خبرگزاری مهر، گروه استانها - هیفاء پردل؛: نام شهید سپهبد قاسم سلیمانی در حافظه تاریخی ملت ایران و ملتهای منطقه، همواره با مفاهیمی چون ایثار، شجاعت و امنیت گره خورده است و او که از دل روستای قناتملک در استان کرمان برخاست، مسیر زندگی خود را با سادگی و سختکوشی آغاز کرد و در ادامه، با حضور مستمر در دشوارترین میدانهای دفاع مقدس و پس از آن در صحنههای پیچیده منطقهای، به یکی از اثرگذارترین فرماندهان نظامی دوران معاصر بدل شد.
شهید سلیمانی در سالهای پس از دفاع مقدس، با نگاهی فراتر از مرزهای جغرافیایی، امنیت را مفهومی پیوسته و مردمی میدانست و حضور میدانی او در کشورهای درگیر ناامنی، بهویژه در مقاطع بحرانی گسترش تروریسم تکفیری، صرفاً به معنای فرماندهی نظامی نبود، بلکه حامل پیامی از آرامش، اعتماد و همبستگی برای ملتهایی بود که سالها طعم آشوب و خشونت را چشیده بودند.
فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اتکا به ترکیبی از شجاعت فردی و تدبیر راهبردی، توانست میان نیروهای مردمی مقاومت و ساختارهای سیاسی امنیتی منطقه، پیوندی مؤثر ایجاد کند و این رویکرد، زمینهساز شکلگیری جبههای منسجم علیه تروریسم شد، جبههای که در نهایت، پروژه ناامنسازی منطقه توسط گروههای افراطی را با شکست مواجه کرد.
در کنار شهید سلیمانی، نام شهید ابومهدی المهندس بهعنوان یکی از ستونهای اصلی مبارزه با داعش در عراق برجسته است و او که از بطن جامعه عراق برخاسته بود، با شناخت دقیق از بافت اجتماعی و میدانی این کشور، نقش مهمی در سازماندهی نیروهای مردمی ایفا کرد. شهید المهندس نهتنها یک فرمانده نظامی، بلکه نماد همبستگی ملی و مقاومت مردمی در برابر تهدیدات تروریستی به شمار میرفت.
همافزایی میدانی میان شهید سلیمانی و شهید المهندس، به شکلگیری ساختاری مؤثر در مقابله با داعش انجامید، ساختاری که توانست در کوتاهترین زمان، موازنه قوا را به نفع ملتهای منطقه تغییر دهد و حضور این دو فرمانده در خطوط مقدم نبرد، روحیهبخش رزمندگانی بود که برای دفاع از سرزمین و امنیت مردم خود ایستادگی میکردند.
تحلیلگران مسائل منطقهای بر این باورند که اقدامات مشترک این دو شهید، تنها به دفع یک تهدید نظامی محدود نشد، بلکه به بازنویسی «جغرافیای مقاومت» انجامید که در آن، امنیت نه صرفاً در مرزها، بلکه در دل ملتها تعریف شد و میراث فکری و عملی شهیدان سلیمانی و ابومهدی المهندس، امروز نیز بهعنوان الگویی الهامبخش در معادلات امنیتی منطقه مورد توجه قرار دارد.
شهادت این دو فرمانده برجسته، اگرچه ضایعهای بزرگ برای جبهه مقاومت بود، اما مسیر و مکتبی را تثبیت کرد که همچنان در برابر تروریسم و ناامنی ایستاده و نقش مهمی در حفظ ثبات منطقهای ایفا میکند که از سادگی و ایمان آغاز شد و به امنیت ملتها انجامید.
رزمندگان جبهه مقاومت همواره سند زندهای از ابعاد شخصیتی و رهبری سردار سلیمانی هستند، محسن پردل یکی از این رزمندگان که سابقه مبارزاتیاش به دوران پیش از انقلاب بازمیگردد در گفتگو با خبرنگار مهر از دوران تبعید خود از عراق و فعالیتهای شبانهاش در پخش اعلامیههای امام خمینی (ره) و شنیدن سخنرانیهای شهید صدر سخن گفت.
