خبرگزاری فارس- همدان: میزگرد تحلیلی «شورای شهر و نظارت بر عملکرد شهردار» با همکاری مجمع فعالان رسانه‌های انقلاب اسلامی استان و خبرگزاری فارس با حضور مسعود پورصالحی، حقوقدان و رئیس انجمن صنفی مدیران رسانه‌های استان همدان؛ ایوب حضرتی، فعال فرهنگی – اجتماعی و سعید حاجی‌بابایی، کارشناس مسائل شهری برگزار شد. در این نشست هر یک از کارشناسان حاضر به سؤالات خبرگزاری فارس پاسخ دادند.
فارس: از نظر هر یک از بزرگواران وظیفه شورای اسلامی شهر در رابطه با شهرداری چیست؟
حضرتی: شورای شهر و شهردار دو نهاد مستقل هستند. یکی از وظایف ذاتی شورای شهر نظارت بر عملکرد شهرداری، بودجه‌ریزی و نظارت بر هزینه‌کرد آن است. در راستای نظارتی تعامل با سایر دستگاه‌های مرتبط می‌تواند به تحقق این مهم کمک کند و هرچقدر این تعامل به حداکثر برسد، قدرت نظارت نیز بیشتر می‌شود به ویژه اینکه تطبیق مصوبات شورا با قوانین توسط دستگاه‌های بالادستی انجام می‌شود. در همین راستا باید استقلال شورا حفظ شود چراکه دخالت برخی از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی باعث اخلال در امور می‌شود.
حاجی‌بابایی: مهمترین وظیفه شورای شهر شناخت نارسایی‌ها و ارائه راهکارهای پیشنهادی است و طبیعی است این مشکلات زمانی شناسایی می‌شود که ما به علم روی آوریم، رویکردی که در دوره فعلی شورای اسلامی شهر به شدت ضعیف بوده است. مسائل مهمی از جمله تأیید طرح جامع و تفصیلی شهر به عهده شورای شهر است و در کنار اموری چون برنامه‌ریزی، موضوع بسیار مهم مطالعات علمی و پژوهشی و ارائه راهکار نیز باید در شورا برای مسائل مختلف وجود داشته باشد.
پورصالحی: قانون به وظیفه نظارتی شورای بر عملکرد شهرداری و شهردار بسیار تأکید کرده و در بندهای قانونی این مسأله به صورت ویژه دیده شده است. در این حوزه می‌توان گفت چه ابزارهای نظارتی وجود دارد و چه مسائلی مغفول مانده است. به صورت کلی پارلمان شهری هم قانونگذار است و هم ناظر بنابراین باید از شورای فعلی این سؤال را پرسید که گزارش نظارت‌هایی که صورت گرفته را ارائه دهند.
البته سایت‌های اینترنتی طراحی شده اما بیشتر به یک عملکرد رفع تکلیفی‌مانند است و حتی درباره همین سایت اینترنتی نیز اطلاع‌رسانی گسترده انجام نگرفته و بر اساس تحقیقات میدانی من ۹۵ درصد مردم اطلاعی از این سایت ندارند و یکی از مهمترین نقایص آن این است که مردم نمی‌توانند نظر دهند. البته ما امروز به اصلاحاتی اساسی در قانون شوراها نیاز داریم که از سال ۱۳۷۵ تا کنون تغییر و تحول کلی و مناسب تحولات روز در آن صورت نگرفته است به شکلی که قانون منسوخ شده در آن نیز وجود دارد. در این رابطه شورای عالی استان‌هاست که ظرفیت ارائه پیشنهاد به دولت و مجلس را دارد و باید در این حوزه گام بردارد.
فارس: نحوه نظارت شورا بر شهرداری و شهردار به شکلی باید محقق شود؟
حضرتی: شورا باید بر حفظ سرمایه‌های منقول و غیرمنقول شهرداری نظارت داشته باشد، اما ما شاهد هستیم این اتفاق به درستی رخ نداده و اموال شهرداری به حراج گذاشته شده و به سرمایه‌های باارزشی که شهرداری دارد توجه لازم صورت نگرفته است. یکی از مواردی که در این حوزه می‌تواند کارایی داشته باشد بازوی رسانه‌ای است، به طوری که با رسانه‌های مکتوب و غیر مکتوب قدرت نظارتی افزایش خواهد یافت.
همچنین سامانه ساده ارائه عملکرد درآمد و هزینه باید عملکرد مالی شهرداری را هر ۶ ماه ارائه دهد و بر روی گوشی‌های همراه شهروندان به نمایش درآید. در مجموع وقتی نظارت قوی می‌شود که اعضای شورای شهر از افراد علمی و متخصص در حوزه‌های مختلف بودجه‌ریزی، امور شهری، فرهنگی، اجتماعی و ... تشکیل شده باشد و ای کاش می‌شد که برای هر حوزه مهم به طور جداگانه افرادی انتخاب می‌شدند و یکباره هر ۱۱ نفر به انتخاب گذاشته نمی‌شدند.
