اتریوم در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۵، رأس ساعت ۲۱:۴۹ به وقت هماهنگ جهانی (UTC)، آپدیت مهم فوساکا (Fusaka) را با پیاده‌سازی فناوری PeerDAS فعال کرد. این نوآوری به نودهای شبکه اجازه می‌دهد تا تنها یک‌هشتم از داده‌های حجیم (blob data) را ذخیره کنند و در عین حال، مقیاس‌پذیری نظری را برای راه‌حل‌های لایه دوم (Layer ۲ rollups) تا ۸ برابر افزایش دهند.

این دومین ارتقای بزرگ شبکه اتریوم در سال ۲۰۲۵، پس از هاردفورک پکترا (Pectra) در ماه می است؛ آپدیتی که باعث جهش ۲۹ درصدی قیمت ETH شد و استانداردهای جدیدی را برای عملیات ولیدیتورها تعریف کرد. اکنون سوال اصلی این است که آیا فوساکا نیز می‌تواند چنین تأثیر مثبتی بر قیمت داشته باشد؟

فوساکا چیست؟ ترکیبی از دو لایه برای یک هدف

براساس گزارش بی‌این‌کریپتو (Beincrypto)، هاردفورک فوساکا در واقع ترکیبی از دو ارتقا است: آپدیت لایه اجرا (Execution Layer) به نام اوزاکا (Osaka) و آپدیت لایه اجماع (Consensus Layer) به نام فولو (Fulu). این دو با هم بهبودهایی را در مقیاس‌پذیری، امنیت و تجربه کاربری اتریوم به ارمغان می‌آورند. این تغییرات از حجم تراکنش‌های بسیار بالاتر در لایه اول و راه‌حل‌های لایه دوم در اکوسیستم اتریوم پشتیبانی می‌کنند.

بر اساس تحلیل‌های کوین متریکس (Coin Metrics)، فوساکا با افزایش ظرفیت داده‌های حجیم (blobs)، توان عملیاتی لایه اول را بهبود می‌بخشد تا دسترسی به داده‌ها را افزایش دهد. نتیجه این امر، عملیات بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر برای رول‌آپ‌ها است. این آپدیت، دنباله مستقیمی برای پکترا است که با ترکیب ارتقاهای پراگ (Prague) و الکترا (Electra)، به جاه‌طلبانه‌ترین هاردفورک اتریوم تا به امروز تبدیل شد.

فناوری PeerDAS چگونه دسترسی به داده را متحول می‌کند؟

نمونه‌برداری از در دسترس بودن داده همتا (PeerDAS) ستون اصلی نوآوری فوساکا است و نحوه مدیریت داده‌های حجیم (blob) توسط نودها را به کلی تغییر می‌دهد. تحت PeerDAS، نودها اکنون تنها یک‌هشتم از داده‌های حجیم شبکه را ذخیره می‌کنند که این امر نیاز به فضای ذخیره‌سازی را حدود ۸۰ درصد کاهش می‌دهد، در حالی که دسترسی کامل به داده‌ها از طریق نمونه‌برداری توزیع‌شده حفظ می‌شود.

اسناد بنیاد اتریوم بیان می‌کند که PeerDAS به نودها اجازه می‌دهد تا با نمونه‌برداری تصادفی از بخش‌های کوچکی از داده‌ها در سراسر شبکه، در دسترس بودن داده‌ها را تأیید کنند. این کار موانع مربوط به پهنای باند و ذخیره‌سازی را برای اپراتورهای نود کاهش می‌دهد، مشارکت را افزایش می‌دهد و از ظرفیت کلی بالاتر برای داده‌های حجیم پشتیبانی می‌کند.

برای رول‌آپ‌های لایه دوم که از اتریوم برای ثبت داده‌های تراکنش خود استفاده می‌کنند، PeerDAS مستقیماً کارمزد داده‌های حجیم را کاهش می‌دهد. این مقیاس‌پذیری جدید به رول‌آپ‌ها امکان می‌دهد حجم تراکنش‌های بالاتری را پردازش کنند و به طور بالقوه هزینه‌ها را کاهش دهند؛ این موضوع مستقیماً به چالش‌های کلیدی در مقیاس‌پذیری اتریوم پاسخ می‌دهد.