پس از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی، پردل وارد سپاه بدر شد و در کنار دیگر رزمندگان ایرانی در عراق، علیه دشمن بعثی جنگید، زمانی که از او در خصوص حاج قاسم سوال میشود، لحن گفتوگو ناگهان به گریه تغییر میکند و با صدایی لرزان گفت: ما به شما و رهبری مدیونیم و ناراحت هستیم که فرمانده خود را از دست دادیم؛ چرا که این تشکیلات را بهخاطر حاج قاسم داریم.
پردل افزود: ما در محبت معمار کبیر انقلاب و هم چنین رهبری ذوب هستیم، اما حاج قاسم به ما یاد داد که آمریکا و اسرائیل دشمن اصلی هستند و او بود که جبهه مقاومت را تشکیل داد و منطقه را از شر داعش نجات داد و شهادت شهید ابو مهدی المهندس و سردار دلها دو ملت را با هم پیوند داد و شهید ابومهدی در سپاه بدر به ما یاد داد که انقلاب خاص ایران نیست ما اسلام عراقی یا اسلام ایرانی یا اسلام لبنانی یا اسلام مختص هر کشور دیگری نداریم. اسلام یک اسلام است و رهبری اسلام یک رهبری است و ما همه یکی بودیم. باهم همکاری و مثل برادر با یکدیگر برخورد میکردیم و تفاوتی بین خودمان قائل نمیشدیم
ما با چند تن از رزمندگان حشد الشعبی که سالیانی در میدان، همرزم فرماندهان شهیدمان ابومهدی المهندس و حاج قاسم بودهاند، تماس گرفتیم و این مصاحبههای دشوار که با سختی برقرار شد، گواهی دیگر بر این حقیقت بود که خون حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در هم آمیخت و نه تنها وحدت دو ملت ایران و عراق را بلکه کل منطقه را پیوند داد.
درایت حاج قاسم و پیشگیری از شهادت رزمندگان
محمد مهدی الربیعی ۵۵ ساله که عمر خود را در میدانهای جنگ گذاشته درباره نوع فرماندهی سردار دلها چنین گفت: در یکی از عملیات برای آزادسازی موصل توانستیم منطقهای را آزاد کنیم، تپهای وجود داشت که داعشی ها با سنگرهای مجهز بر روی تپه مبارزه میکردند، ما اصرار داشتیم که این تپه را آزاد کنیم اما سردار حاج قاسم استخاره گرفت و جواب نه بود.
به گفته این رزمنده بعدها فهمیدیم که اگر تپه آزاد میشد بیش از ۱۴۰ رزمنده شهید میدادیم حکایت از درایت حاج قاسم بود حاج قاسم بسیار دل نازک بود و وقتی رزمنده ای به شهادت میرسید با تمام وجود ناراحت میشد و میگریست چرا که آنها را همانند فرزندان خود دوست داشت.
پذیرایی از رزمندگان با شیرینی کرمان
حسین کنعانی رزمنده دیگر گردان حضرت عباس علیه السلام در گفتگو با مهر بیان کرد: جدای اینکه سردار فرمانده میدانهای جنگ بود اما مهربان و جذبه خاصی داشت و او همیشه در خط مقدم بود، خطر نمیکرد و ابتدا خود بر خط مقدم قدم بر میداشت و همیشه در سفرهایی که به عراق و سوریه او را که میدیدیم با شیرینیهای سنتی کرمان از رزمندگان پذیرایی میکرد.
شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی از جمله فرماندهانی بود که نفوذ معنوی و قدرت میدانی او، مرزهای جغرافیایی را درنوردید و دلهای آزادگان و ملتهای مظلوم منطقه را به خود جذب کرد.
وی با درک صحیح از تحولات راهبردی غرب آسیا، جبههای منسجم از نیروهای مقاومت را در برابر پروژههای مداخلهجویانه و تروریستی شکل داد که نقش اساسی در تغییر موازنه قدرت به زیان جریانهای افراطی و حامیان آنها ایفا کرد.
ابعاد شخصیت و کارآمدی سردار سلیمانی بهگونهای بود که حتی دشمنان او نیز ناگزیر به اعتراف شدند و در همین زمینه، «دیوید پترائوس» رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش آمریکا و مدیرکل سابق سازمان سیا، در اظهاراتی درباره این فرمانده ایرانی، از او بهعنوان «دشمنی شایسته» یاد کرده و توان مدیریتی و قدرت بازیگری وی در میدان نبرد را مورد تأکید قرار داده است.
