به گزارش همشهری آنلاین، افزایش آلودگی هوای بیرون، زندگی در خانههای کوچک با تهویه محدود و شیوع بیماریهای تنفسی، مردم را بیش از گذشته متقاعد کرده که «هوای سالم» دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. اما پرسش اصلی هنوز پابرجاست: آیا این دستگاهها واقعا کار میکنند یا تنها یک بازی تبلیغاتی هوشمندانهاند؟
علم چه میگوید؟
مطالعات متعددی در اروپا و آمریکا نشان دادهاند که تصفیهکنندههای هوا - بهویژه مدلهای مجهز به فیلتر HEPA - میتوانند تا ۹۹درصد ذرات معلقی مانند گرد و غبار، گرده گل، شوره حیوانات، هاگ کپک و آلودگی ریز PM۲.۵ را جذب کنند. این همان ذراتی هستند که بیشترین نقش را در آلرژیها، تشدید آسم و تحریک مزمن دستگاه تنفسی دارند. پزشکان نیز گزارش میدهند که بیماران مبتلا به آسم، آلرژی و سینوزیت مزمن، پس از استفادهٔ مداوم از دستگاههای معتبر، کاهش محسوسی در علائم روزمره تجربه کردهاند؛ بهخصوص هنگام خواب.
همه مشکلات را حل نمیکند
پدرام یوسفی، شیمیدان در گفتوگو با برنامه «پارکوی» تلویزیون اینترنتی همشهری به نکات مهمی درخصوص استفاده از دستگاههای تصفیه هوا اشاره کرد. او گفت: «فیلتر HEPA اصل داستان تصفیه است. این فیلتر میتواند ذرات آلودگی تا ۲.۵میکرون را مهار کند، اما برخی از آلایندهها در شهری مانند تهران ریزتر از ۲.۵میکرون هستند. با این حال این دستگاهها تا ۸۰درصد توانایی جذب آلایندههای اینچنینی را دارند. برای بهرهوری بیشتر از این دستگاهها باید مراقب باشیم که در و پنجره خانه باز نماند.»
او افزود: «هرچند دستگاههای تصفیه هوا در حذف ذرات بسیار موفقاند، اما همه آنها قادر به حذف آلایندههای گازی یا بوهای شیمیایی نیستند؛ مگر اینکه مجهز به «فیلتر کربن فعال» باشند. حتی با وجود این فیلترها، میزان جذب گازها بسته به مدل و طراحی دستگاه متفاوت است و همیشه کامل نیست. از سوی دیگر، فضای کارکرد دستگاه محدود است. بسیاری از مردم دستگاهی با توان نامتناسب با اندازه خانه میخرند؛ در نتیجه تصور میکنند «تصفیهکننده کار نمیکند»، درحالی که مساحت اتاق بسیار بزرگتر از ظرفیت دستگاه است.»
بدون تعویض فیلتر، بیاثر است
فیلترهای HEPA و کربنی طول عمر مشخصی دارند. وقتی مسدود شوند، نهتنها کاراییشان کم میشود، بلکه ممکن است آلودگی را دوباره به محیط پس بدهند. بااینحال، بسیاری از کاربران بهدلایل مختلف (هزینه، فراموشی، دسترسی محدود) فیلترها را دیر تعویض میکنند و همین عامل اغلب دلیل اصلی بیاثر بودن دستگاه است.
دستگاه تصفیه هوا چگونه کار میکند؟
۱. ورود هوای آلوده
۲. فیلتر پیشفرض (Pre-Filter)
ذرات درشت مانند مو، پرز، گرد و خاک و... را جذب میکند.
۳. فیلتر HEPA (مرحله اصلی)
ذرات ریز PM۲.۵، باکتریها، گرده گل، هاگ کپک و آلرژنها را تا ۹۹٪ حذف میکند.
۴. فیلتر کربن فعال (در برخی مدلها)
بوهای نامطبوع، دود، بخارات شیمیایی و... را جذب میکند.
۵. یونساز یا فیلترهای تخصصی دیگر
برخی دستگاهها از یونها یا UV-C برای کاهش باکتریها و ویروسها استفاده میکنند.
۶. دمش هوای تصفیهشده
هوا پس از عبور از تمام مراحل، پاک و تازه وارد فضای خانه میشود.
