیش در منطقه شام و آغاز کشاورزی نسبت می‌داد، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که گربه‌های خانگی امروزی (Felis catus) ریشه در شمال آفریقا دارند. محققان دانشگاه تورورگاتا رم با بررسی ۸۷ ژنوم باستانی دریافتند اجداد گربه‌های ما رابطه نزدیکی با «گربه وحشی آفریقایی» داشته‌اند. این گربه‌ها بسیار دیرتر از تصور ما، یعنی حدود ۲ هزار سال پیش و هم‌زمان با ظهور امپراتوری روم در اروپا پخش شدند.

منشأ تاریخی گربه‌های خانگی

اما گربه‌های اهلی چگونه از شمال آفریقا به اروپا رسیدند؟ دریانوردان و تاجران رومی متوجه شدند که گربه‌ها شکارچیان ماهری برای موش‌های کشتی هستند. بنابراین، آنها را با خود به سفرهای دریایی بردند. محققان توضیح می‌دهند که گربه‌ها نه با پای پیاده، بلکه به عنوان خدمه کشتی برای محافظت از انبار غلات و غذا به بنادر روم و شهرهای دیگر رسیدند. کشف بقایای گربه‌ها در قلعه‌های نظامی روم در اروپا (مانند اتریش) این نظریه را تأیید می‌کند.

درحالی‌که در غرب، گربه‌های آفریقایی درحال فتح خانه‌ها بودند، در شرق آسیا (چین) داستان کاملاً متفاوتی در جریان بود. مطالعه جدید محققان دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که چینی‌ها حدود ۵ هزار سال پیش با گونه‌ای کاملاً متفاوت به نام «گربه پلنگی» زندگی می‌کردند. این گربه‌ها هیچ ارتباطی با گربه‌های خانگی امروزی نداشتند.

رابطه انسان و گربه پلنگی از نوع همسفرگی بود؛ یعنی گربه‌ها برای شکار جوندگان به مزارع می‌آمدند و انسان‌ها نیز حضور آنها را تحمل می‌کردند. اما این رابطه هرگز به اهلی‌شدن کامل نرسید. بااین‌حال گربه‌های پلنگی دو مشکل بزرگ داشتند:

1. برخلاف گربه‌های معمولی که فقط موش می‌گرفتند، گربه‌های پلنگی به عنوان «ببر مرغ‌گیر» شناخته می‌شدند و به طیور کشاورزان حمله می‌کردند.
2. خشکسالی و سردشدن هوا در قرن‌های بعد، زیستگاه آن‌ها را محدود کرد.

درنهایت، در حدود سال ۷۳۰ میلادی و با رونق جاده ابریشم، گربه‌های اهلی غربی (همان نوادگان گربه‌های آفریقایی) وارد چین شدند. این گربه‌ها که مطیع‌تر و مفیدتر بودند، به سرعت جایگزین گربه‌های پلنگی شدند و آنها را به حیات‌وحش بازگرداندند.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Science منتشر شده است.