عصر ایران- آتشسوزی جنگلهای هیرکانی شمال ایران و درخواست از کشورهای همسایه برای کمک به اطفاء حریق، بار دیگر بحث دامنه دار پیشگیری حریق جنگل ها و اقدام به موقع برای جلوگیری از گسترش آن را مطرح کرده است چرا که هر چند این حریق مهار شد ولی خطر آتش گرفتن جنگل ها همواره وجود دارد و جدی است.
در ماجرای آتش سوزی جنگل های هیرکانی، نخستین بار جعفر قائم پناه، معاون اجرایی رئیس جمهور خبر درخواست کمک را اعلام کرد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: پیگیر آتش سوزی علفزارهای(!) کوههای الیت منطقه چالوس هستیم. علیرغم حضور دستگاهای ذیربط و نیروهای مردمی و... استفاده از ۶ فروند بالگرد و هواپیما هنوز مهار کامل نشده است، بدلیل عدم مهار آتش و جهت جلوگیری از گسترش آتش به جنگل های اطراف، هماهنگی درخواست کمک سریع از کشورهای دوست انجام گرفت.
پس از آن شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تایید اجرای این درخواست گفت: برای مهار آتشسوزی جنگلهای الیت دو فروند هواپیمای تخصصی اطفای حریق ترکیه و یک فروند هلیکوپتر برای کمک به گروه ایرانی اضافه خواهد شد.
به دنبال این درخواست روز سوم آذر عملیات اطفای حریق با همکاری ۲ فروند هواپیمای آبپاش و یک فروند بالگرد با ظرفیت بیش از ۳ هزار لیتر آبگیری وارد عملیات شدند تا در کنار هواپیمای ایلوشین ایرانی که ۴۰تن ظرفیت آبگیری دارد همکاری کنند.
عملیات این هواپیماهای ترکی و دقت آنها در هدفگیری نقاط در عملیات اخیر مورد توجه قرار گرفت. موضوعی که میتوان علت آن را در وضعیت کشور ترکیه و درگیری آن با حریق جنگلهای خود یافت.
بررسی وضعیت درگیری ترکیه با اطفای حریق در تابستان امسال به خوبی این موضوع را نشان میدهد. این کشور در تابستان امسال در مناطق گستردهای در گیر خاموش کردن آتش در جنگلها بود.
طبق گزارش اداره جنگلداری ترکیه از ۱۱ خرداد تا ۹ تیر امسال ۱۵۶۳ آتشسوزی رخ داد و از این میان ۶۱۲ مورد در جنگلها رخ داد. همچنین ۹۵۱ مورد آتشسوزی در مناطق کشاورزی به وقوع پیوست و ۴۹۹ مورد از این آتشسوزیها از مناطق کشاورزی به جنگلها سرایت کرد.
حجم آتشسوزیها در مناطق مختلف از جمله ازمیر و بورسا به گونهای بود که در برخی مناطق بیش از ۵۰ هزار نفر از ساکنان مناطق مختلف تخلیه شدند.
این گستردگی در حالی رخ داد که ترکیه از سال ۲۰۰۲ به صورت پیوسته اقدام به تحول ساز و کار پایش، کنترل و پاسخ به حریق جنگلها پرداخته است.
همچنین در سال ۲۰۲۲ در چارچوب برنامه مقابله با آتشسوزی جنگلها برنامهای با سرمایهگذاری بیش از ۴ میلیارد لیری اجرا شد که به پروژههای مختلفی از جمله خرید هواپیمای آبپاش و هلیکوپتر، تاسیسات پیشگیری از آتشسوزی، بازسازی حوضچه ها، سیستم ارتباطاتی، کنترل فرسایش، بهبود مراتع، جنگل کاری و تولید نهال و... بود.
بیشترین حجم این سرمایهگذاری به تقویت ناوگان و خرید هواپیما و هلیکوپتر اختصاص داشت که ارزش این سرمایهگذاری ۲.۵ میلیارد لیر بود.