این اعترافها تنها به حوزه نظامی محدود نمانده است و جان کری، وزیر اسبق خارجه آمریکا نیز در یکی از سخنرانیهای خود، با اشاره به جایگاه ویژه سردار سلیمانی در تحولات منطقه، از تمایلش برای دیدار حضوری با وی سخن گفته؛ اظهاراتی که بازتابدهنده تأثیرگذاری عمیق این فرمانده شهید در سطوح دیپلماتیک و امنیتی بینالمللی است.
در کنار نقشآفرینیهای نظامی، سردار سلیمانی در مدیریت بحرانها و کاستن از تنشهای داخلی کشورهای منطقه نیز حضوری مؤثر داشت. زلمای خلیلزاد، سفیر پیشین آمریکا در افغانستان، با اشاره به عملکرد دوگانه اما هدفمند سلیمانی، اذعان کرده است که وی علاوه بر متهم شدن به جنگافروزی از سوی مقامات آمریکایی، در برخی مقاطع نقش فعالی در ایجاد صلح برای تحقق اهداف خود ایفا کرده است.
نقش همافزای سردار سلیمانی با شهید ابومهدی المهندس در مهار تروریسم تکفیری
خلیلزاد بهویژه به نقش حیاتی سردار سلیمانی در پایان دادن به درگیریهای بصره میان نیروهای وابسته به مقتدی صدر و نیروهای دولتی عراق اشاره میکند، بحرانی که میتوانست ثبات عراق و امنیت منابع نفتی این کشور را بهشدت تهدید کند.
در این میان، نقش همافزای سردار سلیمانی با شهید ابومهدی المهندس در مهار تروریسم تکفیری، بهویژه داعش، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
محمدمهدی زارعیان، کارشناس مسائل سیاسی، با اشاره به سابقه مبارزاتی شهید ابومهدی المهندس، تأکید میکند که وی از فعالان برجسته سیاسی و نظامی عراق بود که پس از سالها مبارزه با رژیم بعث و اشغالگران آمریکایی، در بنیانگذاری و سازماندهی بسیج مردمی عراق، موسوم به حشدالشعبی، نقشی محوری ایفا کرد.
به گفته این کارشناس، حشدالشعبی با هدف مقابله با داعش شکل گرفت و به سازمانی مردمی، ملی و جهادی تبدیل شد که طیفهای مختلفی از شیعیان، اهل سنت، کردها، ترکمنها، ایزدیها و مسیحیان را در خود جای داد. این نیروها سهم عمدهای در آزادسازی مناطق راهبردی عراق از جمله آمرلی، جرفالصخر، اربیل و موصل از چنگال داعش داشتند.
زارعیان همچنین به نقش برجسته شهید ابومهدی المهندس در تأسیس گروه کتائب حزبالله عراق در سال ۲۰۰۷ اشاره کرده و میافزاید: این فرمانده مجاهد با بهرهگیری از تجربیات میدانی گسترده، در کنار سردار سلیمانی برای تأمین امنیت، ثبات و استقلال عراق تلاش کرد و نام خود را بهعنوان یکی از ستونهای اصلی مقاومت اسلامی ثبت نمود.
وی با تأکید بر پیوند عمیق فکری و میدانی میان شهید المهندس و سردار سلیمانی، تصریح میکند: حشدالشعبی امروز بهعنوان میراثی ماندگار، میتواند با تکیه بر همان دغدغهها و آرمانها، نقشی تعیینکننده در آینده سیاسی و امنیتی عراق ایفا کند.
در نهایت، آنچه از شهید حاج قاسم سلیمانی برجای مانده، صرفاً مجموعهای از پیروزیهای نظامی نیست، بلکه «مکتب سلیمانی» بهعنوان الگویی جامع از مدیریت جهادی، اخلاقمحوری و مسئولیتپذیری در شرایط بحران شناخته میشود؛ مکتبی که میتواند برای مسئولان و مدیران کشور در مواجهه با چالشهای پیچیده منطقهای و فرامنطقهای، الهامبخش و راهگشا باشد.
