بسیاری از ما در مواجهه با بحثهای داغ سیاسی یا اجتماعی ترجیح میدهیم سکوت کنیم یا بگوییم «من نظری ندارم» تا درگیر قضاوت نشویم. اما تحقیقات جدید دانشگاه تورنتو نشان میدهد که این استراتژی محافظهکارانه نتیجه معکوس میدهد. برخلاف تصور رایج، اعلام بیطرفی در موضوعات جنجالی نهتنها شما را محبوب نمیکند، بلکه باعث میشود دیگران شما را به اندازه مخالفان (و گاهی حتی بدتر از آنها) قضاوت کنند و از نظر اخلاقی زیر سؤال ببرند.
چرا اعلام بیطرفی در بحثهای جنجالی خطرناک است؟ پاسخ ساده است: مردم به نیت شما شک میکنند. به گزارش Phys، محققان با انجام ۱۱ آزمایش روی هزاران شرکتکننده دریافتند که وقتی فردی در یک بحث داغ (مثل مهاجرت یا قوانین خاص اجتماعی) اعلام بیطرفی میکند، ناظران او را فردی فرصتطلب، حیلهگر یا بیتفاوت میبینند.
محققان میگویند:
«بیطرفی هیچ مزیتی نسبت به مخالفت ندارد. شما با این کار هیچکس را راضی نمیکنید. درواقع، مردم ترجیح میدهند با کسی که شجاعانه نظر مخالف دارد بحث کنند تا با کسی که موضعش را پنهان میکند.»
نکته جالب و متناقض ماجرا اینجاست که ما برای خودمان استاندارد متفاوتی داریم. وقتی خودمان نسبت به موضوعی بیطرف باشیم، خود را منطقی، دودل یا صلحطلب میدانیم. اما وقتی همین رفتار را در دیگران میبینیم، ذهن ما بدترین سناریو را میسازد؛ مثلاً فکر میکنیم طرف ریاکار است یا میخواهد همه را راضی نگه دارد. این پدیده که به «شکاف بازیگر-ناظر» معروف است، باعث میشود نیات خیر خودمان را درک کنیم اما به نیات دیگران بدبین باشیم.
البته این بحث به محیط و بافت نیز ارتباط دارد؛ اگرچه در جمعهای دوستانه یا خانوادگی بیطرفی ممکن است به عنوان دورویی تعبیر شود، اما در محیط کار داستان کمی متفاوت است. تحقیقات نشان داد که در محیطهای حرفهای، کنارهگیری کامل از بحثهای تنشزا میتواند قابل قبول باشد. اما اگر مجبور به اظهار نظر شدید، بیان صادقانه عقیده (حتی اگر مخالف باشد) اخلاقیتر از تظاهر به خنثیبودن تلقی میشود.
این اصل برای برندها و مدیران هم صادق است. برای مثال مدیرعامل سابق دیزنی زمانی که سعی کرد در برابر قانون جنجالی فلوریدا سکوت کند، با انتقادات شدید هر دو طرف مواجه شد. سکوت او نه تنها منتقدان را آرام نکرد، بلکه باعث شد اعتماد عمومی به برند آسیب ببیند. این مثال نشان میدهد که در دنیای دوقطبی امروز، وسط بازیکردن دیگر یک پناهگاه امن نیست.
یافتههای این پژوهش در Journal of Experimental Psychology: General منتشر شده است.
