به گزارش برنا، کال مارجین، به وضعیتی گفته می‌شود که میزان ضرر معاملات در بازار آتی از حد مجاز آن (۳۰ درصد وجه تضمین اولیه) بیشتر شده و اخطاریه افزایش وجه تضمین جبرانی صادر شده باشد. با توجه به وجه تضمین اولیه کنونی چنانچه میزان موجودی حساب شما، از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه، کمتر شود اصطلاحا گفته می‌شود حساب شما در وضعیت کال مارجین قرار دارد. در این مقاله به صورت مفصل بررسی می‌کنیم که کال مارجین چیست و چگونه می‌توان حساب را از این وضعیت خارج کرد.
با اتخاذ موقعیت و داشتن موجودی حساب به اندازه وجه تضمین مورد نیاز تا ۳۰ درصد ضرر مجاز هستید و چنانچه میزان ضرر بیشتر از ۳۰ درصد شود، اخطاریه مارجین کال برای شما صادر خواهد شد. شخصی که در وضعیت مارجین کال قرار گرفته است، لازم است حداکثر تا یک ساعت پس از شروع بازار (۱۱:۳۰) روز کاری بعد، وجه جبرانی لازم را به حساب عملیاتی خود واریز کند یا به تعداد لازم موقعیت‌های خود را ببندد (آفست کند) . برای درک بهتر مطلب یک مثال را بررسی می‌کنیم:
موجودی حساب آقای «الف» پس از پایان معاملات و با داشتن دو موقعیت باز برابر با ۱میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. با توجه به وجه تضمین ۱ میلیون و ۱۵۰ هزارتومانی، حداقل مبلغی که باید در حساب ایشان باشد برابر با ۱ میلیون ۶۱۰ هزار تومان است و از آنجایی‌که موجودی حساب کمتر از حداقل وجه تضمین شده است، لذا آقای «الف» در وضعیت مارجین کال قرار می‌گیرد.
اگر او قبل از اتمام جلسه معاملاتی، موجودی حسابش را به مبلغ ۱ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان می‌رساند، دیگر در وضعیت مارجین کال قرار نمی‌گرفت؛ ولی باتوجه به عدم شارژ حساب تا مبلغ حداقل وجه تضمین، مشتری مذکور مارجین شده و موظف است یکی از دو تصمیم زیر را حداکثر تا ساعت ۱۱:۳۰ روز کاری بعد اتخاذ کند:
در غیر این صورت، کارگزار موظف است موقعیت وی را به تعداد لازم (به اندازه‌ای که از موجودی وجه تضمین اولیه کمتر نباشد) ببندد. چنان چه طی جلسه معاملاتی آن روز به دلیل وجود صف خرید یا فروش، کارگزار نتواند موقعیت مشتری را ببندد، پس از پایان جلسه معاملاتی بازار جبرانی برای بستن موقعیت‌های افراد مارجین شده تشکیل می‌شود.
زمانی که بخواهیم بررسی کنیم کال مارجین چیست به مفهوم ات ریسک نیز برخورد می‌کنیم. At Risk به وضعیتی از حساب عملیاتی (در اختیار بورس) مشتریان اطلاق می‌شود که موجودی حساب کمتر از میزان وجه تضمین اولیه می‌شود اما موجودی همچنان بیشتر از حداقل وجه تضمین(۷۰ درصد وجه تضمین اولیه) است.
در واقع، هنگامی که موجودی حساب عملیاتی مبلغی بین وجه تضمین اولیه و حداقل وجه تضمین باشد اصطلاحا می‌گویند حساب در وضعیت At Risk قرار دارد. لازم به ذکر است مشتریانی که در وضعیت At Risk قراردارند برای اخذ موقعیت جدید می‌بایست ابتدا موجودی حساب خود را به میزان وجه تضمین اولیه برسانند. به عبارت دیگر میزان مبلغی که کمتر از وجه تضمین اولیه است را به حساب خود واریز کنند؛ سپس با واریز مبلغی به اندازه وجه تضمین لازم اقدام به اخذ موقعیت جدید کنند. اگر فقط مبلغی به اندازه وجه تضمین اولیه واریز شود، مشتری نمی‌تواند موقعیت جدید بگیرد.
بازار جبرانی برای بستن موقعیت‌های بازخرید یا فروش مشتریان مال کارجین که موفق به واریز وجه نشده‌اند و به دلیل شرایط بازار (نبود طرف مقابل معامله یا صف خریدوفروش) که امکان بستن معامله آن‌ها در بازار وجود ندارد، تشکیل می‌شود. بازار جبرانی شامل شش دوره ده‌دقیقه‌ای حراج تک قیمتی است. دوره حراج تک قیمتی شامل یک دوره پیش گشایش و یک حراج تک قیمتی است.
داﻣﻨﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﻗﻴﻤﺖ در دورهﻫﺎی اول ﺗﺎ ﺷﺸﻢ ﺣﺮاج ﺗﻚ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ۳،۶،۹،۱۲،۱۸،۲۷ درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﺴﻮﻳﻪ روز ﻛﺎری ﻗﺒﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲشود.
در ابتدای هر دوره حراج تک قیمتی، قراردادهای مشتریان بدهکار بر اساس لیست اعلامی اتاق پایاپای و به ترتیب اولویت زمانی باز کردن موقعیت تعهدی، با قیمت حداقل مجاز دامنه نوسان قیمت آن دوره در سامانه معاملاتی قرار می‌گیرد. کارگزاران جهت معامله می‌توانند در مدت ۵ دقیقه‌ای دوره پیش گشایش رقابت کنند. در پایان ۵ دقیقه، سامانه معاملاتی، عملیات حراج تک قیمتی را انجام خواهد داد.
چنانچه تا نیم ساعت پس از اتمام جلسه معاملاتی ۲ روز کاری مانده به تاریخ سررسید، گواهی آمادگی تحویل برای دارندگان موقعیت باز ارائه نشود قرارداد آتی آن‌ها بر اساس قیمت تسویه روز پایان مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل، تسویه نقدی شده و مشمول جریمه‌های ذیل می‌شوند:
جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل از طرف دارندگان موقعیت تعهدی بازخریدوفروش به میزان یک درصد ارزش کل قرارداد بر اساس قیمت تسویه همان روز معاملاتی قرارداد آتی است. این مبلغ از حساب نکول کننده کسر شده و به حساب طرف مقابل واریز می‌شود.
با توجه به تعهدی بودن بازار آتی سکه، در صورت عدم ایفای تعهد از طرف هر یک از معامله گران (خریدار یا فروشنده) بورس کالا جرائمی برای آن‌ها در نظر گرفته است. در ادامه به شرح جرائم مربوط به عدم واریز وجه توسط مشتری خریدار خواهیم پرداخت.
چنانچه دارندگان موقعیت بازخرید، تا ساعت ۱۲:۰۰ روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی، وجه ارزش قرارداد (بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی) را به حساب عملیاتی خود واریز نکنند، مشمول جریمه‌ای به میزان یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی می‌شوند. این مبلغ از حساب خریدار کسر شده و به حساب طرف مقابل (فروشنده) واریز می‌گردد. همچنین درصورتی‌که قیمت بازار نقدی دارایی پایه (سکه تمام بهار آزادی) از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می‌گردد.
لازم به ذکر است مهلت تعیین‌شده برای واریز وجه، به هیچ وجه قابل تمدید نیست و حتی یک ثانیه پس از اتمام مهلت، خریدار مشمول جریمه خواهد شد. نکته حائز اهمیت در رابطه با جریمه عدم واریز وجه این است که چنانچه خریدار بخشی از کل مبلغ قرارداد را واریز کند، تنها آن دسته از قراردادهایش که موجودی حساب مشتری برای آن کفایت کند، خرید شده و مابقی نکول می‌شود.
همان‌گونه که جرائمی برای عدم واریز وجه توسط مشتری خریدار وجود دارد، در صورت عدم تحویل سکه از طرف مشتریان فروشنده نیز جرائمی اجرا خواهد شد.
علاوه بر این، کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد . نکته حائز اهمیت در رابطه با جریمه عدم تحویل سکه این است که چنانچه فروشنده بخشی از تعداد سکه‌های تعهد شده را تحویل ندهد و یا برخی از سکه‌ها در صورت کارشناسی شدن غیراستاندارد شناسایی شوند، تنها آن دسته از قراردادهایش که شامل ۱۰ سکه تمام بهار آزادی هستند، تحویل و تسویه شده و مابقی قراردادها نکول می‌شود.
در این مقاله بررسی کردیم که کال مارجین چیست و به چه علت ایجاد می‌شود. در ادامه به نکات مهمی نظیر بازار جبرانی و انواع زیان‌هایی که متوجه فروشنده و خریدار می‌شود، اشاره کردیم. کال مارجین در بازار آتی رخ می‌دهد و در بازار سهام یا اوراق بهادار تهران شاهد آن نیستیم. پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع معاملات در بازار آتی نیز از فرآیند مال کارجین در بازار آتی اطلاع کافی داشته باشید. این اطلاعات مهم در بازار، کمک شایانی به مدیریت معاملات شما خواهد داشت.