حاجی‌بابایی: عمده اطلاعاتی که به دست اعضای شورای شهر می‌رسد، داده‌های خامی است که مورد ارزیابی و تحلیل قرار نگرفته و و ارزیابی نشده و به اطلاعات بدل نشده است که بتوان آن را در حوزه نظارت قرار داد. این ساز و کار که اطلاعات مطلوب چگونه باید به دست بیاید و در دسترس اعضا قرار گیرد، توسط شورای شهر باید طرح‌ریزی شود، متأسفانه هنوز این ساز و کار وجود ندارد.
در حال حاضر سیاست و برنامه‌ریزی از بالا به پایین است و چند نفر محدود تصمیم می‌گیرند که پروژه‌ها و راهکارها را پیاده‌سازی کنند در حالی که شورای شهر به نوعی تمرین مشارکت مردم است و حلقه واسط بین مدیریت دولتی و مردم؛ اما این اتفاق رخ نداده است. به عنوان مثال هنوز شورا نگفته که پروژه قطار شهری بر اساس کدام مطالعه طرح ریزی شده است؟!
پورصالحی: تمام قوانین لازم برای شفافیت در عملکرد شورا و شهرداری تصویب شده است اما چرا اطلاع‌رسانی لازم صورت نگرفته و مردم اطلاع ندارند، سوال ماست، اگر شفافیت واقعی صورت گیرد، جلوی رانت گرفته خواهد شد، اما متأسفانه چون در ورطه مدرک‌گرایی گیر کردیم افراد متخصص در حوزه نظارت ورود نمی‌کنند و به همین دلیل شهرداری سالانه مجبور به پرداخت خسارت زیادی به افراد است چون به قوانین آشنایی کافی ندارند و بر قراردادها نیز نظارت لازم صورت نمی‌گیرد. شورا می‌تواند با ابزاری چون طرح سؤال، استیضاح، تحقیق و تفحص ورود کند و مانع از این اتفاقات شود، هرچند اقدامات خوبی هم صورت گرفته اما در حد انتظارات ما نیست.
فارس: چه تخصص‌هایی باید در شورا وجود داشته باشد که نظارت لازم صورت گیرد؟
پورصالحی: شهرداری از چند معاونت و سازمان تشکیل شده که باید به ازای هر کدام از آنها در شورا نیز افراد متخصص حضور داشته باشند. یکی از مهمترین بحث‌ها نظارت و مسائل حقوقی است که در دور پنجم دو کمیسیون مجزا تشکیل شد که باید هر دو این موارد تجمیع شوند تا این امر به خوبی انجام شود و تفکیک آن کار اشتباهی بود.
فارس: مهمترین ویژگی شهردار مطلوب برای شهر چیست که باید مورد توجه شورا قرار گیرد؟
پورصالحی: مقام معظم رهبری تاکنون چند سخنرانی درباره مدیریت شهری داشتند و در آن مطرح کردند که شهردار باید چطور باشد بر این اساس شهردار باید جهادی، شجاع، متعهد، متخصص، پاکدست بوده و مدیریت انقلابی داشته باشد که با در نظر گرفتن این شاخص‌ها شهری زیبا و امن خواهیم داشت.
حاجی‌بابایی: ویژگی اول مستقل بودن شهردار است که به نهادهای صاحب قدرت و نفوذ وابسته نباشد، البته این مسأله به معنای نداشتن تعامل نیست. مسأله بعدی شجاع بودن برای انجام کاری است که می‌داند صحیح است. انسان پاکدست و مومن باشد و در برابر زد و بندها و منابع مالی ضعف نشان نداد. همچنین نسبت به اجرای قوانین بالادستی متعهد باشد.
حضرتی: تمام مواردی که بیان شد صحیح است اما نکته‌ای که می‌توان به آن افزود این است که اگر این موارد در افراد غیر بومی هم بود، مانعی برای حضور وی به عنوان شهردار وجود ندارد. در مجموع برای انتخاب شهردار خوب و عملکرد بالای شورا، لازم است افراد شایسته و همدل وارد پارلمان شهری شوند چرا که عدم همدلی اعضای شورای شهر باعث لطمه به شهر خواهد شد و همه امور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فارس: نقش رسانه‌ها به عنوان یک ابزار نظارتی را چگونه تعریف می‌کنید و رابطه شورا با رسانه‌ها چگونه باید باشد؟
پورصالحی: مردم باید از حقوق خود آگاه باشند تا از شورا مطالبه کرده و شورا هم از شهرداری بخواهد. از طریق همین حضور رسانه‌هاست که نظارت مردم تقویت شده و فساد و رانت کاهش می‌یابد. بنابراین یکی از پل‌های ارتباط مردم و مسؤولان رسانه‌ها به عنوان چشم و بازوی نظارتی مردم محسوب می‌شوند. خوشبختانه در این راستا رسانه‌های استان همدان به خوبی عمل کردند و شجاعانه و مطالبه‌گر در امور مختلف ورود داشتند به عنوان مثال اگر حضور به موقع رسانه‌ها نبود، اجرای اسکای‌مال گرفته نمی‌شد.
