به گزارش اقتصادنیوز؛ تا چندی پیش اغلب کارشناسان غربی به ویژه در رسانه‌های جریان اصلی بر اساس شواهد و نشانه‌ها بر این تحلیل تأکید داشتند که انتخابات ریاست‌جمهوری تأثیر حداقلی بر روند تعامل هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی با هدف احیای برجام، دارد، و از سوی دیگر بر این باور بودند که توافق احتمالاً تا پیش از تحلیف دولت جدید ایران حاصل خواهد شد. اما به نظر می‌رسد چنین گمانه‌زنی‌هایی کمابیش غلط از آب درآمده و به باور مایکل هرش، خبرنگار ارشد مجله فارن پالیسی «امیدهای یک توافق سریع -یا هر توافقی- در حال کمرنگ شدن است».
هرش، معاون سردبیر بخش خبر این نشریه آمریکایی در گزارش تازه خود نوشته است برخلاف امیدواری ها مبنی بر اینکه رهبران ایران ممکن است به دنبال احیای سریع توافق هسته‌ای 2015 قبل از ورود دولت جدید محافظه‌کار در ماه آینده باشند، مقامات آمریکایی و اروپایی اکنون مدعی هستند که «موفقیت یا شکست [در احیای برجام] در دستان رئیس جمهور جدید ایران، ابراهیم رئیسی است».
بر اساس این گزارش یک مقام ارشد آمریکایی می‌گوید به نظر می رسد که ایران در حال حاضر آمادگی ادامه مذاکرات برایاحیای برجام را ندارد و برای ازسرگیری گفتگوها باید تا زمانی که رئیسی ماه آینده جایگزین حسن روحانی رئیس‌جمهور میانه‌رو ایران شود، صبر کرد.
در هفته های پیش برخی از مشارکت‌کنندگان در مذاکرات وین ادعا می‌کردند که ایران خواستار امضای توافق قبل از خروج روحانی است تا هرگونه پیامد احتمالی توافق و واکنش عمومی نسبت به مصالحه -به جز عواید ناشی از رفع تحریم های آمریکا- منجر به آسیب به اعتبار رئیس‌جمهور آینده نشود. اما ظاهراً اکنون این اتفاق رخ نخواهد داد و تأخیرهای بعدی می تواند هرگونه توافق نهایی را - اگر نه غیرممکن- دست‌کم دشوارتر کند.
به نوشته فارن پالیسی، برخی از ناظران مدعی‌اند که اکنون ممکن است ایران بیش از حد در موضع خود پیشروی کند چراکه امیدوارند با پیشرفت‌ها در فن‌آوری غنی سازی، آمریکایی ها را مجبور به مصالحه‌ای بهتر از نگاه ایران کند.
علی واعظ عضو ارشد گروه بین المللی بحران و یکی از نزدیکان رابرت مالی، مذاکره کننده اصلی ایالات متحده، مدعی شد: «آنها به این نتیجه رسیده اند که گذر زمان به نفع آنها است و در عرض چند هفته یا چند ماه، قدرت کافی برای گرفتن امتیازات بیشتر را خواهند داشت».
واعظ افزود: «اما اگر آنها فکر کنند که می تواند اهرم هسته‌ای خود را سریعتر از واکنش غرب تقویت کنند و امتیازاتی که غرب مایل به اعطای آنها به دولت روحانی نبوده را با این اهرم فراهم کنند، این یک اشتباه محاسباتی بزرگ است ... این می‌تواند توافق را نابود کند».
به نوشته مایکل هرش، با تعلیق گفتگوها محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه فعلی ایران در حال تحویل خلاصه مذاکرات به جانشین خود است ، که هنوز نامش فاش نشده است. یک دیپلمات اروپایی گفت: «آنها در حال تشکیل یک تیم جدید مذاکره هستند».