بخشی از این سرمایهگذاری هم به ارزش ۶۰ میلیون لیر به بخش پیشگیری و حفاظت از جنگلها اختصاص یافت که شامل مواردی همچون تهیه ۱۲۵۰ دوربین، ۲۹۴ تانکر آب، ۲۵۰ رادیو، ۵۸ استخر و برکه، ۳۰ دستگاه آزمایشگاهی، ۱۱ سیستم ارتباطی و دوربین و ...بود.
اخیرا وزارت کشاورزی و جنگلداری ترکیه سندی را منتشر کرده که در آن به تفصیل در مورد ظرفیت پاسخ این کشور به آتشسوزی جنگلها و مراتع اطلاعات داده است. بر اساس این سند ترکیه اکنون دارای ۲۷ فروند هوایپیمای اطفای حریق، ۱۰۵ هلیکوپتر، ۱۴ فروند پهپاد و بیش از ۲۵ هزار پرسنل میدانی دارد.
با توسعه تجهیزات، اکنون ظرفیت پرتاب آب هوایی که در سال ۲۰۰۲، در حد ۷۳ تن بود به ۴۳۸ تن افزایش یافته است.
اقدامات ترکیه تنها در سطح واکنش نبوده بلکه در بخش پیشگیری هم توسعه قابل توجهی رخ داده است. از جمله آنها میتوان به ورود هلیکوپترها و هواپیماهای شناسایی به ناوگان جنگلداری ترکیه از سال ۲۰۲۳ اشاره کرد.
استفاده از پهپادها برای نظارت و تشخیص زودهنگام حریق از موارد دیگر است و اکنون ۱۴ پهپاد به طور فعال مورد استفاده قرار میگیرد که طبق گفته منابع ترکیهای رتبه دوم دنیا و رتبه اول اروپا را داراست.
این کشور استفاده از تکنولوژی برای پاسخ سریع همگام هم غافل نشده و اکنون ۷۷۶ برج مراقبت برای تشخیص زودهنگام آتشسوزی دارد که ۱۸۴ مورد آنها مجهز به هوش مصنوعی اند.
|
جدول امکانات ترکیه برای پاسخ به حریق جنگلها و مراتع |
|
|
تعداد هواپیمای اطفای حریق |
۲۷ فروند |
|
تعداد هلیکوپتر |
۱۰۵ فروند(مجموع) |
|
هلی کوپتر محهز به دید در شب |
۵ فروند |
|
تعداد پهپادها |
۱۴ فروند |
|
آمار ناوگان زمینی |
|
|
وسایل نقلیه زمینی |
۶ هزار دستگاه (مجموع) |
|
خودروی اطفای حریق |
۱۷۸۶ دستگاه |
|
خودروهای واکنش سریع |
۲۷۴۲ دستگاه |
|
ماشین آلات ساختمانی |
۸۳۱ دستگاه |
|
پرسنل میدانی |
۲۵ هزار نفر |
|
میانگین زمان اولین واکنش |
۱۱ دقیقه |
با وجود تمام این اتفاقها، عملیات اطفای حریق جنگلها در تابستان امسال با انتقادهایی هم همراه بود. بررسی کلی انتقادهای رسانهای و افکار عمومی در ترکیه هم در زمان آتشسوزیهای تابستان امسال بیش از آنکه مانند اتفاق فعلی در ایران معطوف به مواردی مانند کوچکشماری حادثه توسط مسولان یا امکانات اولیه مورد نیاز باشد؛ بر مواردی مانند اقدامات پیشگیرانه بودند.
در واقع موضوع متفاوت عملکردها در ترکیه و ایران را میتوان اینگونه عنوان کرد که مسولان ترکیهای سالها است که اصل بحران را پذیرفتهاند و در بخشهای پیشگیری، نظارت، پاسخ و توسعه امکانات سرمایهگذاری و برنامهریزی کردهاند.
دستکم در بین مسئولان ترکیهای نگاهی مانند قائمپناه، معاون رئیس جمهور وجود نداشته که بحران حریق در جنگلهای هیرکانی با برآورد قدمت ۲۵ تا ۵۰ میلیون ساله را در حد «علفزار» کوچک بشمارند!
