خبرآنلاین - شهاب شهسواری - بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، از دیدارهای خود با ترامپ در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵ رضایت نسبی داشتند. اوضاع در هیچ یک از این دیدارها آنگونه که رسانهها پیشبینی نمیکردند پیش نرفت. ترامپ تایید کرد که آمریکا به ونزوئلا حمله کردهاست، هر چند هنوز کسی جزئیات دقیقی از این حمله نمیداند و البته مشخص نیست قرار است این جنگ گستردهتر شود یا نه. ترامپ در مورد رزمایش بزرگ چین در اطراف تایوان، تاکید کرد که نگرانی از آن ندارد.
برای کسی مشخص نیست که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، پشت درهای بسته و در ملاقاتهای خصوصی به رهبران اوکراین و اسرائیل چه گفتهاست، اما آنچه در جریان نشستهای خبری و در جمع خبرنگاران گفت، متفاوت از چیزی بود که کارشناسان و خبرنگاران پیشبینی میکردند.
اظهارات ترامپ در روزهای پایانی سال، عدم قطعیت در مورد سیاستهای آمریکا در سال ۲۰۲۶ را تشدید کرد. رئیس جمهور پیشبینی ناپذیر آمریکا، از همین حالا نطفه سالی پرماجرا در خاورمیانه و اوراسیا را رقم زد که معلوم نیست قرار است با تثبیت صلح ادامه پیدا کند یا با تشدید جنگ.
همه چیز برای نتانیاهو
ترامپ روز بسیار خوبی را برای نتانیاهو ساخت و تقریبا تمام چیزهایی که که نتانیاهو انتظار داشت به او اعطا کرد.
سخنگوی دولت اسرائیل نتیجه دیدار نتانیاهو و ترامپ را اینگونه توصیف کرد: «یک ملاقات فوقالعاده.»
بر خلاف پیشبینی رسانهها، ترامپ در جمع خبرنگاران و در نشست خبری هیچ اشارهای به اختلاف با نتانیاهو نکرد و بر عکس تاکید کرد که کاملا با او همسو و همراه است.
نتانیاهو نمیتوانست آرزوی چیزی بیشتر از دیدار با ترامپ داشتهباشد. نتانیاهو میخواست آمریکا برای حمله به ایران و متحدانش تعهد بدهد، فاز دوم آتشبس غزه را به خلع سلاح حماس مشروط کند و البته به او برای ادامه قدرتش در اسرائیل کمک کند.
ترامپ همه اینها را به نتانیاهو داد:
- ترامپ تعهد داد که مجددا به ایران حمله کند (البته مشروط به اینکه ایران برنامه هستهایاش را بازسازی کند یا برنامه موشکیاش را توسعه دهد.)
- ترامپ بر خلاف انتظار به جای آنکه اسرائیل را به رعایت آتشبس در غزه و عقبنشینی برای آغاز فاز دوم آتشبس تحت فشار قرار دهد، حماس را مقصر اعلام کرد و تعهد داد که حماس را خلع سلاح کند.
- ترامپ نه تنها از استمرار نخستوزیر نتانیاهو حمایت کرد، بلکه به صراحت گفت: «بدون من و بیبی اسرائیل وجود نخواهد داشت.» ترامپ در واقع موجودیت اسرائیل را به رهبری نتانیاهو گره زد و جملات تمجیدی به کار برد که قطعا در ویدئوهای تبلیغاتی نتانیاهو برای انتخابات بعدی اسرائیل استفاده خواهند شد.
- ترامپ بار دیگر از رئیس جمهور اسرائیل خواست تا فروا نتانیاهو را از همه اتهامهای فساد تبرئه کند، تکرار درخواستی که در سفر به سرزمینهای اشغالی بیان کردهبود تا نتانیاهو را از بند محاکمه و رسیدگی قضایی خلاص کند.
اما مشخص نیست که اینها دقیقا همان چیزهایی باشد که ترامپ در نشست خصوصی و پشت درهای بسته به نتانیاهو گفتهاست. ترامپ، آتشبس غزه را بزرگترین دستاورد خودش میداند و هیچ علاقهای ندارد که این دستاورد به سادگی از دست برود. بدون تردید تبدیل غزه به «جهنم تمامعیار» برای حماس، حفظ و پیشبرد آتشبس در غزه نیست. اما این اظهارنظر باعث میشود که اوضاع شکنندهتر شود. وقتی در مورد ایران ترامپ ادعا میکند که دستش روی ماشه است، کل خاورمیانه در لبه پرتگاه جنگ قرار میگیرد.
ترامپ البته در همه موارد به نتانیاهو امتیاز نداد. در مورد سوریه و کرانه باختری، ترامپ صراحتا به اختلاف نظر اشاره کرد و گفت که میخواهد روابط احمد الشرع، رئیس جمهور انتقالی سوریه و نتانیاهو را بهبود دهد. آرزویی که فعلا دست نیافتنی به نظر میرسد. در مورد کرانه باختری رود اردن هم ترامپ گفت که با نتانیاهو اختلاف نظر دارد، اما حاضر نشد که فشاری به نتانیاهو برای توقف شهرکسازی یا توقف خشونتهای شهرکنشینیان وارد کند.
زلنسکی این بار تحقیر نشد
ولودیمیر زلنسکی، یک روز قبل از نتانیاهو مهمان ترامپ بود و بر خلاف دیدارهای قبلی، این ملاقات جنجالی و خبرساز نشد.
مقامهای اوکراینی رضایت خود را از نشست زلنسکی و ترامپ اعلام کردهاند و برای نخستین بار کییف تاکید کردهاست که از تضمینهای امنیتی آمریکا در صورت رسیدن به آتشبس با روسیه رضایت دارد. به نظر میرسد که پنجاه درصد آتشبس در جنگ اوکراین در حال حل شدن است. ترامپ به سیاق همیشگی قبل از دیدار با زلنسکی، با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هم «گفت و گویی خیلی خوب» داشت. این بار بعد از دیدار هم گویا تماس تلفنی میان رهبران روسیه و آمریکا برقرار شد.
اما هنوز کسی نمیداند که آیا روسیه نیز از نتایج دیدار زلنسکی و ترامپ راضی است یا نه. آیا جنگ اوکراین به پایان خود نزدیک شدهاست؟ کسی هنوز نمیداند. دست کم همزمان با دیدار ترامپ و زلنسکی، مسکو ادعا کرد که اوکراین حملهای بزرگ به اقامتگاه پوتین انجام دادهاست، حملهای که رئیس جمهور اوکراین آن را تکذیب کرد.
دیدارهای پایان سال ترامپ، نه تنها پیشبینی وقایع سال آینده را سادهتر نکرد، بلکه پیشبینیناپذیری بیشتری را وارد معادلات کرد. آیا جنگ اوکراین پایان پیدا میکند؟ آیا آمریکا و اسرائیل دوباره به ایران حمله میکنند؟ آیا آتشبس غزه وارد فاز بعدی میشود؟ آیا آمریکا حمله زمینی به ونزوئلا را آغاز میکند؟ اسرائیل با لبنان و سوریه چه میکند؟
هیچ سوالی جواب روشنی پیدا نکرد.
۴۲/۴۲
