منظور ظریف از مقاله اش در فارین افرز دنبال بن‌بست‌شکنی و روزنه‌گشایی است؟

خبرآنلاین سه شنبه 02 دی 1404 - 07:11
همه متفق‌القول هستند که حالت «نه جنگ، نه صلح»ِ فرسایشی و اصطکاک‌مدار، نه منافع تخاصم‌جویان را تامین می‌کند و نه آبی به آسیاب مداراجویان می‌ریزد.

به گزارش خبرآنلاین، روزنامه هم میهن نوشت: در این وضعیت برزخی، در این وانفسای گرگ‌ومیش و در این حالت معلق‌گونه، بن‌بست‌شکنی و راه‌حل‌نمایی با آن‌همه عقبه سخت و پرتلاطم، امر سهل و آسانی نیست؛ به‌خصوص که مخالفان و معارضان هرگونه تلطیف وضعیت، دستمایه‌های ملموسی برای ساخت و پرداخت دیوار بلند بی‌اعتمادی و ذهنیت‌های مشوشی از تخاصم‌گرایی سهمگین و مهلک را در مخیله دور و نزدیک خود دارند.

به‌رغم چنین فضا و عقبه‌ای، محمدجواد ظریف، وزیرخارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران، نه مانند بسیاری از دیگران، به جای عافیت‌طلبی و کناره‌گیری یا طرح شعارهای کلی و نسخه‌پیچی‌های شعاری و لفاظی‌های کلامی، آن‌هم به‌رغم همه نوسانات و حملات و نامهری‌هایی که دیده، تمام‌قامت به میدان آمده و در فضای رکود دیپلماسی رسمی، از هر زمینه و فرصتی برای روزنه‌گشایی و راه‌نمایی برای عبور از فضای نابهنجار کنونی اهتمام می‌ورزد.
در آخرین نمونه، ظریف در قالب مقاله‌ای  در یکی از معتبرترین رسانه‌های دیپلماسی‌محور ایالات متحده (فارین افرز)، ضمن ترسیم واقعیات کنونی و مرور بسترها و رویکردهای منجر به پیدایش وضعیت موجود، سعی کرده است که راه‌حل‌های ملموسی برای برون‌رفت از وضعیت باخت-باخت موجود را برای تصمیم‌گیران در هر دو سو ترسیم و تبیین کند.

نکته آنکه یکی از مهم‌ترین عوامل مناقشه‌برانگیز در طول نیم‌قرن روابط ایران و ایالات متحده، فقدان میانجیگرانی بوده که با تسلط و اشراف به فضای داخلی در هر دو جبهه و اردوگاه منفک از هم، با بهره‌گیری از دیپلماسی عمومی به واقعیت‌نمایی و ظرفیت‌نمایی قابل‌اتکا در منافع مشترک به‌رغم فضاسازی تخریبگران ثالث بپردازند؛ ظرفیتی که ظریف برخوردار از آن است و وی را در این عرصه و سپهر ممتاز و متمایز می‌کند.

ظریف در یادداشت خود به‌خوبی سراغ سرمنشأ‌های چالش‌افزا و اختلال‌زا در منظومه روابط فیمابینی رفته و به‌درستی به طرف غربی گوشزد می‌کند که راهبرد امنیتی‌سازی از ایران که پروژه دور و دراز اسرائیلی‌هاست، نه‌تنها منجر به نتیجه‌ای نشده و نتوانسته چالش ایران انقلابی را برای آمریکا در طی چند دهه در هارتلند انرژی جهان حل‌وفصل کند که برعکس سیکل باطلی از واکنش متقابل و بدیهی ایران در حفظ استقلال و کوشایی در راستای امنیت ملی خود را رقم زده است.

او همچنین گوشزد می‌کند که مسئله‌سازی از ایران در ابعاد منطقه‌ای و جهانی، ره به جایی نبرده و نتوانسته آنچه از آن با عنوان نظم و صلح جهانی یاد می‌شود، تسهیل کند و برعکس دور باطلی را منجر شده که به هدررفت فرصت و امکان‌ها انجامیده است.

ظریف ضمن تشریح و تبیین رویکردهای اشتباه گذشته با برشمردن ظرفیت‌های ممکن و بالقوه پتانسیل‌های موجود با اشاره به تجربیات مثبت گذشته در خصوص برجام، این نکته را نیز متذکر می‌شود که دو طرف به‌رغم تفاوت و تعارضات ایدئولوژیک یا اختلافات سیاسی، می‌توانند به تفاهمات راهبردی در حوزه‌های غیرتخاصمی نائل آیند و برای دستیابی به آن لازم نیست که از اصول و چارچوب‌های معطوف به امنیت ملی خود عدول و یا کوتاهی کنند.

تضمین‌هایی که می‌شود در راستای ترک مخاصمه و تلطیف وضعیت روی آن متمرکز بود و نیاز به تصمیمات سخت و مناقشه‌برانگیز ندارد و می‌توان با همین ابتکارات در صورت اراده و عزم جدی در پایتخت‌ها در دیوار بلند بی‌اعتمادی موجود رخنه ایجاد کرد و دست به روزنه‌گشایی زد. لازم هم نیست که اقدامات کن‌فیکون‌کننده و انتحاری و غافلگیرکننده داشت.

تنها کافی است در چارچوب اصول و خطوط قرمز مشخص، از این مسیر قهقرایی، تغییر الگو داد و این نکته را لحاظ کرد که حفظ و هدم هیچ‌یک از طرفین از معادلات منطقه‌ای و جهانی ممکن و میسر نیست و دو طرف می‌توانند با کمترین هزینه نوعی موازنه و تعادل در روابط دیپلماتیک خود ایجاد کنند که منجر به حذف هیچ‌یک از طرفین نیست و در آن بازنده‌ای وجود ندارد و بازی برد-برد با لحاظ منافع همه طرفین اعم از داخلی و منطقه‌ای و جهانی رقم می‌خورد.

23302

منبع خبر "خبرآنلاین" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.