محققان در پژوهشی جدید راههایی ساده و کاربردی برای کاهش آلودگی هوا معرفی کرده و نشان دادهاند که چگونه فناوریهای نو میتوانند کیفیت زندگی را در شهرها و مناطق صنعتی بهتر کنند.
به گزارش ایسنا، آلودگی هوا یکی از چالشهای جدی امروز است و بسیاری از شهرها هر روز با ذرات معلق، گازهای سمی و مه دود روبه رو هستند. این آلودگیها از منابع طبیعی مانند آتشفشان و گردوغبار گرفته تا فعالیتهای انسانی مانند کارخانهها، خودروها و نیروگاهها به محیط وارد میشوند.
زمانی که غلظت این مواد از حد طبیعی بالاتر میرود، سلامت انسان و محیط زیست آسیب میبیند و حتی روی زندگی روزمره مردم اثر منفی میگذارد. آلودگی هوا پدیده تازهای نیست، اما با صنعتی شدن جهان شدت گرفت و در دورههایی مانند انقلاب صنعتی به اوج خود رسید. وقوع رویدادهایی مانند مه دود لندن و حادثه دونورا نشان داد که این مشکل تنها یک مسئله محلی نیست و میتواند به یک بحران جهانی تبدیل شود.
امروزه آلودگی هوا علاوه بر سلامت انسان، اکوسیستمها و شرایط آب و هوایی را نیز تهدید میکند. گازهای گلخانهای منتشر شده از منابع آلاینده به گرم شدن زمین و تشدید تغییرات اقلیمی کمک میکنند. این آلودگیها روی خاک، آب و زیستگاههای طبیعی نیز اثر منفی دارند و حیات گونههای مختلف را به خطر میاندازند.
جوامع کم درآمد که نزدیک به منابع آلاینده زندگی میکنند، بیشترین آسیب را میبینند. همه این مسائل نشان میدهند که توجه به راههای مقابله با آلودگی هوا یک ضرورت است، نه یک انتخاب.
در یک فعالیت پژوهشی که در همین زمینه انجام شده، شقایق باطنی پور از مرکز تحقیقات و فناوریهای نوین دمش سپاهان در اصفهان به بررسی فناوریهای جدید کاهش آلودگی هوا پرداخته است. او همراه با تیم علمی خود تلاش کرده راهکارهایی ساده و قابل پیادهسازی را معرفی کند تا روشن شود چگونه میتوان از روشهای نو به شکل گسترده استفاده کرد.
در این مطالعه، روش کار به صورت مروری تنظیم شده و بر پایه بررسی نوآوریهای فناورانه در کشورهای مختلف انجام شده است. هدف این روش آن بوده که نشان دهد چگونه ترکیب فناوری با همکاری میان کشورها میتواند آلودگی هوا را کاهش دهد.
یافتههای این مطالعه نشان میدهند که طیف گستردهای از فناوریها برای کاهش آلایندهها توسعه یافتهاند. انرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشیدی، بادی و آبی از مهمترین این فناوریها هستند که میتوانند جایگزین سوختهای فسیلی شوند و جریان تولید برق پاک را گسترش دهند. خودروهای برقی و هیدروژنی نیز سهم بزرگی در کاهش انتشار گازهای سمی دارند، زیرا بدون بنزین و گازوئیل حرکت میکنند و خروجی آنها به مراتب سالمتر است.
همچنین سامانههای حمل و نقل عمومی پاک و فیلترهای صنعتی پیشرفته میتوانند آلودگیها را قبل از انتشار مهار کنند. در بخش کشاورزی نیز روشهایی مانند استفاده از مواد فتوکاتالیستی و سامانههای هوشمند مدیریت کیفیت هوا میتوانند کمک بزرگی باشند.
طبق نتیجهگیری پژوهش، برای کاهش آلودگی هوا تنها یک فناوری کافی نیست و باید مجموعهای از فناوریها در کنار هم به کار گرفته شوند. سیاست گذاری درست، سرمایه گذاری در پژوهش و توسعه و آموزش عمومی برای استفاده از راهکارهای پاک نقش مهمی در موفقیت این تلاشها دارند. روند صنعتی شدن و افزایش مصرف سوختهای فسیلی باعث شده نیاز به فناوریهای نو بیشتر از همیشه احساس شود. بنابراین ترکیب فناوری با اقدامات فرهنگی و مدیریتی میتواند نتیجه قطعی و بلندمدت داشته باشد.
در بخش تکمیلی این پژوهش به این موضوع اشاره شده که فناوریهای نوین در سالهای اخیر نقش بزرگی در کاهش آلودگی هوا ایفا کردهاند. انرژی خورشیدی، بادی و زمین گرمایی از مهمترین منابع پاک هستند و میتوانند تولید برق بدون آلودگی را ممکن کنند.
باتریهای لیتیومی و فناوریهای ذخیرهسازی هیدروژن نیز به انتقال انرژی پاک کمک میکنند. در صنایع، فیلترهای پیشرفته و کاتالیستها مانع خروج ذرات و گازهای مضر میشوند. خودروهای الکتریکی و هیدروژنی نیز به طور چشمگیری آلودگی را کاهش میدهند.
در بخش کشاورزی نیز، استفاده از کودهای هوشمند و کشاورزی دقیق میتواند مصرف منابع را بهینه کند و میزان انتشار گازها را پایین بیاورد. فناوریهای پاکسازی هوا مانند برجهای تصفیه نیز در برخی شهرها نصب شده و به جمع آوری ذرات آلاینده کمک میکنند. در مجموع این فناوریها نشان میدهند که دستیابی به یک آینده پاک، امری شدنی است و تنها نیاز به برنامهریزی و همکاری دارد.
این نتایج در سومین کنگره توسعه علمی و فناوری دانشجویان زیستشناسی و شیمی ارائه و منتشر شدهاند. این کنگره با هدف توسعه دانش و ارائه یافتههای علمی پژوهشگران ایرانی برگزار شده و بستری برای ارائه پژوهشهای نو در حوزه محیط زیست فراهم کرده است.
