خبرگزاری فارس ـ اردبیل|مصطفی آمون: کشور ایران مملو از آداب و رسوم مختلف است که نشأت گرفته از فرهنگ غنی مردمان این سرزمین است.

در این بین پاسداشت سنت‌ها در هر رخداد اجتماعی برای مردم اردبیل از دیرباز تاکنون جایگاه با اهمیتی داشته؛ به‌خصوص وقتی که این رسوم و سنت‌ها با باورهای اعتقادی نیز گره خورده باشد که هر کدام از این رسوم و سنت‌ها دلیل خاصی نیز داشته است.

استقبال از رمضان

پیشواز از ماه با عظمتی چون رمضان برای مردم سرزمین دارالارشاد اردبیل با شیرینی خوش ذوقی همراه بوده، آنچه از پدران و مادران این سرزمین باقی مانده؛ تهیه مقدمات و آمادگی‌های جسمانی و روحانی برای روزهای حلول ماه مبارک بوده، چنانچه از اولین کارهای بانوان اردبیل تهیه مایحتاج خانه و تمهید«اوروجلوق زوماری» اعم از آرد برنج، مربا و ... بوده است.

مثال دیگر در این مقال بحث خانه تکانی رمضانی یا «اوروجلوق توزی» البته نه در ابعاد خانه تکانی نوروزی بلکه تنظیف عمومی منزل برای آمادگی بیشتر و پیشواز ماه عبودیت است تا در طول ماه مبارک رمضان در پرداختن به امور معنوی ضعف جسمانی بروز نکند.

بیوک جامعی از محققان اردبیل در خصوص آداب و عادت ماه مبارک رمضان در اردبیل می‌گوید: مردم اردبیل از دوهفته قبل از حلول ماه مبارک رمضان با حضور هیات امنای مساجد، جوانان محلات و خانم‌های خانه دار در محلات شهر به غبارروبی مساجد می‌پردازند، تنظیف و غبارگیری چراغ‌ها و جزوات قرآن، آماده کردن چایخانه برای مراسم بعد از افطار و شستن و آماده کردن مفروشات مساجد از اهم برنامه‌های غبارروبی مساجد است.

وی در ادامه افزود: اکثر مردم اردبیل بر مبنای یک سنت قدیمی، آخرین روز از ماه شعبان المعظم را با گرفتن روزه به استقبال ماه خدا می‌روند و فریضه روزه داری را شروع می‌کنند. در بعضی موارد مراسم استقبال از رمضان از بیست و هفتم شعبان به‌مدت سه روز در اردبیل به اجراء گذاشته می‌شود.

آغاز ماه مبارک رمضان در اردبیل/ سحرهای رمضان

حلول اولین روز و موضوع استهلال از طریق علمای عالی رتبه شهر با توجه به نبود رسانه‌های جمعی انجام می‌پذیرفت و شادمانی و تبریک آغاز این ماه مبارک در شهر جلوه‌ای زیبا به وجود می‌آورد.

جامعی در این خصوص می‌گوید: در گذشته‌های نه چندان دور که مردم هیچ‌گونه وسایل اطلاع‌رسانی امروزی هم‌چون رادیو و تلویزیون و برق در اختیار نداشتند و به‌دلیل نبود ساعت در منازل، شیوه اطلاع‌رسانی اوقات شرعی در اردبیل با حلول ماه مبارک رمضا به همت انسان‌های پاک‌باخته، مومن و موحد و منادیان و مناجاتیان محلات صورت می‌گرفت.

در این سال‌ها، لحظات ملکوتی قبل از سحر به صدای مناجات‌خوان‌هایی عطرآگین می‌شد که دقایق قبل از اذان بر پشت بام‌ها رفته و دل‌های عاشقان حق را نوازش می‌داد. نوای دلنشین«مرحوم شیخ عبدالکریم موذن» و دیگر موذنان به نام اردبیلی هنوز هم ورد زبان‌هاست.

اما به‌دلیل نبود وسایل ارتباط جمعی و برای اعلام وقت اذان صبح و مغرب، توپی جنگی در اردبیل توسط ارتش مستقر شده بود و روزی دو بار این توپ به صدا در می‌آمد تا صدای مهیب آن در سکوت بامداد و شامگاه ندایی باشد برای آغاز و پایان روزه در ماه مبارک رمضان.

جالب اینجاست که براساس خاطرات پدران و مادران، کودکان و نونهالان نیز سهمی از سفره سحری داشتند، چنانچه در کنار همسالان با داستان‌های مادر بزرگ یا بازی و سرگرمی، شب را به سحر رسانده و از سفره پر برکت سحر مغتنم می‌شدند تا برای تمرین عبودیت تا ظهرگاه از خوردن و آشامیدن پرهیز نموده و به قولی «تاباق اوروجی» یا «روزه کله گنجشکی» گرفته باشند.

محافل و مجالس در ماه رمضان

برگزاری جلسات قرآن خوانی و محافل قرآنی که با حضور خانم‌های هر محله و به‌صورت روزانه انجام می‌شد با حضور زنان مسن و دختر بچه‌های کوچکی که همراه مادر در جلسات قرآن خوانی شرکت می‌کردند، شیرینی خاصی به این روزها می‌داد.

اما پس از افطاری، سیل حرکت اقشار با سنین مختلف به سوی مسجد در اردبیل نمودی دیگر داشته، اقامه نماز جماعت، ذکر ادعیه مخصوص، نمازهای نافله و استماع وعظ خطبا و علمای بزرگ شهر با شور و شوق وصف ناپذیری جزو برنامه‌های لاینقطع برای اهالی اردبیل محسوب می‌شده است.

معروف است که به طور معمول کسی در خانه نمی‌ماند و باید در یکی از آئین‌های معنوی و مذهبی حضور پیدا می‌کرد. این حضور در شب‌های احیاء و ایام شهادت مولی الموحدین، حضرت علی(ع) مضاعف و غنی‌تر بوده است.

غذاهای مرسوم اردبیل در ماه رمضان

اردبیل نیز همانند سایر مناطق کشور در ایام ماه رمضان دارای غذاهای محلی و خاصی است که از آن‌جمله می‌توان به انواع مرباجات، سرشیر و عسل مخصوص اردبیل، شیر طبیعی و فطیر محلی اشاره کرد.

آش‌هایی مانند آش رشته مخصوص اردبیل، آش دوغ، آش گیلدیک و ... و انواع کوکو و کتلت، فرنی و زولبیا و بامیه نیز از غذاهایی است که معمولا بر از گذشته تا به حال بر سر سفره افطاری مردم اردبیل حضور دارد.

بساط احسان خرما بر سر کوچه‌ها، مجالس احسان و افطاری برای افراد نیازمند و دستگیری از نیازمندان با روال خاص هر محله و کوچه از جمله اعمال قابل ذکر این ایام است.

بالاخره این امور با انتظار ورود عید سعید فطر رنگ و بوی دیگری به خود گرفت، آنگاه که اردبیلی‌ها یک ماه عبودیت خالصانه در ماه رمضان را با نماز پرشکوه عید فطر به پایان می‌بردند و آرزوی درک دوباره این ماه شریف به نجوا بر زبان‌ها جاری می‌شد.

انتهای پیام/3463/ی