علاوه بر این، فوساکا فورک‌های فقط-پارامتر-بلاب (Blob-Parameter-Only forks) را اضافه می‌کند که به اتریوم اجازه می‌دهد تا اهداف و محدودیت‌های ظرفیت داده‌های حجیم را بدون نیاز به هاردفورک کامل شبکه تنظیم کند. این ویژگی به توسعه‌دهندگان انعطاف‌پذیری می‌دهد تا به سرعت و در پاسخ به تقاضای رول‌آپ‌ها، اهداف مربوط به داده‌های حجیم را افزایش دهند، بدون اینکه نیازی به ارتقاهای بزرگ پروتکل باشد.

فراتر از سرعت: امنیت و جذب سرمایه‌گذاران نهادی

فوساکا بهبودهای حیاتی در زمینه امنیت و کارایی نیز ارائه می‌دهد. EIP-7918 کارمزد داده‌های حجیم را با تراکم واقعی شبکه هماهنگ می‌کند و از امنیت اقتصادی اتریوم محافظت می‌کند. این آپدیت همچنین سقف مصرف گس برای هر تراکنش را به ۱۶,۷۷۷,۲۱۶ واحد (۲ به توان ۲۴) محدود می‌کند تا خطرات حملات انکار سرویس (denial-of-service) ناشی از تراکنش‌های بزرگ را از بین ببرد.

در بخش تجربه کاربری، پشتیبانی بومی از امضاهای secp256r1، احراز هویت به سبک Passkey را با استفاده از Apple Secure Enclave و Android Keystore امکان‌پذیر می‌کند. این ویژگی نیاز به عبارت بازیابی (seed phrase) را از بین می‌برد و به طور بالقوه می‌تواند پذیرش سازمانی و نهادی را تسریع کند. جوزف چاروم، مدیرعامل شارپ‌لینک (Sharplink)، فوساکا را «نقطه عطفی بزرگ برای اتریوم و مسیر پذیرش نهادی آن» خواند.

آیا فوساکا قیمت اتریوم را پامپ می‌کند؟ تحلیلگران چه می‌گویند؟

با این حال، تحلیلگران در مورد مقایسه مستقیم تأثیر قیمتی فوساکا با پکترا محتاط هستند. رالی قیمتی پکترا با بادهای موافق گسترده‌تری در سطح اقتصاد کلان همزمان بود، از جمله توافق تجاری آمریکا و بریتانیا که به بهبود کلی احساسات بازار کمک کرد. تأثیر فوساکا ممکن است بیشتر به رشد پایدار لایه دوم‌ها و ورود سرمایه نهادی بستگی داشته باشد.

برخلاف پکترا که به شدت بر کارایی استیکینگ (staking) و انتزاع حساب (account abstraction) متمرکز بود، فوساکا مقیاس‌پذیری زیرساختی را در اولویت قرار می‌دهد؛ بهبودی که کمتر به چشم می‌آید اما مسلماً برای رقابت‌پذیری بلندمدت اتریوم در برابر رقبایی مانند سولانا، بنیادی‌تر است.

جمع‌بندی: تاثیر فوساکا بلندمدت است، نه محرک سود کوتاه‌مدت

آپدیت فوساکا گامی بزرگ و حیاتی برای آینده اتریوم است. با فعال‌سازی PeerDAS، این شبکه نه تنها سریع‌تر و ارزان‌تر می‌شود، بلکه با تقویت امنیت و بهبود تجربه کاربری، درهای خود را به روی موج جدیدی از کاربران و سرمایه‌گذاران نهادی باز می‌کند. با این حال، سرمایه‌گذاران نباید انتظار یک رالی قیمتی فوری و مشابه پکترا را داشته باشند.

تأثیر واقعی فوساکا زیربنایی و بلندمدت است. به جای تمرکز بر نوسانات کوتاه‌مدت قیمت، بهتر است سلامت و رشد اکوسیستم لایه دوم اتریوم را زیر نظر بگیرید، زیرا موفقیت این آپدیت در نهایت از این طریق خود را نشان خواهد داد. این ارتقا به سرمایه‌گذاران یادآوری می‌کند که ارزش واقعی اتریوم در توانایی آن برای تکامل و ساختن آینده‌ای غیرمتمرکز نهفته است.