در همین حال ، تیم رئیس جمهور ایالات متحده جو بایدن تمایلی به تسلیم مصالحه بیشتر از آنچه قبلاً به تهران انجام داده است ، ندارد. در همان زمان ، ایران از خروج دولت ترامپ از توافق در سال 2018 استفاده کرده است تا به طور مداوم توانایی خود را در غنی سازی اورانیوم و نزدیکتر شدن به ساخت بمب بهبود بخشد - دقیقاً انواع اقداماتی که این توافق مانع انجام ایران از قبل شده بود.
دنیس راس، دیپلمات ارشد سابق ایالات متحده و عضو موسسه سیاست خاور نزدیک در واشنگتن مدعی شد: «ایرانیان خواهان تخفیف تحریم ها هستند و از آن سو با پیشرفت برنامه هسته ای خود در حال ایجاد فشار هستند. آنها به برنامه خود ادامه خواهند داد؛ غنی سازی با سانتریفیوژهای پیشرفته، غنی سازی تا 60 درصد، تولید فلز اورانیوم و محدودیت دسترسی بازرسان آژانس انرژی هسته ای و …».
دنیس راس افزود: «با این حال آنها [مقامات ایران] خواهان رفع سریع تحریم ها هستند، حتی اگر می‌خواهند نشان دهند که برای تحقق آن عجله ندارند».
بر اساس این گزارش، پیشرفت‌های فنی ایران علی‌الخصوص سانتریفیوژهای جدید و بسیار سریع IR9 که باعث تغییر در جدول زمان‌بندی گریز هسته‌ای ایران شده، بحث برانگیز است. مسئله پیچیده‌‌تر این است که دولت ابراهیم رئیسی احتمالاً خواهان لغو تحریم هایی خواهد شد که ایالات متحده علیه شخص او [با ادعاهای حقوق بشری] اعمال کرده است. اما انجام این کار برای بایدن از نظر سیاسی بسیار دشوار خواهد بود.
فارن پالیسی در ادامه مدعی شد که اگر بن بست هسته‌ای طولانی شود، بازگشت به برجام ممکن است بحث برانگیز باشد، زیرا محدودیت‌های توافق اصلی دیگر قادر به جلوگیری از پیشرفت هسته‌ای ایران نیستند. نکته‌ای که از ابتدای حصول توافق برجام از سوی منتقدان به شیوه‌های مختلف مطرح شده است.
پیش از این، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، درباره برخی از سوالات بی‌جواب درباره اورانیوم کشف‌شده [ادعایی] با منشاء انسانی در مکان‌های اعلام نشده و مهمتر، عدم موافقت ایران با سومین تمدید تفاهم موقت فنی با آژانس هشدار داده است.
به ادعای فارن پالیسی، «اگر ایران مشکلات خود با آژانس بین المللی انرژی هسته ای را تا ماه سپتامبر -زمانی که شورای حکام آژانس تشکیل جلسه می دهد- حل نکند ، این تخلفات به شورای امنیت سازمان ملل گزارش می شود. این می تواند منجر به تحمیل تحریم های سازمان ملل شود و ایران و قدرت های غربی را به جایی که پیش از آغاز مذاکرات احیای برجام بودند برگرداند».
آرون دیوید میلر از بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی گفت: «سه ماه آینده برای برنامه داخلی بایدن و ریاست جمهوری او حیاتی خواهد بود. او به حواس پرتی احتیاج ندارد».
وی گفت: «اگر من مشاور سیاسی بایدن بودم، می خواستم این توافق را با آهستگی انجام دهد. هیچ توفیق سیاسی از دستیابی به توافق با ایران برای بایدن وجود ندارد و تقریباً هیچ حاشیه برتری و مزیتی برای تحقق این امر وجود ندارد».
میلر افزود: «جمهوری خواهان از آن [توافق] متنفر هستند و از [سوابق ادعایی] رئیس جمهور جدید برای ضربه زدن به بایدن استفاده می کنند. خیلی از دموکرات های با نفوذ هم همین رویکرد را دوست ندارند».
