۱. شرکای عربی چین و روسیه
برخلاف عدهای که گمان میکنند روسیه و چین در منطقه غربآسیا صرفاً با ایران روابط راهبردی دارند، کشورهایی چون اماراتمتحده و عربستان هم چنین توافقاتی دارند و این تفاقات چه بسا گستردهتر از توافقاتی است که چین و روسیه با ایران دارند!
۲. جزئیات رابطه راهبردی
اماراتمتحده و عربستان شرکای مهمتری در حوزه دورزدن تحریمهای چین و روسیه و همچنین شرکای گفتگوی این دو با غرب هستند، در صورتی که ایران هنوز پل ارتباطی مستحکمی با غرب ندارند و اساساً وابسته به توسعه روابط خود با چین و روسیه است، همچنین همکاریهای چین و روسیه با ایران بیشتر از جنس روابط نظامی و امنیتی است تا روابط تجاری و فرهنگی، و توسعه روابط در این دو حوزه توسط ایران به اندازهای که اعراب دنبال میکنند دنبال نمیشود.
۳. اسرائیل
چین در انتقال تکنولوژیهای غربی به خاک خودش به سرمایهداران صهیونیست وابستگیهای فراوانی دارد و از سویی بخش عظیمی از جمعیت اسرائیل، روستبارند لذا ایجاد موازنه در رابطه با ایران برای حفظ منافع ملی چین و روسیه ضروری است.
۴. وابستگی ایران به درهم اماراتی
ایران در دورزدن تحریمهای خودش به کشورهای عربی وابستگیهای بزرگی دارد و باید بدانیم که روسیه و چین هم به این وابستگیها واقفاند لذا آنان دست ایران را در حوزه دور زدن تحریم بسته میدانند.
۵. عدم هماهنگی کامل منافع ایران با چین و روسیه
ایران برخلاف هماهنگی منافعاش با روسیه در سوریه، در سودان، یمن و مناطق دیگری علیه روسیه میجنگد، همچنین ایران رقیب روسیه و چین در قفقاز و آسیای مرکزی است لذا پنداشت اینکه این دو منافع خود به نفع ایران که در واقع رقیب آنان است کنار بگذارد، به هیچ وجه منطقی نیست.
۶. عدم وجود یک استراتژی واحد در جمهوری اسلامی
در درون حاکمیت ایران، هنوز صدای واحدی در نوع و سطح روابط با چین و روسیه وجود ندارد، با تغییر دولتها روابط ایران با چین و روسیه دچار تغییرات بزرگی میشود که در طبقه حاکم چین و روسیه تردیدیهایی را در مورد چگونگی حفظ یا حتی ارتقای روابط با ایران ایجاد میکنند.
۷. استفاده ایران از روابط با چین و روسیه برای بالانس روابط با غرب
ایران همواره به روابط با چین و روسیه به چشم ابزاری برای مجبورکردن غرب به دادن امتیاز در راستای منافع ایران نگاه کرده است و زمانهایی که گشایشی در روابط با غرب به وجود آمده، روسیه و چین را کنار گذاشته است. لذا این دوکشور هنوز از رفتار آینده ایران مطمئن نیستند.
جمعبندی: با وجود این نکات و نکات دیگری که شرحشان در این مجال نمیگنجد میتوان گفت موانع فراوانی برای توسعه روابط میان ایران_چین و ایران_روسیه وجود دارد که رفع آنها وابسته به متغیرهای گستردهای است و نباید به سرعت با آنها برخورد کرد، همچنین عدم وجود یک تصویر کلی در میان سیاستمداران ایرانی باعث شده تا در طول سالهای گذشته این مشکلات افزایش یافته و مسیر همکاریهای میان ایران و بلوک اوروسیایی با مخاطرات بیشتری رو به رو شود.
