با شروع بررسی صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری در شورای نگهبان، گمانه زنی هایی درباره تایید یا عدم تایید برخی کاندیداها در حال انتشار است. فارغ از درست یا غلط بودن چنین گمانه هایی، رسانه های رسمی در برخورد با چنین مسائلی باید چگونه رفتار کنند؟ آیا رسانه ها تا به الان توانسته اند نقشی تاثیر گذار در میدان انتخابات داشته باشند؟ مهرداد خدیر، روزنامه نگار می گوید: گمانه زنی در رسانه ها باید مبتنی بر اطلاعات و واقعیت ها باشد، با هدف تاثیرگذاری، جوسازی و تبلیغ صورت نگیرد و براساس اطلاعاتی باشد که صحت و دقت بر آن ها محرز شده باشد.

 

به گزارش شفقنا، مهرداد خدیر، روزنامه نگار با اشاره به گمانه زنی هایی که این روزها در فضای رسانه ای درباره کاندیداهای انتخاباتی می شود، به شفقنا رسانه می گوید: اصل گمانه زنی در رسانه ها امر رایجی است ولی کار رسانه باید معطوف به واقعیت باشد. به همین دلیل وقتی هنوز امری به واقعیت نپیوسته، برخی ها آن را مناقشه برانگیز می دانند. ولی به طور کلی نمی شود رسانه ها را از گمانه زنی برحذر داشت.

 

خدیر تاکید می کند: در اینجا چند نکته وجود دارد. اولاً گمانه زنی باید مبتنی بر اطلاعات و واقعیت ها باشد و ثانیاً با هدف تاثیرگذاری، جوسازی و تبلیغ صورت نگیرد و ثالثاً؛ براساس اطلاعاتی باشد که صحت و دقت بر آن ها محرز شده باشد.

 

او می گوید: نکته مهتر این است که ما یک گمانه زنی در خبر داریم و باید دقتش به صد درصد برسد و یک گمانه زنی در نظر و تحلیل داریم که شخص می تواند دیدگاه خودش را مطرح کند. یعنی اگر تاثیری هم می گذارد در یادداشت و نظر خودش باشد. در مجموع اینکه رسانه باید معطوف به واقعیت بنویسد و هرچند آن امر هنوز محقق نشده اما از المان های واقعی دیگر استفاده کند و علاوه بر آن از تاثیرگذاری به قصد تبلیغ پرهیز کند.

 

با این اوصاف  آیا رسانه ها تا به الان توانسته اند نقشی تاثیر گذار در میدان انتخابات داشته باشند؟ این روزنامه نگار  پاسخ می دهد: اکثر رسانه های ما بیش از آنکه رسانه باشند، حالت تبلیغی دارند و بعضاً از بودجه برخی از دستگاه ها استفاده می کنند. با این حال بعضاً تاثیرگذار هستند. به عبارتی رسانه ها با این هدف برپا شده اند. همین که می گوییم سایت فلان منسوب به فلان دستگاه است، نشان می دهد آن نهاد یا دستگاه، در رسانه اثرگذاری دیده و سرمایه شخصی یا بودجه عمومی را صرف راه اندازی آن کرده است. اما باید اصول رسانه ای را رعایت کند. یعنی معطوف به واقعیت و دور شدن از المان های تبلیغی باشد.

 

خدیر توضیح می دهد: رسانه در بخش خبر گمانه زنی نمی کند و واقعیت را اعلام می کند اما گمانه زنی، پیش بینی آینده و چه خواهد شد را در بخش مصاحبه و… می آورد. به عبارتی باید خبر و نظر را از هم تفکیک کند. اگر در گزارش نظر افراد می آید، با این حال خود نویسنده غایب است. علاوه بر آن رسانه می تواند در بخش یادداشت، تحلیل و مقاله، نظرش را به صراحت ابراز کند.

 

او می گوید: اگر بخواهیم نظرمان را در بخش خبر بیاوریم کاری غیر رسانه ای انجام داده ایم. متاسفانه در برخی از رسانه های ما اختلاف خبر و نظر در شکل های مختلف مشاهده نمی شود و آفتی است که به دلیل گرایش ها و بودجه های رسانه هایمان گریبانگیرشان شده. حتی برخی از رسانه های غیردولتی، غیر حکومتی و به ظاهر خصوصی هم، هرچهار سال یکبار به این ورطه می افتند و به دنبال ثمره آن هستند، ولی آسیب آن را می بینند. چون خواننده احساس می کند که رسانه بر روی یک کاندیدای خاص زوم شده است.

 

این روزنامه نگار به بیان نکاتی می پردازد که رسانه های باید در ایام انتخابات در نظر بگیرند. او می گوید: نکته اول این است که رسانه باید معطوف به واقعیت باشد، یعنی همانطور که بین یک روزنامه نگار و یک نویسنده رمان تفاوت قائل می شویم، رسانه هم باید بین واقعیت و تبلیغ تفاوت قائل شود. یعنی اینکه «Ù…Ù† دوست دارم آقای الف در انتخابات شکست بخورد و آقای ب پیروز شود» را می توانم به صراحت در تحلیلمان بیاوریم ولی در خبر و گزارش نمی توانیم چنین کاری کنیم. بنابراین باید بین واقعیت و آرزو تفکیک قائل شد.

 

خدیر با تاکید بر جدا سازی خبر و نظر در رسانه ها می گوید: باید در رسانه ها خبر و نظر قابل تفکیک باشد. به همین خاطر نباید در نوع تیتر و انعکاس خبر، نظرمان را دخالت دهیم. متاسفانه در رسانه هایمان به وضوح شاهد عکس این مسئله هستیم. حتی وقتی می خواهند بی طرفی را رعایت کنند باز هم سهم بیشتر را به جبهه مورد تایید خود اختصاص می دهیم.

 

او می گوید: هر رسانه ای از گفتمان خاصی حمایت می کند ولی در خبر باید بر واقعیت تاکید داشته باشیم. علاوه بر آن نباید تحلیل را در قالب خبر ارائه دهیم. کاری که دقیقا صدا وسیمای جمهوری اسلامی انجام می دهد. بنابراین توصیه می کنم که رسانه در اطلاع رسانی انتخابات همانند صداوسیما عمل نکنند.