ما متأسفانه اتاق فکر و اندیشه‌ورز نداریم که باید تشکیل شود و یکی از ارکان آن رسانه است. اعضای شورای شهر فعالی این اتاق فکر را ندارند و اگر دارند گزارش آن را منتشر کنند. اگر این اتاق فکر وجود داشت پروژه‌های کلانی چون پل شهید همدانی با چالش مواجه نمی‌شد و پیش‌بینی‌های لازم صورت می‌گرفت یا در مرکز مطالعات شورا این بررسی صورت نگرفت که اسکای مال چه مخاطرات و عواقبی برای شهر دارد و اگر رخ داده به سمع و نظر مردم رسانده شود.
حاجی‌بابایی: بدون تردید، رسانه‌ها به خوبی می‌توانند مدیریت شهری را در بعد نظارتی کمک کنند. مسائلی مانند اسکای مال، طرح جامع شهری با کمک رسانه‌ها پیش رفت و آنها بودند که صدای متخصصان را به گوش جامعه رساندند. در مجموع رسانه‌ها با در نظر گرفتن بعد آزادی‌خواهی، مطالبهگری، عدم غرض‌ورزی سیاسی بسیار موثر خواهند بود همانطور که تاکنون بودند.
حضرتی: اگر رسانه‌های تخصصی در حوزه مدیریت شهری ایجاد شود می‌تواند هر پروژه عمرانی و یا سایر مواردی که در حوزه وظایف شهری قرار می‌گیرد، را از وجوه مختلف بررسی کند. از این طریق می‌توان از نظرات نخبگان برای مدیریت شهری استفاده کرد.
فارس: به نظر شما نخستین دغدغه یک عضو شورای شهر باید چه باشد؟
پورصالحی: دغدغه نخست، نظارت است، ما از مرکز مطالعات و ظرفیت‌های خود برای نظارت بر پروژه‌ها و برنامه‌ها استفاده نکردیم، نظارت ابعاد گسترده‌ای دارد و اگر محقق شود، بسیاری از چالش‌ها برطرف خواهد شد.
حاجی‌بابایی: مهمترین چالش ما در شورای شهر بحث مطالعاتی است. سه مقوله نیازسنجی، امکان‌سنجی و اولویت‌سنجی در شهر انجام نمی‌شود چراکه اگر ابتدا مطالعات نیازسنجی صورت بگیرد تا بدانیم به چه پروژه‌ها و امکاناتی نیاز داریم، سپس امکان اجرایی شدن آن از نظر منابع و هزینه‌ها و ظرفیت‌های شهری مشخص شود و در نهایت اولویت برطرف کردن نیازهای سنجش شده که امکان اجرایی دارند، مشخص شود، در هزینه‌های شهرداری صرفه‌جویی عمده‌ای صورت می‌گیرد.
اگر این فرایند وجود داشت با مشکل پل سردار شهید همدانی مواجه نمی‌شدیم. یا با این سؤال روبه‌رو نبودیم که آیا بلوار ارم اولویت شهر بود؟! در حال حاضر توازن بودجه در شهر همدان عادلانه نیست و این توازن را برخی از افراد سیاست‌های رابین‌هودی قلمداد می‌کنند. هم اکنون ۲۲۰ هکتار از مساحت شهر همدان یعنی ۴۰ درصد کل آن را بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیر رسمی تشکیل می‌دهد. این در حالی است که همه مردم همدان از ارزش یکسانی برخوردارند. متأسفانه در همدان سرمایه‌گذاری مولد صورت نگرفته است و سرمایه‌ها به سمت برج‌سازی، مال سازی و سوداگری رفته است. متأسفانه امروز ما به سمت شهرفروشی رفتیم چرا که در ایران وقتی بودجه‌های دولتی شهرداری‌ها را قطع کردند، درآمدی جایگزین آن نشد.
حضرتی: تعریف ما از شهر، انسان و سرزمین است، بنابراین ابتدا باید شاخص‌های توسعه همدان در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ تهیه شود تا بر اساس آن بتوانیم برنامه‌ریزی شهری را پیش ببریم و سرانه‌های شهری را به متوسط‌های جهانی نزدیک کنیم.
انتهای پیام/۸۹۰۴۰/س
